Ο Γεράσιμος και ο Γιώργος Λαζαρίδης είναι δίδυμοι. Γνωριστήκαμε για πρώτη φορά πριν από πέντε χρόνια, στο οινοποιείο του Κώστα Λαζαρίδη στη Δράμα. Μόλις είχαν και οι δύο ολοκληρώσει τις σπουδές τους και έκαναν τα πρώτα δειλά βήματά τους στην εταιρεία που ίδρυσε ο πατέρας τους το 1991. Πέντε χρόνια αργότερα, ξανασυναντηθήκαμε, διαδικτυακά αυτή τη φορά, καθώς ο φόρτος εργασίας λόγω τρύγου κατέστησε αδύνατη τη διά ζώσης συνάντησή μας.
Η οθόνη μου φωτίστηκε από δύο γελαστά πρόσωπα, πρόθυμα να μοιραστούν τις σκέψεις τους για το μέλλον και τις μέχρι τώρα εμπειρίες τους ως δυναμικό κομμάτι της εταιρείας πλέον, ο Γεράσιμος από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου, ως οικονομολόγος με πτυχίο από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και ΜΒΑ στο Λονδίνο, και ο Γιώργος, υπεύθυνος της παραγωγής, ως οινολόγος με σπουδές στην Αθήνα στο τμήμα Οινολογίας και στη συνέχεια μεταπτυχιακά στο Μontpellier της Γαλλίας και στην Udine της Ιταλίας. Γεννημένοι και μεγαλωμένοι μέσα στο κρασί και στους αμπελώνες, η ενασχόλησή τους με αυτό ήταν μάλλον μονόδρομος και για τους δύο. Aν και φυσιογνωμικά ξεχωρίζουν, το δέσιμό τους είναι ξεκάθαρο από την αρχή της κουβέντας μας.
Η πορεία τους έχει υπάρξει κοινή και τώρα μοιάζουν να αλληλοσυμπληρώνονται τέλεια στο τιμόνι της εταιρείας. Η πρώτη ερώτηση αφορά αναπόφευκτα τον τρύγο και τις δύσκολες συνθήκες που διαμορφώθηκαν φέτος λόγω των ισχυρών βροχοπτώσεων, οι οποίες όμως τελικά δεν επηρέασαν τόσο την περιοχή της Δράμας. «Χρονιά μεγάλων προκλήσεων» τη χαρακτήρισαν και οι δύο, για να συμπληρώσουν όμως ότι η δουλειά που είχε γίνει στο αμπέλι όλη τη χρονιά βοήθησε πολύ στην αντιμετώπιση των ιδιαίτερων αυτών συνθηκών, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις, ειδικά για τις λευκές ποικιλίες, οι μικρές βροχές που σημειώθηκαν ήταν έως και ευεργετικές.
Γεμάτοι όρεξη για δουλειά, με σύμμαχο και σύμβουλο πάντα στο πλάι τους τον Κώστα Λαζαρίδη, ο Γεράσιμος και ο Γιώργος πατούν στην πολύ γερή βάση που τους κληροδότησε ο πατέρας τους, είναι ενωμένοι και αγαπημένοι και θεωρούν ότι έχουν πράγματα να βελτιώσουν και τομείς στους οποίους θέλουν να αναπτυχθούν μελλοντικά, σε ό,τι αφορά τόσο τους αμπελώνες όσο και το κομμάτι της οινοποίησης. Κρατούν ωστόσο τα χαρτιά τους κλειστά προς το παρόν όσον αφορά τα νέα projects που έχουν κατά νου.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ
Αλλαγές και βελτιώσεις μπορούν πάντα να γίνουν, αλλά γενικά η εταιρεία ήταν και παρεμένει σε ένα υψηλό επίπεδο. Ήδη από το 2014 επενδύουμε σε νέες περιοχές, όπως είναι το Κατάφυτο Δράμας με υψόμετρο 900 μ., όπου έχουμε περίπου 500 στρέμματα αμπελώνα, και η περιοχή της Πλατανιάς με υψόμετρο 400-450 μ., όπου φυτεύτηκαν άλλα αμπελοτόπια προκειμένου να αντιμετωπισθεί το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, αλλά και για να αναδείξουμε τo terroir της Δράμας.Πειραματιζόμαστε με νέες ποικιλίες, έχουμε στα μελλοντικά μας πλάνα ακόμη και να κυκλοφορήσουμε κάποια κρασιά που θα εκφράζουν αυτό το terroir από συγκεκριμένα αμπελοτόπια, αλλά είναι κάτι που παίρνει χρόνο και απαιτεί πολλούς πειραματισμούς.
Αναφερθήκατε στην κλιματική αλλαγή. Πιστεύετε ότι αυτή θα είναι η βασική πρόκληση που θα αντιμετωπίσει η δική σας γενιά;
ΓΙΩΡΓΟΣ
Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια, από το 2018 και μετά, δεν έχουμε αντιμετωπίσει ακραίους καύσωνες και ίσα ίσα φέτος, ακόμη και πέρυσι, δεν είδαμε πολύ υψηλές θερμοκρασίες εδώ στη Δράμα. Βέβαια τα πράγματα κάθε χρόνο είναι διαφορετικά.
