Ο αμπελώνας της Σαντορίνης εξαφανίζεται, όμως υπάρχουν ακόμα τρόποι για να σωθεί και να μεγαλώσει.

Η συρρίκνωσή του είναι ραγδαία κυρίως υπό την πίεση της τουριστικής ανάπτυξης, της ανομβρίας και της κλιματικής αλλαγής. To δεύτερο μέρος της ανάλυσης μας μετά την επίσκεψη στη Σαντορίνη, αφορά στην επιχειρηματική εικόνα των οινοποιείων του νησιού.

Ορισμένα από τα συμπεράσματα που προέκυψαν από τις συζητήσεις μας, καταγράφονται στη συνέχεια.

Στιγμές από όσα ακούσαμε στις συζητήσεις μας με τους οινοποιούς:

• Περίπου στα 10.000 στρέμματα ο ενεργός αμπελώνας της Σαντορίνης, πάνω από το 70% με Ασύρτικο.
• Από το 2020 έως το 2024 διπλασιασμός στην τιμή του σταφυλιού.
• Ο φετινός Νοέμβριος θα δείξει αν η αγορά απορρόφησε την αύξηση των τιμών των κρασιών.
• Όλες σχεδόν οι νέες φυτεύσεις είναι Ασύρτικο.
• Αν η παραγωγή παραμείνει χαμηλή, χρειάζονται περισσότερα στρέμματα αμπελώνων για να διατηρηθεί η παραγωγή εκεί που τη θέλει η ζήτηση.
• Από 20 έως 25 χιλιάδες ευρώ το στρέμμα για καλλιεργήσιμη γη.
• Η γη, αργά αλλά σταθερά, περνά από τους αμπελουργούς στους οινοποιούς.
• Το Αηδάνι θα μπορούσε να δώσει στη Σαντορίνη μια παρουσία στη μεσαία κατηγορία τιμής, η οποία αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει.
• Η εστίαση πουλάει πολύ ακριβά το μπουκάλι, με αποτέλεσμα να αποτρέπει τον πελάτη.
• Μπορεί να φτάνει Ασύρτικο στη Σαντορίνη από άλλα μέρη της Ελλάδας, αλλά δεν γίνεται ΠΟΠ Σαντορίνη. Ένα μεγάλο μέρος αυτού πάει σε χύμα κρασί.
• Η Σαντορίνη στρέφεται στα ποτιστικά αμπέλια.
• Τα περισσότερα από τα οινοποιεία του Αιγαίου επιβιώνουν με τη βοήθεια του οινοτουρισμού.
• Ξεπερνούν το 1 εκατομμύριο οι επισκέπτες των οινοποιείων της Σαντορίνης.

