Σ’ αυτό το μικρό νησί, όπου καλλιεργούνταν σταφύλια εδώ και αιώνες, κάποιοι Έλληνες οινοποιοί είδαν μια ευκαιρία για να φυτέψουν νέους αμπελώνες και όχι στην ιδιαίτερα έντονα πυκνοκατοικημένη Σαντορίνη, όπου τα αμπέλια γίνονται ολοένα και πιο σπάνια καθώς οι τιμές της γης ανεβαίνουν ασταμάτητα, αλλά και πάλι κάπου πολύ κοντά.
Είναι πρωί στο γραφικό λιμάνι στο Αμμούδι όταν επιβιβαζόμαστε σε ένα μικρό σκάφος που θα μας πάει απέναντι από την καλντέρα. Στην προβλήτα, γεμάτη με πληρώματα ιστιοπλοϊκών που προετοιμάζονται να πάνε τους επισκέπτες γύρω από το νησί, μας υποδέχεται μια νεαρή γυναίκα που συστήνεται ως Ιωάννα Βαμβακούρη. Είναι από τα ιδρυτικά μέλη της Μικράς Θήρας, του οινοποιείου που επισκεπτόμαστε στη Θηρασιά· οι άλλοι δύο είναι οι διάσημοι Έλληνες οινοποιοί Βαγγέλης Γεροβασιλείου και Βασίλης Τσακτσαρλής.
Μετά από ένα επτάλεπτο ταξίδι, αρκετός χρόνος για να γνωρίσουμε όλους τους ντόπιους στο μικρό σκάφος, αποβιβαζόμαστε στο μικρό νησί. Τα πάντα εδώ μας θυμίζουν το πώς ήταν οι Κυκλάδες πριν από την κυριαρχία του τουρισμού. Ανεβαίνουμε στο pickup της Βαμβακούρη και εκείνη αρχίζει να μας διηγείται την ιστορία της: πώς αποφάσισε να έρθει στη Θηρασιά, τη συνάντησή της με τον Γεροβασιλείου, τη συνεργασία τους και τη γέννηση του οινοποιείου και του αμπελώνα σε μια άγονη περιοχή όπου λίγο πριν υπήρχαν μόνον πέτρες.
Έχοντας εργαστεί ως οινολόγος για πολλά χρόνια σε διάφορα οινοποιεία της Σαντορίνης, η Ιωάννα Βαμβακούρη γνώριζε τα σταφύλια που καλλιεργούνταν κάποτε στη Θηρασιά και χρησιμοποιούνταν σε διάφορα blend. Λίγο μετά την ολοκλήρωση μιας συνεργασίας με το Οινοποιείο Βενετσάνου, αποφάσισε ότι ήταν η στιγμή να χτίσει κάτι δικό της και επέλεξε τη Θηρασιά. Μέχρι το 2017, είχε αποκτήσει επτά αμπέλια σε αναβαθμίδες.
Αποφασισμένη να προχωρήσει μόνη της, η Βαμβακούρη είχε σχεδιάσει αρχικά να χτίσει μόνο τις πιο μικρές από τις αναγκαίες εγκαταστάσεις: ένα μικρό σπιτάκι με ένα πιεστήριο και μια δεξαμενή. Αυτά τα σχέδια άλλαξαν όταν ο Γεροβασιλείου, ένας καταξιωμένος άνθρωπος στον κόσμο του κρασιού, της μίλησε νωρίς ένα πρωί. Είχε ακούσει για την αποχώρησή της από το Βενετσάνο και έδειξε το ενδιαφερόμενον του για μια συνεργασία και τη δημιουργία ενός νέου οινοποιείου. Παρόλο που αρχικά ήταν διστακτική να συνεργαστεί με άλλους οινοποιούς, της άρεσε η απλή και ειλικρινής προσέγγισή του. Η Βαμβακούρη αποφάσισε να επισκεφτεί τη Θηρασιά, όπου είχε ήδη εξασφαλίσει 17 στρέμματα γης, μαζί με τον Γεροβασιλείου και τον Τσακτσαρλή. Μετά από δύο ώρες σχεδόν αποκλειστικής σιωπηρής σκέψης, οι νέοι συνεργάτες της, συνειδητοποίησαν τη δυναμική της ανεκμετάλλευτης γης και το κοινό τους όραμα για ένα βιώσιμο οινοποιείο στο νησί που θα βασίζεται στη βιολογική καλλιέργεια άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά.