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ
Σαφέστατα πιστεύω ότι αυτό θα είναι ένα σοβαρό πρόβλημα που θα αντιμετωπίσουμε και αυτός είναι ένας από τους λόγους που επιλέξαμε αυτές τις νέες περιοχές. Φέτος πάντως παρατηρήσαμε ακριβώς το ανάποδο, ένα σχετικά δροσερό καλοκαίρι και αρκετές βροχοπτώσεις, αντίθετα με την ξηρασία της υπόλοιπης Ευρώπης.
Πώς βλέπετε να εξελίσσεται η Δράμα ως οινοπαραγωγική περιοχή;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ
Είναι δυναμική περιοχή, έχει αρκετά οινοποιεία που κάνουν σοβαρή δουλειά και αυτό βγαίνει προς τα έξω. Όταν ο πατέρας μου φύτεψε τον πρώτο αμπελώνα το 1991, δεν νομίζω ότι φανταζόταν αυτή την εξέλιξη. Τα τελευταία 30 χρόνια καλλιεργούνται πάνω από 5.000 στρέμματα αμπελώνα. Αν και γίναμε γνωστοί για τις ξένες ποικιλίες και τα blends των ξένων με τις ελληνικές, με το χαρμάνι του Ασύρτικου με Sauvignon Blanc του λευκού Αμέθυστου, υπάρχουν και άλλες ποικιλίες που καλλιεργούνται στην περιοχή, και ερυθρές, με πολύ καλά αποτελέσματα. Γίνονται προσπάθειες προς πολλές κατευθύνσεις, υπάρχει μια ένωση των οινοποιείων στη Δράμα με στόχο την ανάξειξη του δραμινού κρασιού και η Δραμοινογνωσία, ένα φεστιβάλ που προσελκύει πολλούς επισκέπτες. Όλα τα οινοποιεία προσπαθούν για το καλύτερο.
Τα blends των ελληνικών με τις ξένες ποικιλίες αποτελούν το σήμα κατατεθέν των κρασιών της Δράμας και βέβαια του Κτήματος Λαζαρίδη. Θα διατηρήσετε αυτή τη φιλοσοφία ή σχεδιάζετε κάποια μεγαλύτερη στροφή στις γηγενείς ποικιλίες;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ
Δεν θέλουμε σε καμία περίπτωση να εγκαταλείψουμε αυτή τη φιλοσοφία, αλλά στρεφόμαστε και σε ελληνικές ποικιλίες. Εδώ και χρόνια καλλιεργούμε το Ασύρτικο, τα τελευταία χρόνια έχουμε τη Μαλαγουζιά, μια διαφορετική έκφρασή της, από το 1998 δουλεύουμε το Αγιωργίτικο, που συμμετέχει στα χαρμάνια, αλλά οινοποιείται και μονοποικιλιακά. Ο όρος «ξένες» ποικιλίες ίσως να μην είναι και πολύ δόκιμος, αφού μια ποικιλία που καλλιεργείται στην Ελλάδα και εκφράζει το terroir της χώρας μας δεν μπορούμε να τη χαρακτηρίζουμε «ξένη» απλώς επειδή έχει ξένο όνομα. Ύπάρχει μια τάση υπερβολής σε ό,τι αφορά τις γηγενείς ποικιλίες, που ίσως είναι θεμιτή καθώς συνεισφέρουν στην προώθηση της χώρας στις διεθνείς αγορές, αλλά και οι μη γηγενείς έχουν πολλά να προσφέρουν.
ΓΙΩΡΓΟΣ
Οι ελληνικές ποικιλίες πιστεύω ότι θέλουν περισσότερο χρόνο σε ό,τι αφορά τη βελτίωση και τον καθαρισμό τους από τα φυτώρια και θεωρώ ότι σε αυτό το κομμάτι η Ελλάδα χρειάζεται ανάπτυξη και εξέλιξη, ώστε να υπάρχουν σωστοί κλώνοι της κάθε ποικιλίας και τα οινοποιεία να μπορούν άφοβα να φυτέψουν και να πάρουν ένα καλό αποτέλεσμα.
Πώς βλέπετε τη νέα γενιά, τη δική σας γενιά, που αναλαμβάνει πλέον δυναμικά τα ηνία, πώς θα επηρεάσει την πορεία του ελληνικού κρασιού;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ
Είναι πολύ θετικό το γεγονός ότι τα περισσότερα μεγάλα οινοποιεία έχουν μια πολύ καλή διάδοχη κατάσταση. Είναι το μέλλον του ελληνικού κρασιού και του ελληνικού αμπελώνα. Έχουν δημιουργηθεί και οι δικές μας ενώσεις, οι περισσότεροι από εμάς έχουμε κάνει τις κατάλληλες σπουδές – όλα αυτά είναι πολύ θετικά για τον κλάδο του κρασιού. Θα βοηθήσει όλους να ασχοληθούν νέοι άνθρωποι που θα θέτουν καινούργιους στόχους.
