Λημνιώνα: Η αναγέννηση μιας θεσσαλικής ποικιλίας που απέκτησε τη δική της μέρα

Η 13η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί πλέον ως Παγκόσμια Ημέρα Λημνιώνας – μια ημερομηνία που υπενθυμίζει τη στενή σχέση της ποικιλίας με τον Τύρναβο και τη μακρά ιστορία της, η οποία καταγράφεται ήδη από το 1870. Τα τελευταία χρόνια η Λημνιώνα γνωρίζει μια εντυπωσιακή αναγέννηση, χάρη στους παραγωγούς που πίστεψαν στην κομψότητα, τη φρεσκάδα και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της. Δεν είναι τυχαίο ότι θεωρείται πλέον μία από τις πιο ανερχόμενες ερυθρές ποικιλίες του ελληνικού αμπελώνα.

Με αφορμή τον φετινό εορτασμό, το Κτήμα Ζαφειράκη – το οινοποιείο που ουσιαστικά διέσωσε και αναβίωσε τη Λημνιώνα – οργανώνει μια σειρά δράσεων μέσα από τις οποίες το κοινό θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει την ποικιλία σε διαφορετικές εκφράσεις της. Σε επιλεγμένα εστιατόρια και κάβες σε όλη τη χώρα διατίθενται παλαιές χρονιές της Λημνιώνας, ενώ αποκλειστικά για τη φετινή ημέρα κυκλοφορούν συλλεκτικές φιάλες των 3 λίτρων από την «Λημνιώνα Παλιό Αμπέλι».

Στον Τύρναβο, το Σαββατοκύριακο 13–14 Δεκεμβρίου, τα καταστήματα εστίασης προσφέρουν ειδικό happy hour αφιερωμένο στη Λημνιώνα, ενώ το οινοποιείο παραμένει ανοιχτό για ξεναγήσεις και δοκιμές. Το διήμερο κορυφώνεται την Κυριακή, στο Κλειστό Θέατρο Τυρνάβου (Maxim), με μια παρουσίαση αφιερωμένη στη Λημνιώνα και στο Μοσχάτο Τυρνάβου, συνοδεία πιάτων που δημιουργεί ειδικά για την περίσταση ο Τυρναβίτης σεφ Σωτήρης Ευαγγέλου του Makedonia Palace.

Μια ποικιλία με παρελθόν, παρόν και μέλλον

Η Λημνιώνα είναι μια σπάνια θεσσαλική ερυθρή ποικιλία, γνωστή για τα αρώματα κόκκινων φρούτων, τη φρεσκάδα, τη λεπτότητα και τις μεταξένιες τανίνες της. Στο αρωματικό προφίλ κυριαρχούν η φράουλα, το κεράσι και οι νύξεις framboise, ενώ συναντάμε λεπτές βοτανικές και γήινες αποχρώσεις όπως μανιτάρι και μαύρο τσάι. Στο στόμα διατηρεί ζωντανή οξύτητα και κομψότητα, γεγονός που την κάνει ιδιαίτερα προσιτή ακόμη και σε όσους αποφεύγουν τα πιο «βαριά» ερυθρά.

Η ποικιλία θεωρείται αρχαία και καλλιεργείται στη Θεσσαλία από την αρχαιότητα. Ωστόσο, μετά τη φυλλοξήρα του 1930 παραμελήθηκε και κινδύνευσε να χαθεί. Τη σύγχρονη αναβίωσή της τη χρωστάμε σχεδόν αποκλειστικά στον Χρήστο Ζαφειράκη, ο οποίος, επιστρέφοντας το 2005 από τις σπουδές του στο εξωτερικό, δημιούργησε τον πρώτο βιολογικό αμπελώνα του Κτήματος και το 2009 εμφιάλωσε την πρώτη μονοποικιλιακή Λημνιώνα. Με σταθερή δουλειά και πίστη στη δυναμική της ποικιλίας, ανέδειξε τα χαρακτηριστικά της και ανέβασε τον πήχη για ολόκληρη την περιοχή.

Σήμερα καλλιεργούνται περίπου 500 στρέμματα Λημνιώνα στον θεσσαλικό αμπελώνα – κυρίως σε Τύρναβο, Μετέωρα, Μεσσενικόλα, Ραψάνη και τον Όλυμπο – ενώ η ποικιλία έχει πλέον φυτευτεί και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, από την Κεντρική Μακεδονία μέχρι την Πελοπόννησο. Στην πρόσφατη Central Wine Fair παρουσιάστηκαν περισσότερες από δέκα μονοποικιλιακές εκδοχές της, αποδεικνύοντας την ευελιξία της: blanc de noir, ροζέ, φρέσκες και παλαιωμένες ερυθρές, αλλά και αφρώδη κρασιά με την παραδοσιακή μέθοδο.

Γιατί η Λημνιώνα είναι ποικιλία του σήμερα (και του αύριο)

Η συζήτηση γύρω από την κλιματική αλλαγή έχει οδηγήσει οινοποιούς παγκοσμίως στην αναζήτηση ποικιλιών που μπορούν να αντέξουν υψηλές θερμοκρασίες, ξηρασία και ακραία φαινόμενα. Η Λημνιώνα είναι μία από αυτές.

Πρόκειται για σταφύλι με χοντρή ρώγα και παχύ φλοιό, προσαρμοσμένο στο ξηροθερμικό κλίμα του Τυρνάβου, όπου οι καύσωνες δεν αποτελούν κάτι νέο. Το σημαντικό είναι ότι οι υψηλές θερμοκρασίες στην περιοχή εμφανίζονται συνήθως λίγο μετά τον περκασμό (την αλλαγή χρώματος), έτσι η ποικιλία δεν χάνει την οξύτητα και τον φρουτώδη χαρακτήρα της.

Δεν δίνει κρασιά μεγάλης συμπύκνωσης — και αυτό ίσως είναι το μεγαλύτερο πλεονέκτημά της. Δίνει όμως κρασιά με αέρα, με λεπτότητα, με φινέτσα. Κρασιά που μπορούν να σταθούν στον σύγχρονο γευστικό κόσμο, όπου η ισορροπία και η φρεσκάδα κερδίζουν συνεχώς έδαφος έναντι της δύναμης και του όγκου.

«Αγάπη, Γνώση και Σεβασμός στην Παράδοση είναι τα βασικά στοιχεία της δημιουργίας των κρασιών μας με στόχο να μεταφέρουμε την έκφραση των αμπελώνων, τα αρώματά και τη γεύση τους στο ποτήρι σας», λέει ο Χρήστος Ζαφειράκης. Όταν παρουσίασε για πρώτη φορά τη Λημνιώνα ως μονοποικιλιακή ετικέτα, πολλοί τον αντιμετώπισαν σαν… UFO. Σήμερα, η ποικιλία βρίσκεται στο επίκεντρο της συζήτησης για το μέλλον του ελληνικού ερυθρού κρασιού.