Οινοποιία Γαβαλά

Ένα μίγμα 80 στρεμμάτων από ιδιόκτητα και μισθωμένα αμπέλια δίνει τους 125 έως 150 τόνους πρώτης ύλης για την παραγωγή του οινοποιείου, καθώς, όπως λέει ο Γιώργος Γαβαλάς, “Η αγορά αμπελώνων στη Σαντορίνη χρειάζεται πολύ γεμάτη τσέπη.” Αναφέρει ως παράδειγμα κτήματα σε περιοχές που βρίσκονται μακριά από τουριστικά σημεία, τα οποία θεωρούνται ευκαιρία αν η τιμή τους κυμαίνεται από 25 έως και 30 χιλιάδες ευρώ το στρέμμα.
Ακόμα, όμως, και αν κάποιος μπορούσε να έχει 100 στρέμματα ιδιόκτητα, θα πρέπει να είναι έτοιμος για υψηλά λειτουργικά έξοδα, χωρίς κάθε χρονιά η κερδοφορία να είναι η αναμενόμενη. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, που η στρεμματική απόδοση έχει μειωθεί σημαντικά λόγω ανομβρίας και φυσικών καταστροφών, η ζημιά για έναν αμπελουργό – οινοποιό μπορεί να είναι καταστροφική, καθώς είναι αδύνατο η αύξηση των τιμών πώλησης να υπερκαλύψει την αύξηση του λειτουργικού κόστους.
Παράλληλα, ο Βαγγέλης Γαβαλάς παρατηρεί και μια μείωση στις επισκέψεις στο οινοποιείο, την οποία αποδίδει στη συνολική μείωση της τουριστικής κίνησης, αλλά κυρίως των τουριστών που έχουν στα άμεσα ενδιαφέροντά τους να γνωρίσουν τα οινοποιεία της Σαντορίνης. Φέτος, όπως λέει ο ίδιος, το οινοποιείο θα είναι επισκέψιμο μια μέρα λιγότερη, ώστε να μην έχει ζημιά από τη μειωμένη επισκεψιμότητα. Το θετικό είναι ότι η επισκεψιμότητα παραμένει υψηλότερη σε σχέση με μια δεκαετία πριν, οπότε το πρόβλημα είναι ακόμα επιλύσιμο.
Το αποτέλεσμα είναι μείωση στο σύνολο των εσόδων και αυτό έχει συμβεί δύο συνεχόμενες χρονιές. Πέρσι, το οινοποιείο δεν μπόρεσε να προμηθευτεί παραπάνω από 60 τόνους κρασιού, οπότε δεν είχε επαρκές προϊόν για να καλύψει τη ζήτηση. Ο τρύγος της φετινής χρονιάς, αλλά και η τουριστική κίνηση, θα είναι σημαντικοί παράγοντες για την οικονομική επιβίωση όλων σχεδόν των οινοποιείων. Όπως λέει ο Γιώργος Γαβαλάς, “Στο δυσάρεστο αυτό μίγμα, προστίθεται και η αύξηση του ανταγωνισμού από οινοποιούς που έρχονται στη Σαντορίνη για να εκμεταλλευτούν το brand και να πουλήσουν κρασιά που παράγουν σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, συχνά σε υψηλότερες τιμές.”
Το μεγαλύτερο ποσοστό της παραγωγής του οινοποιείου, η οποία εμφιαλώνεται σε 10 ετικέτες, καταλήγει στην αγορά της HORECA και το 50% εξ αυτών εκτός Ελλάδας. Ωστόσο, η μείωση της παραγωγής έχει αναγκάσει τα τελευταία χρόνια το οινοποιείο να μειώσει τις εξαγωγές, προκειμένου να εξυπηρετήσει πελάτες της ελληνικής αγοράς. Όπως λέει ο Βαγγέλης Γαβαλάς, “Είναι λάθος η αντίληψη ότι οι εξαγωγές φέρνουν περισσότερα έσοδα στη Σαντορίνη, καθώς οι τιμές είναι ήδη υψηλές, άρα δεν είναι εύκολο να πουληθεί στα 20 ευρώ ένα προϊόν που στην Ελλάδα πωλείται 16 ευρώ. Αυτό μπορεί να συμβαίνει σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, όπου μια αύξηση από τα 3 ευρώ στα 5 ευρώ είναι σημαντικό ποσοστό αύξησης.”

