«Το Όρεγκον είναι η νέα Νάπα» συνήθιζαν να λένε πριν από μερικά χρόνια οι οινοπαραγωγοί στη βορειοδυτική αμερικανική Πολιτεία, προσπαθώντας να προσελκύσουν καταναλωτές και επισκέπτες από την Κοιλάδα της Νάπα στην Καλιφόρνια. Πίσω από αυτό που μοιάζει με επικοινωνιακό και εμπορικό τρικ, κρύβεται και μια μεγάλη αλήθεια. Οι θερμοκρασίες, οι βροχοπτώσεις και οι εδαφολογικές συνθήκες που επικρατούσαν στη Νάπα τη δεκαετία του ‘70, συναντώνται πλέον 600 μίλια βόρεια, ακριβώς πάνω από τον 42ο παράλληλο. Με το θέμα της κλιματικής αλλαγής να ακούγεται όλο και πιο συχνά, πολλοί οινοποιοί αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι πολύ σύντομα θα κληθούν να αντιμετωπίσουν μία μεγάλη πρόκληση, αν θέλουν να συνεχίσουν να παράγουν τα κρασιά που φτιάχνουν τα τελευταία χρόνια.
Η ανάγκη προσαρμογής στις κλιματολογικές και εδαφικές συνθήκες που διαμορφώνονται με την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, τη μείωση των βροχοπτώσεων και κατά συνέπεια την έντονη ξηρασία σε περιοχές που δεν αντιμετώπιζαν μέχρι πρόσφατα τέτοια θέματα είναι επιβεβλημένη. Εναλλακτικά, τα οινοποιεία στρέφονται σε νέες, ψυχρότερες περιοχές με μεγαλύτερο υψόμετρο καθώς εκεί επικρατούν πλέον οι συνθήκες που συναντούσαν σε πιο ήπιες ζώνες μέχρι πρότινος. Στην άλλη άκρη του κόσμου, στη Νέα Ζηλανδία, η Villa Maria, η πιο γνωστή εταιρεία παραγωγής κρασιών της χώρας μετράει δεκαετίες που έχει κάνει σύνθημα της τη βιωσιμότητα.
Ο σεβασμός στο περιβάλλον, οι δράσεις που θα περιορίσουν το ενεργειακό αποτύπωμα και η προσπάθεια διαφύλαξης του τοπίου και της γης που θα κληροδοτηθεί στην επόμενη γενιά είναι βασικές προτεραιότητες από τις αρχές του 2000. Στη γευσιγνωσία των κρασιών που διοργάνωσε η εταιρεία ΑΙΟΛΟΣ, εισαγωγική των κρασιών της Villa Maria στην Ελλάδα, και διεύθυνε με τον μοναδικό του τρόπο ο MW Κωνσταντίνος Λαζαράκης, είχαμε την ευκαιρία να συναντήσουμε δύο πρόσωπα με σημαντικούς ρόλους στην παραγωγή και την εμπορία των κρασιών. Ο David Roper είναι επικεφαλής οινολόγος στο οινοποιείο της εταιρείας στο Όκλαντ και έχει τον τελευταίο λόγο και για τις άλλες εμφιαλώσεις. Η Inna Udartzeva είναι διευθύντρια εξαγωγών της Villa Maria στην Ευρώπη.
G: Ποια είναι τα project της εταιρείας σας που σχετίζονται με την βιωσιμότητα;
DR: Όλη η διαδικασία παραγωγής κρασιού και όλες οι συνεργασίες που έχουμε, βασίζονται πάνω σε αυτό. Το πρόγραμμα Βιώσιμης Καλλιέργειας Αμπέλου είναι βασικός άξονας των Wines of New Zealand, της ένωσης των οινοποιών της χώρας. Είμαστε πρωτοπόροι σε αυτό καθώς έχουμε ξεκινήσει από το 1995. Είναι ένα πρόγραμμα που βασίζεται στη συνεχή βελτίωση και τήρηση των προτύπων και διασφαλίζει ότι τα μέλη ακολουθούν τις κατευθυντήριες γραμμές για βιώσιμες πρακτικές στο αμπέλι και στο οινοποιείο. Το 2002 άρχισε η πιστοποίηση και σήμερα το 96% των επιχειρήσεων που ασχολούνται με την παραγωγή κρασιού, είναι πλέον πιστοποιημένες με το SWNZ (Sustainable Winegrowing New Zealand).
