Το νερό ως τροφή για σκέψη
Με το Hub που οργανώνει τα τελευταία χρόνια, στις αρχές του καλοκαιριού, ο Σύνδεσμος Οινοποιών Κεφαλονιάς σε συνεργασία με την Άνθεια Κώτση βάζει το αμπέλι και το κρασί στο επίκεντρο μιας συζήτησης που γεννάει σκέψεις και προβληματισμό. Τέταρτη χρονιά για ένα πολύ επιτυχημένο project, με τη φετινή συνάντηση να γίνεται στο Ληξούρι, με θέμα το νερό – ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα στη σύγχρονη καλλιέργεια.
Σε ένα νησί που βιώνει ακραίες καιρικές συνθήκες τα τελευταία χρόνια, το νερό αποτελεί δομικό στοιχείο και βασικό άξονα γύρω από τον οποίο αναπτύσσεται ολόκληρος ο κύκλος του αμπελιού. Οι παραγωγοί της Κεφαλονιάς έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με ξηρασίες, διαδοχικές καταιγίδες, χαλαζοπτώσεις κατά την καρποφορία και χειμερινές ανομβρίες.
Καταρτισμένοι επιστήμονες με γνώσεις και διαφορετικό υπόβαθρο ήρθαν στην Κεφαλονιά και μίλησαν για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, για τα σύγχρονα μοντέλα άρδευσης, για τη συλλογή των όμβριων, για τη διαχείριση των εδαφών, για τις ποικιλίες, για το κρασί από αρδευόμενους ή στρεσαρισμένους αμπελώνες. Την εμπειρία τους μοιράστηκαν επίσης, με σύντομες παρεμβάσεις (μέσω video), οινοποιοί και αμπελουργοί από την Ελλάδα, την Κύπρο και την Ισπανία.
Όπως είπε ανοίγοντας την εκδήλωση ο οινοποιός Ευριβιάδης Σκλάβος, πρόεδρος του ΣΟΚ, τα έξι οινοποιεία-μέλη του Συνδέσμου έχουν καταφέρει να λειτουργήσουν συλλογικά και να δημιουργήσουν το έδαφος για να αναπτυχθεί η εξωστρέφεια, μία από τις σημαντικότερες προτεραιότητες των ανθρώπων που ασχολούνται με το κρασί στο νησί της Κεφαλονιάς. Στο πλαίσιο αυτό κάλεσαν ανθρώπους από την Ελλάδα και το εξωτερικό για να μιλήσουν για τη λειψυδρία.
Οι εγκαταστάσεις και τα αρδευτικά έργα του ομίλου Torres για οινοποιεία που διαχειρίζονται πολλές χιλιάδες τόνους σταφυλιού είναι αντίστοιχα ή και μεγαλύτερα από αυτά μιας ολόκληρης πόλης. Με 1.000 εκτάρια φυτεμένα με αμπέλια (μόνο στην περιοχή της Καταλονίας), από τα οποία πολλά είναι αρδευόμενα, καταλαβαίνει κανείς ότι τα μεγέθη ξεπερνούν κατά πολύ τα ελληνικά δεδομένα. Η διαρκής έρευνα πάνω στην ανθεκτικότητα των διαφορετικών ποικιλιών, η χρήση του νερού ανάλογα με τον “προορισμό” του κάθε αμπελώνα (αν θα μπουν σε οικονομικές ή σε premium σειρές), το πότισμα με νερό που ανακυκλώνεται μετά τη χρήση του στο οινοποιείο για καθαρισμούς, η αναγεννητική καλλιέργεια, η μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος – είναι μερικά από τα σημαντικότερα στοιχεία στα οποία αναφέρθηκαν οι δύο επιστήμονες.
Στο περιθώριο της ημερίδας, η κουβέντα που κάναμε στράφηκε, όπως είναι λογικό, στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αμπελουργοί και οι οινοποιοί – όχι μόνο στην Κεφαλονιά, όχι μόνο στην Ισπανία, αλλά, όπως φαίνεται, παντού στον κόσμο: «Το μεγαλύτερο ζήτημα, νομίζω για όλους μας, είναι η κλιματική αλλαγή. Αυτό είναι το πρώτο και μπορεί κανείς να το συνδέσει με όλα τα άλλα. Να συνδέσεις την κλιματική αλλαγή με ό,τι θέλεις, όπως με την έλλειψη του νερού», λέει ο Mauro Sirvent και μας εξηγεί το πώς και το γιατί η κλιματική αλλαγή αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο καλλιεργούμε. «Πρέπει να σχετιστούμε με την κλιματική αλλαγή. Και επίσης πρέπει να προσαρμόσουμε και την οινοποίηση στην κλιματική αλλαγή. Πρέπει εμείς να προσαρμοστούμε σε μια νέα πραγματικότητα. Να μπορούμε να αλλάζουμε τόσο γρήγορα, όσο γρήγορα έρχονται οι αλλαγές στο περιβάλλον – άρα και στην καλλιέργεια».