SantoWines

Σχεδόν αποκλειστικά, με εξαίρεση το Αθήρι και το Αηδάνι, η πρώτη ύλη για τις οινοποιήσεις της SantoWines προέρχεται από συνεργαζόμενους αμπελουργούς της Σαντορίνης, οι οποίοι, ωστόσο, δεν είναι συνδεδεμένοι με συμβολαιακή γεωργία, οπότε αποφασίζουν κάθε χρονιά σε ποιον οινοποιό θα δώσουν το σταφύλι τους. Όπως λέει η Κατερίνα Φιλίππου, “Το ρίσκο φαίνεται αρχικά να είναι μεγάλο, στην πραγματικότητα όμως και διαχρονικά οι παραγωγοί καλύπτουν τις ανάγκες της SantoWines, πάντα σε σχέση με τις αυξομειώσεις του συνόλου της παραγωγής του αμπελώνα.”
Η φετινή χρονιά αναμένεται να κλείσει με 200 χιλιάδες περίπου εμφιαλώσεις, δηλαδή περίπου 50% λιγότερες σε σχέση με τις τελευταίες “καλές” χρονιές της Σαντορίνης. Συνολικά, η SantoWines έχει καταχωρημένες στη λίστα της 20 ετικέτες, μεταξύ αυτών και το νέο προϊόν “Θήρα Κόρη”, το οποίο προέρχεται αποκλειστικά από τους αμπελώνες της Θηρασιάς. Κάποιες από τις ετικέτες δεν παράγονται σε σταθερή βάση, όπως για παράδειγμα οι ετικέτες από κάποια αμπελοτόπια, οπότε ο μέσος όρος των ετικετών που διατίθενται ετησίως στο εμπόριο είναι κοντά στις 14. Πάνω από το 70% των ετικετών αφορούν λευκά κρασιά και πάνω από το 30% της συνολικής παραγωγής διατίθεται στη λιανική πώληση σε Ελλάδα και εξωτερικό. Μέχρι πριν από δύο χρόνια, οι εξαγωγές ήταν περίπου το 50% του συνόλου της παραγωγής, αλλά το ποσοστό μειώνεται καθώς μειώνεται η συνολική παραγωγή και δίνεται προτεραιότητα σε εγχώριους πελάτες. Την περσινή χρονιά, οι εξαγωγές δεν ξεπέρασαν το 20%.
Οι επισκέπτες του οινοποιείου συνεχίζουν να φτάνουν σε πολύ υψηλά επίπεδα σε σχέση με άλλες περιοχές της Ελλάδας, αλλά και σε σχέση με άλλα οινοποιεία στη Σαντορίνη. Το 2023, η SantoWines υποδέχτηκε πάνω από 900.000 επισκέπτες και στο ίδιο επίπεδο ήταν το μέγεθος το 2024. Όσον αφορά τη φετινή χρονιά, η καθυστέρηση στην έναρξη της κρουαζιέρας είναι πιθανό να οδηγήσει σε μείωση της επισκεψιμότητας. Ακόμα όμως και αν αυτό συμβεί, τα έσοδα από τους επισκέπτες αναμένεται να είναι παραπάνω από την υπόλοιπη εμπορία κρασιού, παρά το γεγονός ότι το μέσο έσοδο ανά επισκέπτη ξεκινά από 4 ευρώ.

Οινοποιείο Βασάλτης

Το οινοποιείο έχει 250 στρέμματα ιδιόκτητων αμπελώνων και συνεργάζεται με αμπελουργούς, οι οποίοι διαθέτουν επιπλέον 150 στρέμματα. Περίπου τα 200 στρέμματα από το σύνολο είναι φρεσκοφυτεμένα και έτσι το 2024 ήταν μια χρονιά μετάβασης για το οινοποιείο, από το αγορασμένο στο δικό του σταφύλι. Το ατυχές ήταν ότι η μετάβαση έγινε πάνω σε μια δύσκολη κατάσταση λόγω των κλιματικών συνθηκών, και έτσι η παραγωγή δεν μπόρεσε να ξεπεράσει τις 30.000 φιάλες, ενώ θα μπορούσε να φτάσει τις 100.000 φιάλες.
Πάνω από το 80% της παραγωγής εστιάζει σε λευκά κρασιά, ενώ συνειδητά απουσιάζει από τη λίστα του οινοποιείου μια ετικέτα με ροζέ. Το σύνολο της λίστας είναι 10 ετικέτες. Ωστόσο, κάποιες από αυτές δεν είναι σταθερά στο εμπόριο. Περίπου το 25% των φιαλών εξάγονται, ενώ στην εγχώρια αγορά η διανομή εστιάζει λιγότερο στη Σαντορίνη και περισσότερο σε άλλες περιοχές.
Το νέο προϊόν του οινοποιείου είναι η “Alcyone Cuvee Mythologique”, ένα blend από Ασύρτικο, και έκανε το ντεμπούτο του την περασμένη άνοιξη.