G: Ποιοι είναι οι κανόνες που πρέπει να ακολουθείτε;
IU: Είναι αποτέλεσμα μιας πολύ δύσκολης διαδικασίας και οι άνθρωποι συνεχώς πρέπει να ελέγχουν τις πρακτικές που ακολουθούν και την αποτελεσματικότητά τους.
DR: Το πρώτο και βασικό είναι προφανώς η βιολογική καλλιέργεια στο αμπέλι. Στη συνέχεια θα εξετάσουμε με πολύ αναλυτικές μεθόδους το τι μπορούμε να κάνουμε για να περιορίσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Πώς θα καταφέρουμε να περιορίσουμε τη χρήση χημικών, πώς θα ανακυκλώνουμε περισσότερο. Για παράδειγμα ό,τι περιέχεται σε ένα κιβώτιο με κρασιά Villa Maria προέρχεται σε ποσοστό 40% από ανακυκλωμένα υλικά. Όλα τα γυάλινα μπουκάλια κατασκευάζονται στη Νέα Ζηλανδία, αποκλειστικά για εμάς, από εργοστάσιο που βρίσκεται 20 λεπτά μακριά από τις εγκαταστάσεις μας.
IU: Από το σταφύλι μέχρι το μπουκάλι, οτιδήποτε χρησιμοποιούμε, προέρχεται από τη Νέα Ζηλανδία. Το 100% των υλικών μας. Ακόμα και το χάρτινο κιβώτιο. Αντικαταστήσαμε τις ταινίες που χρησιμοποιούσαμε για το κλείσιμό τους με οικολογικές κόλλες. Οι φιάλες που χρησιμοποιούμε είναι ελαφρύτερες από τις συνηθισμένες για να μειώνουμε με αυτό τον τρόπο την κατανάλωση καυσίμων στη μεταφορά τους. Στις σκανδιναβικές χώρες, για παράδειγμα, που υπάρχει σοβαρό ενδιαφέρον για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αυτά είναι πλέον ζητούμενα. Εμείς τα έχουμε κάνει εδώ και είκοσι χρόνια, ενώ άλλοι τώρα προσπαθούν να το ξεκινήσουν. Είναι μεγάλο προτέρημα το ότι είμαστε τόσο μπροστά σε αυτά τα θέματα, ειδικά για τις αγορές πολύ υψηλού επιπέδου.
G: Σε αυτό το πλαίσιο ήταν και η απόφαση που πήρατε να σταματήσετε εντελώς τη χρήση φελλού στα κρασιά σας από το 2001;
DR: Ένας από τους λόγους που μας ώθησε σε αυτή την αλλαγή και επέβαλε κατά κάποιο τρόπο τη χρήση βιδωτού πώματος, ήταν η ποιότητα των φελλών που έφταναν στη Νέα Ζηλανδία. Γενικά, είχαμε πολύ κακούς φελλούς με αποτέλεσμα μία στις δώδεκα φιάλες να έχει πρόβλημα. Όπως καταλαβαίνετε, αυτό ήταν πολύ σοβαρό θέμα για την αξιοπιστία μας και την παρουσία σε σημαντικές αγορές. Οι πρώτες εμφιαλώσεις με βιδωτό πώμα έχουν αρχίσει τη δεκαετία του ‘60 και άρχισε να καθιερώνεται στα ‘70s και από τις αρχές του 2000 περάσαμε αποκλειστικά σε αυτές. Ήταν μια παράτολμη κίνηση και ακόμα είναι, καθώς σε πολλές αγορές τα στερεότυπα υπάρχουν ακόμα. Από τη δική μου πλευρά, αυτό που θέλω είναι να είμαι σίγουρος ότι το κρασί φτάνει στον καταναλωτή όπως ακριβώς πρέπει και όχι με τρόπο που δεν μπορώ να ελέγξω.
