Η απειλή της επιβολής δασμών ύψους 200% από τον Τραμπ για τα ευρωπαϊκά αλκοολούχα ποτά: Αντίκτυποι για την οινική βιομηχανία στην Ελλάδα και την Ευρώπη.

Το αλκοόλ της Ευρώπης πηγαίνει κυρίως στις ΗΠΑ. Είναι η μεγαλύτερη αγορά (σε αξία) γι’ αυτό και η απειλή του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να επιβάλει δασμούς 200% στα ευρωπαϊκά αλκοολούχα ποτά έχει προκαλέσει αναστάτωση στις αγορές. Η πρώτη αντίδραση ήρθε από τα χρηματιστήρια, με τις φήμες και μόνο να προκαλούν πτώση στις μετοχές μεγάλων ευρωπαϊκών εταιρειών όπως οι Campari, Pernod Ricard και LVMH. Αυτή η κίνηση απειλεί να εκτοξεύσει τις τιμές των κρασιών και άλλων αλκοολούχων ποτών, καθιστώντας τα μη ανταγωνιστικά για τους Αμερικανούς καταναλωτές

Οι ΗΠΑ είναι ο πιο σημαντικός εξαγωγικός προορισμός για τα ευρωπαϊκά αλκοολούχα ποτά, με τις εξαγωγές από την ΕΕ να ανέρχονται σε 13,1 δισ. ευρώ το 2024. Από αυτό το ποσό, 5,2 δισ. ευρώ προέρχονται από κρασί, με τις ΗΠΑ να αποτελούν σχεδόν το 20% των συνολικών εξαγωγών οίνου της ΕΕ. Ο τομέας των οινοπνευματωδών ποτών και λικέρ είναι και αυτός εκτεθειμένος, με 5,1 δισ. ευρώ σε εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, αντιπροσωπεύοντας το 22% των εξαγωγών της ΕΕ σε αυτή την κατηγορία.

Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την απειλή των δασμών μέσω του Truth Social, επικαλούμενος την ανάγκη να αφαιρεθεί ο δασμός 50% της ΕΕ σε αμερικανικό ουίσκι, αλλιώς οι ΗΠΑ θα επιβάλουν δασμούς 200% σε κρασιά, σαμπάνιες και άλλα αλκοολούχα προϊόντα που εισάγονται από την Ευρώπη. Από το 2018 έως το 2021, όταν η ΕΕ επέβαλε δασμούς 25% στο αμερικανικό ουίσκι σε αντίποινα για τους δασμούς του Τραμπ σε χάλυβα και αλουμίνιο, οι εξαγωγές αμερικανικού ουίσκι προς την ΕΕ μειώθηκαν κατά 20%, από 552 εκατομμύρια δολάρια σε 440 εκατομμύρια δολάρια, όπως ανέφερε ο Μάρτεν Λόντεβιτς, πρόεδρος της ερευνητικής εταιρείας IWSR US. Τώρα η ΕΕ επανέρχεται με νέους δασμούς ύψους 50% επί των τιμών για το αμερικανικό ουίσκι, από την 1η Απριλίου.

Αντίκτυπος στους Ευρωπαίους παραγωγούς και τα ελληνικά κρασιά

Αυτοί που θα πληγούν περισσότερο είναι οι Γάλλοι, οι Ιταλοί και Ισπανοί παραγωγοί. Οι εξαγωγές κρασιών από τη Γαλλία προς τις ΗΠΑ φτάνουν τα 2 δις ευρώ το χρόνο. Οι ακριβές γαλλικές Σαμπάνιες έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο καθώς οι εξαγωγές τους προς τις ΗΠΑ υπολογίζονται σε 1 δις ευρώ, γι’ αυτό και οι οινοποιοί στην Καμπανία βρίσκονται σε πανικό. Σε απόλυτη αξία οι Γάλλοι είναι πρώτοι και ακολουθούν τα οινοποιεία της Ιταλίας. Οι εξαγωγές τους στις ΗΠΑ ανήλθαν σε περίπου 1,9 δισεκατομμύρια ευρώ το 2024, καλύπτοντας σχεδόν το ένα τέταρτο της συνολικής αξίας εξαγωγών κρασιού της Ιταλίας. Ο πρόεδρος της UIV (Unione Italiana Vini), Lamberto Frescobaldi από την ιστορική οινική οικογένεια, απηύθυνε έκκληση στους «Αμερικανούς εταίρους μας – εισαγωγείς και διανομείς», να βοηθήσουν να μετριαστεί το πλήγμα από ενδεχόμενους επιπλέον δασμούς στις εισαγωγές ιταλικού κρασιού στις ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί πίνουν επίσης πολύ ισπανικό κρασί: σχεδόν 400 εκατομμύρια ευρώ εισέπραξαν οι Ισπανοί από τους Αμερικανούς για να πουλήσουν τα κρασιά τους. Είναι τέταρτη σε αξία και έβδομη σε όγκο, προμηθεύτρια χώρα κρασιού στις ΗΠΑ.