Οινοποιείο Μικρά Θήρα

Τα 70 στρέμματα από το σύνολο των αμπελώνων του οινοποιείου είναι ιδιόκτητα και βρίσκονται στη Θηρασιά, ενώ επιπλέον νοικιάζονται 80 στρέμματα αμπελώνες στη Σαντορίνη, σε όλες σχεδόν τις περιοχές του νησιού. Σε βάθος δεκαετίας, στόχος των ιδιοκτητών του οινοποιείου είναι να φτάσουν στα 300 στρέμματα ιδιόκτητου αμπελώνα στην περιοχή της Θηρασιάς.
Η φετινή παραγωγή από το σύνολο των αμπελώνων δεν θα ξεπεράσει τις 18.000 φιάλες. Ωστόσο, ως νέο οινοποιείο, η Μικρά Θήρα (η οινοποίηση των αμπελώνων της Θηρασιάς είχε ξεκινήσει από το 2017 σε χώρο του οινοποιείου Μπουτάρη), δεν έχει βιώσει ακόμα τις αρνητικές μεταβολές παραγωγής που έχουν τα παλαιότερα οινοποιεία του νησιού. Πρακτικά, ο τρύγος του 2025 αναμένεται να φέρει την πρώτη ουσιαστική μεταβολή, και αν οι προβλέψεις επιβεβαιωθούν, το μέγεθος της παραγωγής δεν αποκλείεται να είναι ίδιο με το περσινό. Αυτό συμβαίνει γιατί από τη μια, οι νεόφυτοι αμπελώνες στη Θηρασιά έχουν αρχίσει να αυξάνουν τις αποδόσεις τους, αλλά παράλληλα η ποσότητα των σταφυλιών που αγοράζεται από αμπελουργούς μειώνεται.
Όπως λέει η Ιωάννα Βαμβακούρη, “Την τελευταία επταετία, τα οινοποιεία ξεκίνησαν να αγοράζουν ή να νοικιάζουν αμπελώνες, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα οι παραδοσιακοί αμπελουργοί του νησιού να εγκαταλείπουν τις καλλιέργειες, εξαιτίας και των δυσκολιών που έχουν προσθέσει οι κλιματικές συνθήκες. Δεν μου αρέσει αυτή η εξέλιξη,” λέει η ίδια, “αλλά είμαι πλέον αναγκασμένη να κάνω και τη δουλειά του αμπελουργού, με αποτέλεσμα να στερώ χρόνο από τη βελτίωση της οινοποίησης.”
Μέσα στο 2025, το οινοποιείο Μικρά Θήρα θα προσθέσει δύο νέες ετικέτες στη λίστα του. Από τις οινοποιήσεις του 2017, αναμένεται το πρώτο Vinsanto. Επιπλέον, αναμένεται και μια ετικέτα βασισμένη στην ποικιλία Μανδηλαριά, που θα είναι και το πρώτο ερυθρό κρασί του οινοποιείου, και έτσι η λίστα του θα φτάσει τις πέντε. Από το σύνολο της παραγωγής περίπου το 50% διατίθεται στη HORECA. Στην ελληνική αγορά διατίθεται το 40% της παραγωγής, ενώ το υπόλοιπο 60% φεύγει για τις παγκόσμιες αγορές, κυρίως σε ΗΠΑ και Καναδά. Ωστόσο, όπως λέει η Ιωάννα Βαμβακούρη, “Ένας από τους μελλοντικούς στόχους της διοίκησης είναι να αυξηθεί το ποσοστό της λιανικής, και μάλιστα με πωλήσεις που θα γίνονται απευθείας στο οινοποιείο.”

Κτήμα Αργυρού

Η 4η γενιά του Κτήματος Αργυρού έχει αυξήσει την έκταση αμπελώνων στα 1.200 στρέμματα, με συνδυασμό ιδιόκτητων και μισθωμένων αμπελώνων, γεγονός που ανεβάζει το οινοποιείο στην υψηλότερη θέση παραγωγής οίνου στη Σαντορίνη, με εξαίρεση τον Συνεταιρισμό. “Υπάρχει γη για τα οινοποιεία που θέλουν να επενδύσουν σε επέκταση του αμπελώνα,” λέει ο Ματθαίος Αργυρός, θεωρώντας ότι η ανεξέλεγκτη οικιστική ανάπτυξη είναι πρόβλημα αλλά όχι εμπόδιο. Σύμφωνα με τον ίδιο, το Κτήμα Αργυρού έχει επενδύσει παραπάνω από 15 εκατομμύρια ευρώ τα περασμένα χρόνια για να μεγαλώσει τον αμπελώνα του.
Η επένδυση σε νέο οινοποιείο έγινε το 2014, προκειμένου να υποστηριχθεί η παραγωγή από τον διπλασιασμό της έκτασης των αμπελώνων. Από το σύνολο του αμπελώνα, του οποίου σχεδόν τα 1.000 στρέμματα είναι Ασύρτικο, η οινοποίηση έδινε μέχρι και το 2022 από 340.000 έως 380.000 φιάλες ετησίως. Τα τελευταία δύο χρόνια, η παραγωγή έχει μειωθεί συνολικά κατά 60%, όπως άλλωστε έχει συμβεί και με όλα τα οινοποιεία της Σαντορίνης.
Στο προϊοντικό μίγμα, τα λευκά ξεπερνούν το 90% σε ένα σύνολο επτά ετικετών. Περισσότερο από το 50% της παραγωγής εξάγεται, ενώ πάνω από το 70% των πελατών ανήκουν στην κατηγορία HORECA. Σημαντική πηγή εσόδων είναι και οι επισκέπτες του οινοποιείου, οι οποίοι κυμαίνονται από 30.000 έως 40.000 ετησίως.
Στο ερώτημα αν η αγορά είναι έτοιμη να δεχτεί μια νέα ανατίμηση στην περίπτωση που ο φετινός τρύγος είναι και πάλι φτωχός, ο Ματθαίος Αργυρός απαντά ότι “Ήδη από την περασμένη χρονιά, η αγορά έχει δυσανασχετήσει με τις ανατιμήσεις, παρά την αναγνωρισιμότητα του ονόματος Σαντορίνη, οπότε είναι δεδομένο ότι αν χρειαστούν νέες ανατιμήσεις, η εικόνα θα χειροτερέψει.” Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι μπορεί τελικά η παραγωγή να διατεθεί στην αγορά στο σύνολό της, αλλά τα έσοδα για τα οινοποιεία θα είναι σημαντικά μικρότερα.

