Τρία βουνά, το ένα με κορυφή πάνω από τα 2.200 μέτρα, περιβάλλουν τον κάμπο της Δράμας, όπου η αμπελουργία άλλαξε επίπεδο με την οικογένεια Λαζαρίδη τη δεκαετία του ’80. Από το οινοποιείο Λαζαρίδη ξεκίνησαν τη διαδρομή τους οι περισσότεροι από όσους έχουν δημιουργήσει τα δικά τους οινοποιεία, ή έχουν καίριες θέσεις στην παραγωγή των δραμινών κρασιών.
Η έκρηξη της οινοπαραγωγής στη Δράμα ξεκινά κάπου στα τέλη της δεκαετίας του ’90, λίγο πριν από την αλλαγή στη νέα χιλιετία. Η νεότητα της δραμινής οινοπαραγωγής αντικατοπτρίζεται, μεταξύ άλλων, και στον σύγχρονο εξοπλισμό των οινοποιείων που επισκεφθήκαμε. Από την εντυπωσιακή, ψηφιοποιημένη γραμμή παραγωγής του Wine Art Estate μέχρι το ολοκαίνουργιο εμφιαλωτήριο του Domaine Costa Lazaridi, γίνεται φανερό ότι η Δράμα και θέλει και μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ελληνική οινοπαραγωγή.
Σε αυτήν την πορεία, ένα σημαντικό επίτευγμα των οινοποιείων της περιοχής, είναι η υψηλή μέση τιμή πώλησης του εμφιαλωμένου κρασιού, γεγονός που αφήνει περιθώρια για υγιή ανάπτυξη, ακόμα και με τις ταλαντεύσεις που δημιουργούν εξωτερικοί παράγοντες, όπως η κλιματική αλλαγή ή οι αυξήσεις στις τιμές ενέργειας.
Ωστόσο, για την ανάπτυξη, εκτός από τον εξοπλισμό, αναγκαία προϋπόθεση είναι και η ποιοτική πρώτη ύλη από τον κάμπο και τις γύρω πλαγιές, τις οποίες τα περισσότερα οινοποιεία βλέπουν ως μια λύση απέναντι στο πρόβλημα της κλιματικής κρίσης.
Αν και γη για επέκταση των καλλιεργειών υπάρχει αρκετή, – σύμφωνα με τους παραγωγούς της Δράμας- ένα έργο που ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια με τη μίσθωση 13.000 στρεμμάτων καλλιεργήσιμης γης απειλεί την αμπελουργία και μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην ανάπτυξη του οινοτουρισμού.
Πρόκειται για πέντε φωτοβολταϊκά πάρκα, εκ των οποίων το μεγαλύτερο θα βρίσκεται στην Αδριανή Παρανεστίου, σε έκταση 7.000 στρεμμάτων, με δυνατότητα παραγωγής 500 MW. Ένα δεύτερο, θα εγκατασταθεί στο Κατάφυτο Νευροκοπίου (4.000 στρέμματα, 146 MW) και τρία μικρότερα στο Νικηφόρο, τη Μικρόπολη και τα Κοκκινόγεια, με συνολική έκταση 2.000 στρεμμάτων και παραγωγές 58, 65 MW και 16 MW αντίστοιχα.
Όπως μας λέει ο Γεράσιμος Λαζαρίδης, εκπρόσωπος του Κτήματος Κώστα Λαζαρίδη, από την πρώτη στιγμή ο Σύνδεσμος Οινοποιών Δράμας εναντιώθηκε σε αυτό το έργο.
Μεγάλο πρόβλημα τα φωτοβολταϊκά σύμφωνα με τους Οινοποιούς.
Ο Γιάννης Καλαϊτζίδης, πρόεδρος του Συνδέσμου Οινοποιών Δράμας λέει: “Πριν περίπου 4 χρόνια, παράγοντες της τοπικής κοινωνίας, συνεργάτες των εταιρειών που ενδιαφέρονταν να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά, πρότειναν στους αγρότες να νοικιάσουν τα χωράφια τους με μεγαλύτερο τίμημα από αυτό που θα έπαιρναν αν τα νοίκιαζαν για καλλιέργεια. Το κίνητρο ήταν σημαντικό και έτσι οι αγρότες έπραξαν επιχειρηματικά σωστά. Οπότε, οι μόνοι που θα μπορούσαν να αποτρέψουν την εξέλιξη προς όφελος των φωτοβολταϊκών ήταν οι κυβερνητικοί φορείς, οι οποίοι απλά έπρεπε να εφαρμόσουν το θεσμικό πλαίσιο, κάτι που δεν έγινε. Το αποτέλεσμα ήταν να θυσιαστεί υψηλής παραγωγικότητας καλλιεργήσιμη γη, παρότι υπάρχουν εκτάσεις που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν χωρίς πρόβλημα για τις καλλιέργειες. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το μεγάλο φωτοβολταϊκό που έχει ήδη υλοποιηθεί σε λόφο της Προσοτσάνης, όπου δεν ενοχλεί καλλιεργητική δραστηριότητα.”