Η επιβολή αυτών των δασμών έχει ήδη σοβαρές συνέπειες για την ελληνική οινοπαραγωγή, καθώς η αμερικανική αγορά είναι ζωτικής σημασίας για τους Έλληνες οινοπαραγωγούς.
«Είναι μια δύσκολη κατάσταση, καθώς οι παραγγελίες προς τις ΗΠΑ έχουν παγώσει κι ενώ είμαστε σε διαρκή επαφή με τον εισαγωγέα μας στην Αμερική, περιμένουμε να δούμε τις εξελίξεις. Δεν μπορεί να φύγει ένα φορτίο τώρα και στη συνέχεια να επιβληθούν δασμοί στο τελωνείο», λέει ο Άρης Τσέλεπος, δεύτερη γενιά οινοποιός με την οικογενειακή εταιρεία τους δραστηριοποιείται στις τέσσερις σημαντικότερες ΠΟΠ ζώνες της Ελλάδας. Μαντινεία, Νεμέα, Νάουσα και Σαντορίνη. Από τη φύση του αισιόδοξος σαν άνθρωπος, εκτιμάει ότι στο τέλος θα επικρατήσει η λογική και τα μέτρα δεν θα εφαρμοστούν. «Έχουμε κληθεί να αντιμετωπίσουμε και στο παρελθόν δύσκολες καταστάσεις, πιστεύω ότι και σε αυτή την περίπτωση θα τα καταφέρουμε».

Άλλοι Έλληνες οινοποιοί, όπως ο Στέλιος Μπουτάρης, δηλώνουν ότι προσπαθούν να προσαρμοστούν στην κατάσταση και ελπίζουν ότι τα ελληνικά κρασιά, τα οποία είναι συνήθως φθηνότερα από τα γαλλικά και ιταλικά, θα παραμείνουν ανταγωνιστικά στην αμερικανική αγορά. Παράλληλα, ο Σύνδεσμος Ελλήνων Οινοποιών ζητά από την ΕΕ να παρέμβει και να βρει λύση προτού η κατάσταση χειροτερεύσει για τους παραγωγούς της χώρας.

Η Ελλάδα δεν αποτελεί μία από τις κύριες αγορές για τις ΗΠΑ, αφού το ελληνικό κρασί εκπροσωπεί λιγότερο από το 1% των κρασιών που εισάγονται στις ΗΠΑ, δηλαδή δεν θα στερηθεί κάτι η μεγάλη μάζα καταναλωτών, αν δεν έχει πρόσβαση σε ετικέτες ελληνικών οινοποιείων. Αυτό που πλήττεται κυρίως είναι το ελληνικό κρασί, αν υλοποιηθούν οι απειλές. Κι αυτό γιατί η Ελλάδα είναι στις τρεις πρώτες χώρες της Ευρώπης, με τον υψηλότερο βαθμό εξάρτησης των εξαγωγών κρασιού από την αγορά των ΗΠΑ, αν το δούμε ως ποσοστό στο σύνολο της αξίας των εξαγωγών τους. Κατά το 2024 πρώτη στη λίστα αυτή είναι η Ιταλία με το 24,5% της αξίας των εξαγωγών κρασιού να προέρχεται από τις ΗΠΑ, ακολουθεί η Γαλλία με 20,7% και η Ελλάδα είναι τρίτη με 19,4%. Δηλαδή ένα στα πέντε ευρώ που εισπράτουν οι Έλληνες οινοποιοί από τις εξαγωγές, προέρχεται από αμερικανικές τσέπες.

