Δεν ξέρω αν υπάρχει καλύτερο marketing message για το ελληνικό κρασί από αυτό της Ραψάνης. Εντάξει, σίγουρα η Σαντορίνη είναι μια κατηγορία μόνη της, με όλα τα «αλλά» (ο τόνος στο δεύτερο α) που τη συνοδεύουν… Όλυμπος, ίσως το πιο γνωστό brand της Ελλάδας, το βουνό των Ολύμπιων θεών και πατρίδα, μαζί με την Όσσα, της ΠΟΠ Ραψάνη.
Το να πίνεις κρασί που παράγεται εκεί που, σύμφωνα με τη μυθολογία, ήταν η πατρίδα του Δωδεκάθεου, είναι αν μη τι άλλο μια φανταστική (και κυριολεκτικά) ιστορία για να διηγηθείς στον υπόλοιπο κόσμο. Δεν ξέρω πόσες άλλες ιστορίες στον οινικό πλανήτη μπορούν να το ξεπεράσουν αυτό, αν δεν είσαι από τον Καύκασο, απ’ όπου και ξεκίνησε η παραγωγή του κρασιού χιλιάδες χρόνια πριν.
Το μήνυμα της Ραψάνης είναι λοιπόν ασυναγώνιστο, αλλά πολύ περισσότερο είναι το περιεχόμενο του μηνύματος που κάνει τη μικροσκοπική ζώνη της ΠΟΠ Ραψάνη (νομίζω η μικρότερη από τις τέσσερις ΠΟΠ του Ξινόμαυρου και σίγουρα η πιο νότια) να ξεχωρίζει ανάμεσα σε όλα τα ελληνικά terroirs. Γιατί τι μπορεί να είναι σήμερα καλύτερο από μια ψυχρή αμπελουργικά περιοχή, υψόμετρα έως τα 600 μ., εδάφη γεμάτα γκρι σχιστόλιθο, αμπέλια (αν και όχι σε αφθονία) παλαιά, ξηρικής καλλιέργειας, φυτεμένα με το παραδοσιακό κύπελλο; (Ο Θάνος Ντούγκος υποστηρίζει ότι για πάνω από το 90% των ελληνικών ποικιλιών δεν υπάρχει καλύτερο σύστημα διαμόρφωσης της αμπέλου.)
Σκέφτομαι μια πρόσφατη κουβέντα με έναν από τους σημαντικότερους παραγωγούς της «Νέας Χιλής», τον Pedro Parra, από την Itata, στα νότια της χώρας. Ο Pedro λέει πως υπάρχουν οι λεγόμενες classic περιοχές. Το Bordeaux είναι μια κλασική περιοχή, το ίδιο και η Βουργουνδία ή η Rioja. Έπειτα υπάρχουν εκείνες που δεν είναι κλασικές, αλλά έχουν μια μοναδική «ενέργεια» και δεν τις βρίσκεις σε αφθονία. Όχι τόσο προβεβλημένες ακόμα, αλλά στο στάδιο της ανακάλυψης: Gredos, Αίτνα, Swartland, Galicia και φυσικά η Itata. Με κάποιον τρόπο χαρακτηρίζονται από την ίδια ενέργεια και είναι «μαγικοί» τόποι για να κάνει κάποιος κρασί.
Βρισκόμαστε στη σάλα του Mr Vertigo και παρακολουθώ τον Θάνο Ντούγκο να μιλάει για το πόσο μαγικό είναι να παράγεις κρασί στη Ραψάνη από παλιά αμπέλια. Για την ακρίβεια λέει το αντίθετο… «Δεν κάνουμε τίποτα μαγικό στο οινοποιείο», αναφέρει, μιλώντας για λογαριασμό της Λουίζας Ντούγκου, που είναι η οινοποιός του Κτήματος. Ο ίδιος ως γεωπόνος ασχολείται με τον αμπελώνα. «Η Ραψάνη είναι ο πιο εύκολος τόπος για να φτιάξεις κόκκινο κρασί», σημειώνει εμφατικά. Το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να προσέξεις λίγο τον τόπο σου, να φροντίσεις τα παλαιά αμπέλια, να δουλέψεις σωστά την καλλιέργεια. Ακούω τον Θάνο, σκέφτομαι τις κουβέντες του Parra και αναρωτιέμαι αν υπάρχει τόπος πιο «μαγικός» και με περισσότερη ενέργεια από τον Όλυμπο.
«Ήμασταν τυχεροί και φρόντισε γι’ αυτό ο πατέρας μας, όταν το 1991 αγόρασε δύο παλαιούς αμπελώνες στη ζώνη», λέει χαρακτηριστικά ο Θάνος. Σήμερα, ο ίδιος και η αδερφή του έχουν την ευκαιρία να φτιάχνουν κρασί από αμπελώνες 35 και 70 ετών αντίστοιχα, σε ένα από τα ψηλότερα κομμάτια της ζώνης. Οι ίδιοι φυτεύουν τώρα στρέμματα, όχι για τους ίδιους, αλλά σκεπτόμενοι τα παιδιά τους. Οι υπόλοιποι, είμαστε τυχεροί όταν μπορούμε να δοκιμάσουμε τόσο σπουδαία κρασιά, όπως η Ραψάνη Old Vines του Ντούγκου, στην εξέλιξή τους στον χρόνο. Όπως συνέβη εκείνη την Τρίτη, παρέα με τον Θάνο, στη φιλόξενη σάλα του Mr Vertigo.