“Όπως είδατε κι εσείς που επισκεφθήκατε τα οινοποιεία μας, έχουμε κάνει σημαντικές επενδύσεις, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα να παράγουμε ήδη πάνω από 5.000.000 φιάλες ποιοτικών κρασιών με υψηλό μέσο όρο τιμής, εκ των οποίων εξάγουμε περίπου το 35% με 40%,” λέει ο Γιάννης Καλαϊτζίδης και συμπληρώνει: Ένας επιχειρηματίας που κάνει τόσο σημαντικές επενδύσεις, θέλει να έχει τη δυνατότητα ανάπτυξης. Για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε κρασιά ΠΓΕ και ΠΟΠ, θα πρέπει να γίνει με πρώτη ύλη από την περιοχή μας.”
Είναι εύλογο ότι αυτή η ανάπτυξη δεν θα είναι εφικτή αν τελικά η καλλιεργήσιμη γη μετατραπεί σε φωτοβολταϊκά πάρκα. Και το πρόβλημα δεν είναι μόνο αυτό. Οι αμπελώνες που έχουν φυτέψει τα τελευταία χρόνια οι Δραμινοί οινοπαραγωγοί βρίσκονται σε μεγάλα υψόμετρα και σημεία μοναδικής ομορφιάς. Θα μπορούσαν, λοιπόν, να αποτελέσουν πόλο έλξης για οινοτουρισμό. “Φανταστείτε όμως τον τουρίστα που θα έρχεται και θα βλέπει έναν αμπελώνα πνιγμένο μέσα στα φωτοβολταϊκά πάρκα,” λέει ο Γιάννης Καλαϊτζίδης. Επίσης, κανείς δεν γνωρίζει αν αυτή η αλλαγή θα επηρεάσει τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής και τι θα σημαίνουν οι αλλαγές για τις υφιστάμενες καλλιέργειες.
Ο Σύνδεσμος Οινοποιών Δράμας δεν έχει μείνει άπραγος. Έχουν ήδη γίνει νομικές ενέργειες, και η πιο πρόσφατη συνάντηση με την υφυπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, άφησε ανοιχτές υποσχέσεις για επανεκτίμηση της κατάστασης τους ερχόμενους μήνες. Όπως λέει ο Γιάννης Καλαϊτζίδης, οι προσδοκίες είναι συγκρατημένες.
Όταν ο ίδιος, ως συνιδιοκτήτης της Wine Art Estate, ζήτησε μίσθωση εκτάσεων από το Δημόσιο για νέους αμπελώνες, με μεγάλο κόπο κατάφερε να πάρει 40 στρέμματα από τα 120 που είχε αιτηθεί. Στη συνέχεια, τα υπόλοιπα γειτονικά στρέμματα παραχωρήθηκαν με μεγάλη ευκολία σε εταιρεία φωτοβολταϊκών. “Αν τελικά υλοποιηθεί το φωτοβολταϊκό, το όραμά μας να έχουμε έναν από τους υψηλότερους επισκέψιμους αμπελώνες στην Ελλάδα πάει περίπατο,” λέει ο ίδιος. Το Grape Business απευθύνθηκε στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης αλλά και στο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και οι θέσεις τους για το θέμα αναμένεται να δημοσιευθούν σε επόμενες εκδόσεις μας.
Έρχεται η ώρα του ΠΟΠ Δράμας
Τα δραμινά οινοποιεία ετοιμάζονται να κάνουν το επόμενο μεγάλο βήμα, που συνήθως είναι συνυφασμένο με την αναγνώριση των οινοποιητικών χαρακτηριστικών μιας περιοχής.