Ο Kamal Kiuri, είναι υπεύθυνος του οινικού προγράμματος στο εστιατόριο Molyvos της Νέας Υόρκης κι ένας από τους ανθρώπους που έχουν δουλέψει πολύ για το ελληνικό κρασί στις ΗΠΑ, από τους πρωτεργάτες της ανάπτυξης των εισαγωγών σε μια δύσκολη αγορά. Μιλώντας στο Grape δείχνει αρκετά ανήσυχος για το άμεσο μέλλον: «Εδώ στις ΗΠΑ, τα πράγματα δεν είναι σταθερά. Οι δασμοί 200% που προτείνει ο Τραμπ για το αλκοόλ θα έχουν τεράστιο αντίκτυπο στα ελληνικά κρασιά που πωλούνται στις ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα, θα επηρεάσουν όλα τα ευρωπαϊκά κρασιά που πωλούνται στη χώρα, τα οποία αποτελούν περίπου το 23% των κρασιών που καταναλώνονται εδώ. Η ανησυχία είναι σχεδόν αναμενόμενη, γιατί το ζήσαμε ήδη το 2019, οπότε οι οικονομολόγοι και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορούν, κατά κάποιον τρόπο, να προβλέψουν τι θα συμβεί και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στη βιομηχανία. Το έχουμε ξαναζήσει το 2019, σε πολύ μικρότερη κλίμακα, και τότε ήταν σκληρό. Δεν μπορείς να προγραμματίσεις για έναν δασμό 200%. Μπορείς να φανταστείς έναν εισαγωγέα που φέρνει κρασιά αξίας ενός εκατομμυρίου δολαρίων και πρέπει να πληρώσει δύο εκατομμύρια σε φόρους στο τελωνείο, πριν καν φτάσει το κρασί; Αυτό είναι αδύνατο. Ελπίζω κάποιος Έλληνας εισαγωγέας να έχει ήδη στείλει κάποια κρασιά, απλώς για να τροφοδοτήσει την αγορά για τους επόμενους 3 με 4 μήνες. Ελπίζω ο Τραμπ να συνέλθει».

Περίπου 19 εκατομμύρια ευρώ είναι η αξία των εξαγωγών ελληνικών κρασιών προς τις ΗΠΑ, από τα περίπου 100 εκατομμύρια που είναι το σύνολο των ελληνικών εξαγωγών κρασιού ετησίως. Σύμφωνα με τη Σοφία Πέρπερα, σύμβουλο του Συνδέσμου Ελλήνων Οινοποιών, η επιβολή των δασμών θα είχε αρνητική επίδραση για το Ευρωπαϊκό και φυσικά το Ελληνικό κρασί κυρίως μάλιστα από τη στιγμή που σε παγκόσμιο επίπεδο η κατανάλωση κρασιού μειώνεται.
«Το πρώτο που θα πρέπει να γίνει είναι να μην στοχοποιηθούν από την ΕΕ τα Αμερικανικά κρασιά και κυρίως το ουίσκυ Bourbon. Όσον αφορά στα Αμερικανικά κρασιά, το να τους επιβάλλει η ΕΕ επιπλέον δασμούς θα έχει πολύ μικρή οικονομική επίδραση στο εμπορικό έλλειμα των ΗΠΑ καθώς οι εξαγωγές των Αμερικανικών κρασιών δεν ξεπερνούν το 8%, ενώ τα αναμενόμενα αντίμετρα των ΗΠΑ θα έχουν τεράστιες συνέπειες για τα Ευρωπαϊκά κρασιά». Θεωρεί άστοχη την επιβολή δασμών στο Burbon και ελπίζει σε μια νέα εξαίρεση για τη χώρα μας, αν φτάσουμε στην επιβολή του μέτρου. «Εκείνο όμως που κυρίως ενδιαφέρει την Κυβέρνηση Τραμπ είναι η επιβολή δασμών από την ΕΕ στο Bourbon, όπως άστοχα πρότεινε η ΕΕ την περασμένη εβδομάδα, γεγονός που προκάλεσε την οργή του Τραμπ και την απειλή ότι θα επιβάλει δασμούς 200% στα Ευρωπαϊκά κρασιά. Μην ξεχνάμε ότι το Bourbon παράγεται, στο Κεντάκι, μια καθαρά Ρεμπουμπλικανική Πολιτεία.
Βέβαια δεν είναι σίγουρο ότι τελικά θα επιβάλλει τόσο μεγάλους δασμούς μια και από μέρα σε μέρα αλλάζει αποφάσεις και δεν είναι και σίγουρο ότι η Ελλάδα θα είναι ανάμεσα στις Ευρωπαϊκές χώρες που θα πληγούν. Να θυμίσω ότι κατά τη διάρκεια της προηγούμενης διακυβέρνησης Τραμπ, η Ελλάδα είχε εξαιρεθεί από τους δασμούς».