ΓΙΩΡΓΟΣ
Και για να το συνδέσω και με την προηγούμενη ερώτηση, αυτή η νέα γενιά έχει αρχίσει να ψάχνει περισσότερο τις ελληνικές ποικιλίες και να επικεντρώνεται περισσότερο σε αυτές. Ακούμε τελευταία να γίνεται συζήτηση για το πόσο ανθεκτικό είναι το Ασύρτικο ή το Ξινόμαυρο σε συνθήκες ξηρασίας. Μήπως τα επόμενα χρόνια δούμε κάποιες ελληνικές ποικιλίες να φυτεύονται στο εξωτερικό; Όλα αυτά θα προέλθουν από τη νέα γενιά.
Ένα σημαντικό κομμάτι της παραγωγής σας είναι τα αποστάγματα. Ασχολείστε και με αυτά;
ΓΙΩΡΓΟΣ
Πράγματι τα αποστάγματα είναι σημαντικό κομμάτι της παραγωγής μας, θεωρούμε ότι υπάρχει πολύ καλή τεχνογνωσία στον τομέα αυτόν και με τη βοήθεια των συμβούλων που έχουμε από το εξωτερικό και της πολύ καλά εκπαιδευμένης ομάδας του Κτήματος έχουμε πολύ καλό αποτέλεσμα. Σε αυτό συμβάλλουν οι άνθρωποι, η υποδομή του εξοπλισμού και φυσικά η πρώτη ύλη, που είναι το σταφύλι. Πρόσφατα ολοκληρώθηκε η επένδυση στο αποσταγματοποιείο, τοποθετήθηκαν νέοι άμβυκες, που θα μας βοηθήσουν να πάρουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Πώς μοιράζετε τον χρόνο σας ανάμεσα στα δύο οινοποιεία, αυτό της Δράμας και την Οινότρια Γη, που βρίσκεται στην Αττική;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ
Ύπάρχει μια δυνατή ομάδα οινολόγων, εκτός από τον Γιώργο: ο Γιάννης Οξυζίδης, που είναι διευθυντής παραγωγής, και ο Χριστόφορος Ελευθερόπουλος, ο οποίος είναι ο νέος οινολόγος που ξεκίνησε πρόσφατα στο Κτήμα. Η εταιρεία όμως συνεργάζεται και με αρκετούς συμβούλους από το εξωτερικό, που μας φέρνουν σε επαφή με τις νέες τεχνολογίες. Στον τομέα των κρασιών έχουμε τα τελευταία χρόνια συνεργασία με τον Florent Dumeau, o οποίος επισκέπτεται και τα δύο οινοποιεία.
ΓΙΩΡΓΟΣ
Στην Ελλάδα όλες οι νέες τάσεις έρχονται πάντα καθυστερημένα, οι σύμβουλοι είναι αυτοί που θα μας φέρουν πρώτοι σε επαφή μαζί τους. Ήταν πολιτική της εταιρείας πάντα να φέρνουμε τεχνογνωσία από το εξωτερικό.
Πού βλέπετε την εταιρεία σε δέκα χρόνια από σήμερα;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ
Κατ’ αρχάς να πούμε ότι η εταιρεία είναι σε πολύ καλό δρόμο και θα θέλαμε αυτός ο δρόμος να συνεχιστεί, τα κρασιά μας να γίνουν ακόμη πιο αναγνωρίσιμα και ακόμη πιο εξαγώγιμα. Έχουμε πλάνα τόσο για το οινοποιείο της Αθήνας όσο και για το οινοποιείο της Δράμας. Θεωρούμε αρκετά σημαντικό και το κομμάτι του οινοτουρισμού, κυρίως στην Αθήνα βέβαια, όπου υπάρχει ήδη η υποδομή με το μουσείο, αλλά και στη Δράμα, παρότι δεν είναι τουριστικός προορισμός. Ύπάρχει μια ανάπτυξη και πάνω σε αυτό κάνουμε κι εμείς τις κατάλληλες επενδύσεις.
Σας ακούω τόση ώρα και μου αρέσει πολύ ο τρόπος που συμπληρώνετε ο ένας τον άλλο. Είστε πάντα έτσι και στη δουλειά;
ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ
Ε, ναι, και λόγω του ότι μεγαλώσαμε μαζί, υπάρχει μια πολύ κοντινή σχέση και σύνδεση στη ζωή μας. Χωριστήκαμε για λίγο στις σπουδές, και αυτό στο τέλος, στα μεταπτυχιακά. Ακόμη και στις σπουδές μας στην Ελλάδα ήμασταν μαζί.
ΓΙΩΡΓΟΣ
Όποιος έχει δίδυμο αδελφό μπορεί να καταλάβει…