Gaia Wines

Από 110 στρέμματα συμβεβλημένων καλλιεργητών και επιπλέον αγορασμένο σταφύλι, η Gaia Wines είχε μέχρι και πριν μερικά χρόνια παραγωγή που έφτανε μέχρι και τις 200.000 φιάλες ετησίως. Τα μεγέθη αυτά πλέον φαντάζουν πολύ μακρινοί στόχοι και το 2024 αναμένεται να εμφιαλωθούν περίπου 60.000 φιάλες, στις έξι συνολικά ετικέτες που διαθέτει το οινοποιείο, με έμφαση στο Ασύρτικο. Το σύνολο της παραγωγής μοιράζεται περίπου εξίσου σε HORECA και λιανική και σε Ελλάδα και εξωτερικό.
Ωστόσο, η Λητώ Παρασκευοπούλου, η νέα γενιά της Gaia Wines, κάνει μια απρόσμενη δήλωση στη συζήτησή μας λέγοντας: “Θεωρώ το Αηδάνι μια πολλά υποσχόμενη ποικιλία, η οποία θα μπορούσε μάλιστα να βάλει τη Σαντορίνη στην αγορά της μεσαίας κατηγορίας λευκών κρασιών όσον αφορά την τιμή.” Ενδιαφέρον είναι ότι την άποψη αυτή στήριξε στα λεγόμενά του ο Πάρις Σιγάλας, συμπληρώνοντας ότι είναι μακρύς ο δρόμος για να δημιουργηθούν πετυχημένα μονοποικιλιακά κρασιά από Αηδάνι. Ένα από τα θετικότερα τεχνικά στοιχεία της ποικιλίας είναι η τεκμηριωμένα υψηλότερη απόδοσή της ανά στρέμμα, ακόμα και κάτω από τις πιέσεις της κλιματικής αλλαγής. Μια ακόμα επιθυμία της Λητούς Παρασκευοπούλου είναι κρασιά από Μαυροτράγανο και Ασύρτικο που θα έχουν ζυμωθεί μόνο σε πήλινους αμφορείς.