1η ΔΥΑΔΑ
2022: Τι φρούτο πραγματικά… Κόκκινο, λαμπερό, φρέσκο, τραγανό, υπέροχο. Δεν θες να πάρεις τη μύτη σου από το ποτήρι. Αν η μύτη σε γοητεύει, το στόμα σε καθηλώνει. Μια απόλυτη ισορροπία δύναμης και φρεσκάδας, γεμάτο ενέργεια, ζωντάνια και τανίνες τόσο νεανικές, αλλά χωρίς αυτόν τον καταιγιστικό χαρακτήρα που συχνά έχουν οι τανίνες του Ξινόμαυρου στο στόμα. Αν δεν έχεις δοκιμάσει τα παλαιότερα της δοκιμής, δεν θες να ξέρεις τίποτα για το πώς θα εξελιχθεί, δύσκολα θα αντέξεις να το περιμένεις να παλαιώσει.
2016: Ένα μεγάλο άλμα εξαετίας από το 2022 και ένα κρασί με δομή που σε κάνει να πιστεύεις ότι έχει πολύ χρόνο ακόμα μπροστά του. Μου αρέσει η μύτη του Ξινόμαυρου, που με τον χρόνο φεύγει από το φρούτο και γίνεται πιο savory, πιο πολύπλοκη, πιο δύσκολη να την περιγράψεις, εξαιτίας της ιδιαιτερότητάς της. Και το στόμα του πυκνό, δομημένο, ισορροπημένο, πραγματικά πανέμορφο. Δεν μπορώ να αποφασίσω αν μου αρέσει καλύτερα από το 2022. Γιατί να αποφασίσω, αν έχω την τύχη να δοκιμάζω και τα δύο;
2η ΔΥΑΔΑ
2015: Ένα μικρό σεμινάριο διαφορετικότητας ανάμεσα στο 2015 και το 2014 σε επίπεδο χρονιάς. Το 2015, σύμφωνα με τον Ντούγκο, μία από τις χρονιές της 20ετίας. Και έτσι πράγματι ήταν. Στιβαρό σε δομή, αλλά με εκπληκτική ωριμότητα φαινολική, μάκρος και flavor τεράστιο, και ίσως το πιο πολύπλοκο αρωματικά απ’ όλα. Ένα κρασί που από νωρίς ο ίδιος ήξερε ότι θα παλαιώσει εξαιρετικά και σε καμιά περίπτωση η φιάλη δεν τον διέψευσε.
2014: Μία από τις πιο καταστροφικές χρονιές της τελευταίας εικοσαετίας. Μάζεψαν ελάχιστη ποσότητα και μόνο από τα παλαιά αμπέλια, προσπάθησαν με λίγο περισσότερο καινούργιο βαρέλι να δώσουν λίγο παραπάνω όγκο που έλειπε και άφησαν και λίγες φιάλες πίσω. Μεταξύ μας, ο Ντούγκος δεν μίλησε για καμιά άλλη χρονιά περισσότερο από ό,τι για το 2014. Ναι, ήταν λίγο πιο «πράσινο» στο στόμα, αλλά ήταν σχεδόν συγκινητικός ο τρόπος με τον οποίο βλέπεις ένα «παιδί» που δεν μεγάλωσε στα «πούπουλα» να εξελίσσεται με αυτόν τον τρόπο. Το πιο χαϊδεμένο της δοκιμής και αυτό με την πιο υπέροχη, Ξινομαυράτη μύτη.
3η ΔΥΑΔΑ
2013: Η καλύτερη χρονιά της εικοσαετίας για τον παραγωγό, αλλά δυστυχώς όχι μια κορυφαία φιάλη, που αποδεικνύει τον κανόνα ότι δεν υπάρχουν μεγάλα κρασιά, αλλά μεγάλες φιάλες. Όχι πολύ εκφραστικό και περισσότερο εξελιγμένο στη μύτη, αλλά το στόμα είχε όλα τα σημάδια του μεγαλείου της χρονιάς για την οποία μας μιλούσε ο Θάνος. Ώριμο, πυκνό, με fluent τανίνες και μακρά επίγευση. Να ήμασταν λίγο πιο τυχεροί μόνο, και θα είχαμε μπροστά μας ένα αριστούργημα.
2012: Τα δοκιμάσαμε ανάποδα από ό,τι σας τα παρουσιάζω εδώ, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι το 2012 ήταν το πρώτο κρασί που άγγιξε τον ουρανίσκο μας. Σπουδαίο, πολυεπίπεδο αρωματικά, εξαιρετικά εκφραστικό και στο στόμα, φίνο σε δομή, η πρώτη αφορμή να μιλήσουμε για την ποιότητα που χαρίζουν τα παλαιά αμπέλια στο στόμα σε επίπεδο τανινών. Μόνο σπουδαία terroirs μπορούν να κάνουν τέτοια κρασιά, και η Ραψάνη είναι ένα από αυτά.
Ενημέρωσέ με για τυχόν επιπλέον αλλαγές!