Για άσχημη εξέλιξη και εφιαλτικό σενάριο μιλάει ο Γιάννης Καρακάσης MW στις δηλώσεις του στο Grape: «Προφανώς ένα σενάριο επιβολής τέτοιων δασμών στις εισαγωγές ευρωπαϊκού κρασιού θα ήταν μάλλον εφιαλτικό για την ελληνική οινοπαραγωγή, καθώς η αμερικανική αγορά αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς εξαγωγικούς προορισμούς όπου μάλιστα πουλάμε και πιο ακριβά κρασιά. Οι αρκετοί Έλληνες παραγωγοί, που έχουν επενδύσει σημαντικά στη διείσδυση της αμερικανικής αγοράς όλα αυτά χρόνια θα δουν τη ζήτηση να μειώνεται λόγω των υψηλών τιμών, πλήττοντας ιδιαίτερα premium ετικέτες που μόλις είχαν αρχίσει να καθιερώνουν την αξία τους. Η λύση εκτιμώ ότι βρίσκεται στη διπλωματική διαχείριση της κρίσης και στην ταχύτερη ανάπτυξη εναλλακτικών αγορών από πλευράς μας κάτι που ήταν και στόχος των τελευταίων δράσεων του Great Greek Wines σε αγορές όπως της Γαλλίας, της Ολλανδιας, στο Βέλγιο και την Πολωνία».

Αμερικανικές επιχειρήσεις αντιδρούν στην εφαρμογή δασμών

Από τη μία ανησυχούν οι οινοποιοί για τη βιώσιμότητα τους, από την άλλη το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν εταιρείες στις ΗΠΑ που είναι στημένες πάνω στην εισαγωγή και διανομή ευρωπαϊκών κρασιών. Χιλιάδες εργαζόμενοι αγωνιούν για το άμεσο μέλλον τους. Ο αντίκτυπος στους Αμερικανούς εισαγωγείς και καταναλωτές είναι προφανώς εξίσου ανησυχητικός. Οι αμερικανικές επιχειρήσεις κρασιού και οινοποιοί ανησυχούν για την πιθανότητα αύξησης της τιμής των ευρωπαϊκών κρασιών, γεγονός που θα έκανε τα προϊόντα τους λιγότερο ελκυστικά για τους Αμερικανούς καταναλωτές. Ο John Coco από την Roanoke Valley Wine Company δήλωσε ότι οι δασμοί ύψους 200% θα μπορούσαν να καταστρέψουν την αγορά, προκαλώντας “τρομακτική ζημιά” στους εισαγωγείς και στους διανομείς. Παράλληλα, οι καταναλωτές θα βρουν τις τιμές των αλκοολούχων ποτών υψηλότερες, κάτι που αναμένεται να επηρεάσει τις πωλήσεις και να οδηγήσει σε μείωση της ζήτησης.

Αξιοσημείωτο είναι ότι οι Αμερικανοί οινοποιοί ανησυχούν όχι μόνο για τις εισαγωγές από την Ευρώπη, αλλά και για το ενδεχόμενο να αντιμετωπίσουν αντίποινα μέσω δασμών σε εξαρτήματα και πρώτες ύλες που εισάγονται από την Ευρώπη. Η Melissa Aellen από το Linganore Vineyards αναφέρει ότι οι αμερικανικοί παραγωγοί εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από ευρωπαϊκά εξαρτήματα, όπως οι αντλίες και οι πρέσες, αλλά και οι φυσικοί φελλοί από την Πορτογαλία, και αν οι δασμοί κλιμακωθούν, θα αντιμετωπίσουν υψηλότερο κόστος για τις παραγωγικές τους διαδικασίες.

Η στρατηγική για την αντιμετώπιση

Η επίλυση της σύγκρουσης εξαρτάται από τις διαπραγματεύσεις μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ. Η Κομισιόν ΕΕ έχει ήδη ανακοινώσει ότι προγραμματίζονται συνομιλίες με τους Αμερικανούς ομολόγους τους για να συζητηθεί η κατάσταση. Ο Ignacio Sánchez Recarte, γενικός γραμματέας του Comité Européen des Entreprises Vins, δήλωσε ότι οι δασμοί αυτοί θα καταστρέψουν την αγορά κρασιού, προκαλώντας την απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας στην Ευρώπη, και κάλεσε τις δύο πλευρές να κρατήσουν το κρασί εκτός της σύγκρουσης.

Η στρατηγική για την προστασία των εξαγωγών κρασιού στην αμερικανική αγορά είναι κρίσιμη για την ευρωπαϊκή οινοπαραγωγή. Αν οι δασμοί επιβληθούν, οι Ευρωπαίοι οινοποιοί θα πρέπει να προσαρμοστούν γρήγορα και να αναζητήσουν νέες στρατηγικές για να αντιμετωπίσουν τις αυξανόμενες τιμές και τη μειωμένη ζήτηση στην αμερικανική αγορά.

Μικρή λεπτομέρεια με την δική της σημασία: Η οικογένεια Τραμπ έχει ένα μεγάλο οινοποιείο, για την ακρίβεια το μεγαλύτερο στην Πολιτεία της Virginia, που το διαχειρίζεται ο Έρικ, γιος του προέδρου των ΗΠΑ. Ίσως να του έχει μείνει απούλητο στοκ.