IU: Ειδικά στην Ευρώπη, αν εξαιρέσουμε την Πορτογαλία που είναι η χώρα παραγωγής των φυσικών φελλών και η μόνη στην οποία ουσιαστικά λειτουργεί ένα σύστημα ανακύκλωσης φελλών, σε όλες τις άλλες χώρες οι φελλοί καταλήγουν στα σκουπίδια. Τα βιδωτά πώματα, όμως, είναι κατασκευασμένα από αλουμίνιο και μπορούν πολύ εύκολα να ανακυκλωθούν. Οπότε, η απάντηση είναι “ναι, το βιδωτό πώμα είναι οικολογικό”. Το ίδιο ισχύει και για τις χάρτινες ετικέτες που υπάρχουν στις περισσότερες φιάλες παγκοσμίως. Για να τις ανακυκλώσει όμως κάποιος πρέπει να τις σκίσει και πολλές φορές δεν βγαίνουν από τη φιάλη. Στη δική μας περίπτωση είναι ποιοτικές αλλά κολλημένες με τέτοιον τρόπο ώστε να είναι πολύ εύκολο να την βγάλεις και να την ανακυκλώσεις. Υπάρχουν πολλά μικρά πράγματα στα οποία δίνουμε σημασία και κάνουν διαφορά.
G: Υπάρχει κάποιο όριο σε αυτό; Φτάνετε σε ένα σημείο που είστε απόλυτα ικανοποιημένοι;
DR: Το πιο σημαντικό με τη βιωσιμότητα, είναι ότι πρέπει κάθε χρόνο πρέπει να κάνεις κάτι, δεν σταματάς ποτέ να σκέφτεσαι προς αυτή την κατεύθυνση. Θέλουμε να ανακαλύπτουμε συνεχώς καινούργια πράγματα, στο αμπέλι και στο οινοποιείο. Από το 2011 όλα τα οχήματα που χρησιμοποιούμε στο αμπέλι και στο οινοποιείο είναι ηλεκτρικά, ενώ οι πωλητές μας στη Νέα Ζηλανδία κινούνται αποκλειστικά με ηλεκτρικά οχήματα. Στόχος μας είναι μέχρι το 2035 όλη η ενέργεια που καταναλώνουμε να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειες. Επίσης ανακυκλώνουμε μεγάλο κομμάτι απορριμμάτων και θέλουμε στα επόμενα τρία χρόνια να φτάσουμε σε “zero waste”. Να μην πετάμε δηλαδή καθόλου απορρίμματα, αλλά όλα να είναι ανακυκλώσιμα.
IU: Ως οικογενειακή εταιρεία, δίνουμε μεγάλη σημασία και στο κομμάτι της στελέχωσης, είτε μιλάμε για το μόνιμο προσωπικό είτε για το εποχικό που προσλαμβάνουμε για παράδειγμα την περίοδο του τρύγου. Υποστηρίζουμε τις τοπικές κοινωνίες και νιώθουμε ότι έχουμε ευθύνη απέναντ σε όσους ζουν στην περιοχή και είναι άμεσοι ή έμμεσοι συνεργάτες μας.
Αν αναλογιστούμε ότι η ιστορία της Villa Maria είναι μίας γενιάς, καθώς φέτος συμπληρώνονται 60 χρόνια από την ίδρυσή της, είναι αντιληπτό ότι τα βήματα που έχουν γίνει είναι εντυπωσιακά. Το πιο σημαντικό όμως σε όλο αυτό το project, είναι ο επαγγελματισμός, η σοβαρότητα και τρόπος που προσεγγίζουν τα ζητήματα και βάζουν τις προτεραιότητές τους. Η βιωσιμότητα και η ανάπτυξη μπορούν να συμβαδίζουν δίνοντας μάλιστα εντυπωσιακά αποτελέσματα.