Πρόκειται για το αίτημα να χαρακτηριστεί ως ΠΟΠ ένα blend από τις ποικιλίες Sauvignon Blanc και Ασύρτικο, οι οποίες καλλιεργούνται στην περιοχή από το ξεκίνημα της οινοποιητικής δραστηριότητας στη Δράμα. Το αίτημα αφορά σε όλα τα οινοποιεία της περιοχής, καθώς ακόμα και τα μικρότερα, που ακόμα δεν παράγουν κρασί από αυτό το blend ποικιλιών, θα ωφεληθούν στο μέλλον.
Όπως λέει ο Γιάννης Καλαϊτζίδης, μόλις δύο από τα μεγάλα οινοποιεία της Δράμας είναι εκτός του Συνδέσμου. Πρόσφατα, το ένα εξ αυτών, και συγκεκριμένα το Nico Lazaridi, έδειξε ενδιαφέρον να ενταχθεί στον Σύνδεσμο, κάτι που είναι πιθανό να συμβεί πριν το τέλος της τρέχουσας χρονιάς. Το δεύτερο οινοποιείο εκτός Συνδέσμου είναι το Oenops, και ο λόγος είναι ότι δεν έχει στη λίστα του κρασί ΠΓΕ. Παρότι ο Νίκος Καρατζάς ήταν από τους πρωτεργάτες για τη δημιουργία του Συνδέσμου, ως εργαζόμενος στο Κτήμα Παυλίδης, όταν ακολούθησε ανεξάρτητη πορεία, επέλεξε να μην οινοποιήσει κρασί ΠΓΕ.
(Περισσότερα σε ερχόμενο τεύχος του *Grape Business*, στη συνέντευξη που κάναμε με τον ίδιο).
Γιατί όμως ΠΟΠ από μη γηγενείς ποικιλίες; ρωτήσαμε τον Γιάννη Καλαϊτζίδη. “Καταρχήν, δεν είμαστε η μόνη περιοχή στην Ελλάδα που θα το κάνει αυτό. Όταν θεμελιωνόταν ο αμπελώνας της Δράμας, επιλέξαμε τις διάσημες ξένες ποικιλίες εκείνης της εποχής, καθώς επίσης και το Ασύρτικο, το οποίο έχει πλέον αποκτήσει τη Δραμινή του ταυτότητα.” Οι οινοποιοί, σχεδόν στο σύνολό τους, αξιοποίησαν οινολόγους με εμπειρία στο Μπορντό, και επιπλέον στη Δράμα δημιουργήθηκε η ετικέτα “Αμέθυστος”, από το Κτήμα Κώστα Λαζαρίδη βασισμένη στις ποικιλίες που προαναφέραμε, με πωλήσεις πάνω από 500.000 φιάλες παγκοσμίως. Όλα τα παραπάνω ήταν παράγοντες που συνέβαλαν στο αίτημα ώστε το blend των δύο ποικιλιών να διεκδικεί μια θέση στους ελληνικούς ΠΟΠ οίνους.
Παράλληλα, ο Δραμινός αμπελώνας αλλάζει. “Η περιοχή μας δεν είχε γηγενείς ποικιλίες αξιόλογες για οινοποίηση, λέει ο Γιάννης Καλαϊτζίδης, Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, στα κτήματα που βρίσκονται σε χαμηλά κυρίως υψόμετρα, έχουμε καλλιεργήσει πολύ περισσότερο, σε σχέση με το παρελθόν, ελληνικές ποικιλίες.Τα οινοποιεία της Δράμας είναι ανάμεσα στα 15 πιο άρτια τεχνολογικά εξοπλισμένα σε όλο τον κόσμο. Η περιοχή προσφέρει καλλιεργήσιμη γη σε κάμπο και βουνά, ώστε να δημιουργηθούν κρασιά που θα αξιοποιούν διαφορετικές κλιματικές συνθήκες και terroir. Έχουν πετύχει να κρατήσουν ψηλά τον μέσο όρο πώλησης του κρασιού, ελαχιστοποιώντας τις πωλήσεις σε χύμα. Όλοι οι παραπάνω παράγοντες αφήνουν υποσχέσεις για σημαντική ανάπτυξη στο μέλλον. Ας ελπίσουμε ότι η εκάστοτε κυβέρνηση δεν θα ακυρώσει αυτήν την ευκαιρία.”
Το αφιέρωμα του Grape Business στη Δράμα θα συνεχιστεί με παρουσιάσεις και συνεντεύξεις των οινοποιείων που συμμετέχουν στον Σύνδεσμο Οινοποιών Δράμας.