Οινοποιείο Βενετσάνος

Τα 200 στρέμματα, εκ των οποίων τα περισσότερα ιδιόκτητα και επιπλέον 20 με 25 τόνοι σταφυλιού ετησίως, αποτελούν την πρώτη ύλη για το οινοποιείο που παράγει 50 έως 60 χιλιάδες φιάλες ετησίως.
“Δεν είναι εύκολη η ιδιοκτησία μεγάλων αμπελώνων όχι μόνο εξαιτίας του υψηλού κόστους αγοράς γης, αλλά και εξαιτίας της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού, καθώς η χρήση μηχανικής καλλιέργειας στη Σαντορίνη έχει σημαντικά εμπόδια λόγω γεωμορφολογίας και κατακερματισμού του αμπελώνα. Επίσης, οι αμπελώνες είναι πολυποικιαλιακοί και άρα πρέπει να μπούμε δύο ή τρεις φορές στον αμπελώνα ανάλογα με την πρωϊμότητα της ποικιλίας.”, λέει ο Πέτρος Βαμβακούσης, διευθυντής του οινοποιείου, αλλά και πρόεδρος του νεοσύστατου σχετικά Συνδέσμου Οινοποιών Σαντορίνης.
Η φετινή χρονιά αναμένεται να κλείσει με δυσκολία κοντά στο μέσο όρο εμφιαλώσεων των περασμένων ετών, ενώ για την ερχόμενη όλα είναι ακόμα ανοιχτά. Κάθε χρόνο, το οινοποιείο έχει σταθερά στη λίστα του 6 ετικέτες, και ανάλογα με τη χρονιά παρουσιάζει και κάποιες επιπλέον που έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ως προς το terroir και τον τρόπο οινοποίησης. Το μεγαλύτερο ποσοστό των κρασιών κατευθύνεται στην HORECA, ενώ οι εξαγωγές είναι λιγότερο από το 15%, καθώς ένα μεγάλο ποσοστό της παραγωγής διατίθεται στο οινοποιείο. Για αυτό φροντίζουν και οι επισκέπτες, οι οποίοι κάποιες χρονιές έχουν φτάσει μέχρι και τους 80.000.
Το 2019, η εταιρεία με τη βοήθεια ενός προγράμματος ΕΣΠΑ, επένδυσε στην ανανέωση του εξοπλισμού στο οινοποιείο, οπότε σε αυτή τη φάση δεν υπάρχει ανάγκη νέων επενδύσεων σε αυτόν τον τομέα. Τα επόμενα βήματα επενδύσεων αφορούν στην αναδιάρθρωση του αμπελώνα και στη σύνδεση του επισκέψιμου οινοποιείου με το σπίτι της οικογένειας Βενετσάνου, όπου ένα κομμάτι του θα μετατραπεί σε κελάρι. Εκεί θα φιλοξενηθούν περισσότερες παλαιώσεις κρασιών και δεν αποκλείεται να γεννηθεί και ένα Νυχτέρι.

ΟΕΝΟ Π

Η είδηση δια στόματος Πάρη Σιγάλα, είναι ένα νέο κρασί σε συνεργασία με τον Απόστολο Μούντριχα,  ιδιοκτήτη του Κτήματος Avantis, το οποίο θα συνδυάζει Μαυροτράγανο και Syrah σε περίπου 1.000 φιάλες.

Ο Πάρις Σιγάλας, σε μια νέα φάση της ζωής του, οραματίζεται ένα εξευγενισμένο Ασύρτικο που θα συναγωνίζεται με φημισμένα κρασιά της Βουργουνδίας. Όπως λέει ο ίδιος, “Ό,τι είχα να κάνω επιχειρηματικά είναι κομμάτι της νεότητάς μου. Τώρα, θέλω να αφήσω ένα στίγμα που να συνδεθεί με τον εξευγενισμό του Ασύρτικου. Με αυτό το όραμα δημιουργήθηκε το OENO Π. Για να γίνει η στροφή, έχω αλλάξει εργαλεία οινοποίησης, τα οποία δεν δίνουν έμφαση στην ποσότητα, αλλά στην ποιότητα παραγωγής.”

Η προμήθεια του σταφυλιού είναι πρακτικά η συνέχεια ενός project που υπέγραψε ο Πάρις Σιγάλας, όταν ήταν ιδιοκτήτης του Κτήματος Σιγάλα. Πρόκειται για το project Επτά Χωριά, το οποίο ήταν η οινοποίηση επτά διαφορετικών Ασύρτικο από αντίστοιχες περιοχές της Σαντορίνης με στόχο να εκφραστεί κυρίως το terroir κάθε περιοχής. Μέσα από αυτό το project, ο Πάρις Σιγάλας διάλεξε τους συνεργάτες που προμηθεύεται τώρα το σταφύλι για να υλοποιήσει το όραμά του. Αυτό σημαίνει τρία αμπελοτόπια σε διαφορετικές περιοχές του νησιού και μια μικρή έκταση που καλλιεργεί ο ίδιος και χρησιμοποιεί το σταφύλι για την ετικέτα “Ακουλούμπο”. Η συνολική παραγωγή είναι περίπου 8.000 φιάλες ετησίως και επιπλέον 2.000 φιάλες για την ετικέτα SIMA, η οποία πωλείται μόνο στη Σαντορίνη. Στόχος είναι να φτάσει η παραγωγή στις 12 με 14 χιλιάδες φιάλες.