Στο ίδιο μήκος κύματος είναι και οι σκέψεις του οινολόγου Marti Roig: «Χρειάζεται γνώση, εμπειρία, για να μπορούμε να εφαρμόζουμε τις τεχνικές μας, να αλλάζουμε τις μεθόδους στην αμπελουργία, στις οινοποιήσεις μας, με την ίδια ταχύτητα που γίνονται οι αλλαγές στο κλίμα, σε όσα θεωρούσαμε σταθερές. Όχι απαραίτητα γρήγορα, αλλά καθώς κάθε χρονιά θα είναι διαφορετική, πρέπει να έχουμε τη γνώση και να τη χρησιμοποιούμε σε κάθε στιγμή και σε κάθε κατάσταση».
Ο Ισραηλινός Itay Lahat, οινοποιός και οινικός σύμβουλος, μας είπε ότι στις περιοχές που παράγονται τα premium κρασιά του Ισραήλ δεν παρατηρείται έλλειψη νερού. Όμως, με τα χρόνια, μειώνονται οι βροχοπτώσεις – ειδικά την περίοδο της ανάπτυξης. Τα περισσότερα αμπέλια αρδεύονται είτε με νερό από πηγάδια, πηγές και ταμιευτήρες, είτε με ανακυκλωμένο νερό από τα οινοποιεία. Και σε αυτή την περίπτωση, είδαμε την τεχνολογία και τα αποτελέσματα της έρευνας – είτε εργαστηριακή είτε στο πεδίο – να βρίσκουν εφαρμογή στους αμπελώνες, με τη χρήση διαφορετικών μεθόδων ανά περίπτωση. Καταγραφές δεδομένων από τη μετεωρολογία, την εδαφική και φυτική παρακολούθηση μέσα στη σεζόν, δίνουν στοιχεία χρήσιμα για τις εφαρμογές και την επιλογή του μοντέλου άρδευσης, που διαφέρει ανά περίσταση.
Από τους «δικούς μας» στο Hub του Συνδέσμου Οινοποιών Κεφαλονιάς, μίλησε ο γεωπόνος Στέργιος Γιάννος, ο οποίος παρουσίασε τα αποτελέσματα από καταγραφές δεδομένων που δείχνουν μείωση των βροχοπτώσεων κατά 20% τα τελευταία 25 χρόνια και, όπως είπε, αναμένεται αντίστοιχη μείωση τα επόμενα 25 – κάτι που συνεπάγεται ουσιαστικά μηδενικές βροχοπτώσεις για κάποιες περιοχές.
Ο Αργύρης Γεράκης, ακαδημαϊκός υπότροφος στο Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων του Ιονίου Πανεπιστημίου, μίλησε για τη συσχέτιση της διαχείρισης του εδάφους με τη διαχείριση του νερού. Μελέτες στους αμπελώνες της Κεφαλονιάς έδειξαν ότι, από τα τελευταία 40 χρόνια, οι σοδειές είναι όλο και πιο πρώιμες – έτσι, ο τρύγος γίνεται περίπου 20 μέρες νωρίτερα σε σχέση με τα τέλη της δεκαετίας του ‘70.
Οι ξένοι επισκέπτες εντυπωσιάστηκαν από το ανάγλυφο του τοπίου στη ζώνη της Ρομπόλας, αλλά και από την τοπική γαστρονομία, όπως μας είπαν, απολαμβάνοντας το δείπνο που παρέθεσαν ο Σπύρος και η Χρυσούλα Ζησιμάτου – με τον σεφ Γιώργο Αντωνέλο να παρουσιάζει τα πιο κλασικά και παραδοσιακά πιάτα της κουζίνας της Κεφαλονιάς, με σύγχρονη ματιά που σέβεται τα υλικά αλλά και την ιστορία και την παράδοση του τόπου. Αυτό όμως είναι ένα άλλο κεφάλαιο, για το οποίο θα μιλήσουμε σύντομα.
Ολοκληρώνοντας, αξίζει να τονιστεί η σοβαρή και συνεπής δουλειά του Συνδέσμου Οινοποιών Κεφαλονιάς και της Άνθειας Κώτση, που για άλλη μια φορά έφεραν στο προσκήνιο ένα μείζον θέμα. Η λειψυδρία δεν αφορά μόνο τους παραγωγούς, αλλά όλους μας. Αν θεωρούμε το νερό της πισίνας εξίσου σημαντικό με εκείνο της καλλιέργειας, ίσως είναι καιρός να επανεξετάσουμε τις προτεραιότητές μας.