Το ταξίδι ήταν γεμάτο προκλήσεις. Η γη του οινοποιείου και του αμπελώνα ήταν διαιρεμένη μεταξύ 27 κληρονόμων και χρειάστηκαν σχεδόν δύο χρόνια για να ολοκληρωθεί η αγορά. Ήταν υποχρεωμένη να πηγαίνει κάθε μέρα, για μήνες στο τοπικό γραφείο της τοπικής εταιρείας ύδρευσης, ζητώντας να συνδέσει τη γη της με το δίκτυο ώστε να μπορεί να ποτίσει τον νεοφυτεμένο αμπελώνα της και μετά έπρεπε να περάσει από την ίδια διαδικασία για να συνδεθεί με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας.
Παρά τις δυσκολίες, η Βαμβακούρη και η ομάδα της κατάφεραν να χτίσουν το οινοποιείο σε μόλις εννέα μήνες, ενώ ασχολιόταν και με την ανατροφή των μικρών της παιδιών. Ήταν αναγκασμένοι να νοικιάσουν ένα πλοίο από τον Πειραιά για να μεταφέρουν το σκυρόδεμα και χρησιμοποίησαν κάθε διαθέσιμη μπετονιέρα στη Σαντορίνη για να βάλουν τα θεμέλια σε μια μόνο νύχτα. Η κατασκευή του οινοποιείου καταγράφηκε σε ένα συγκινητικό βίντεο από έναν φίλο κινηματογραφιστή, τον Νίκο Κορακάκη, το οποίο αναδεικνύει τη συναισθηματική και σωματική προσπάθεια που απαιτήθηκε για την επιχείρηση.
Το λογότυπο του οινοποιείου, εμπνευσμένο από αρχαίο κείμενο που βρέθηκε στο Ακρωτήρι, συμβολίζει τη συνεργασία των τριών εταίρων. Η Άννα Σαμαρά σχεδίασε το οινοποιείο και το εσωτερικό του, ενσωματώνοντας κεραμικά στοιχεία και πλαίσια με κοινές αποχρώσεις. Το δωμάτιο για τη γευστική δοκιμή των κρασιών, που είναι ακόμα υπό κατασκευή, φιλοδοξεί να είναι ένας όμορφος χώρος για τους επισκέπτες.
Ο πρώτος τρύγος έγινε το 2022, σηματοδοτώντας ένα σημαντικό ορόσημο στο ταξίδι της Ιωάννας Βαμβακούρη. Φέτος, το οινοποιείο θα παράγει κρασιά από Ασύρτικο, μόνο από αμπέλια που αναπτύσσονται σε κουλούρες. Στην αρχή, η οινοποιός ήταν ανήσυχη, φοβούμενη την αποτυχία παρά την 17ετή εμπειρία της ως οινολόγος. Ωστόσο, μέσα από την επιμονή, το πάθος και τη στήριξη των συνεργατών της, μετέτρεψε ένα παραμελημένο κομμάτι γης σε έναν ακμάζοντα αμπελώνα, αναδεικνύοντας τις αξίες της επιμονής και του οραματισμού για τον κόσμο της οινοποιίας.
Σήμερα, καθώς περπατάμε ανάμεσα στα αμπέλια που έχουν όλα δυτικό προσανατολισμό, η Βαμβακούρη εξηγεί πόσο διαφορετικό είναι το Ασύρτικο που προέρχεται από τη Θηρασιά, λόγω των διαφορετικών συνθηκών στο νησί και του γεγονότος ότι ο αμπελώνας είχε παραμεληθεί για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. “Είναι πολύ λιγότερο αρωματικό από αυτό που παράγεται στη Σαντορίνη· χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να ανοίξει, αλλά είναι ένα κρασί που θα παλαιώνει περισσότερο.”
Η ζώνη παραγωγής στο οινοποιείο είναι γεμάτη με προηγμένο εξοπλισμό που επιτρέπει την πολύ στενή παρακολούθηση κάθε μίας από τις ανοξείδωτες δεξαμενές όπου γίνεται η ζύμωση. Προς το παρόν, η ετήσια παραγωγή είναι 30.000 φιάλες, αλλά υπάρχει δυνατότητα μέχρι και για 100.000. Αυτός είναι ο αριθμός που οι συνέταιροι ελπίζουν να φτάσουν στο μέλλον, ανάλογα φυσικά με τις καιρικές συνθήκες.
Το οινοποιείο παράγει τρεις ετικέτες: Terrasea, με Ασύρτικο από τοπικά σταφύλια· Nυχτέρι, από το παραδοσιακό Ασύρτικο Σαντορίνης (επίσης με σταφύλια της Θηρασιάς) και τη Σαντορίνη, ένα τυπικό Ασύρτικο Σαντορίνης από σταφύλια που προέρχονται από τη Σαντορίνη αλλά οινοποιούνται στη Θηρασιά.
WINE TASTING
- ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ 2022 Ασύρτικο 100%, από ιδιόκτητους αμπελώνες στη Σαντορίνη. Στη μύτη, έχει αρώματα λεμονιού, λευκόσαρκου ροδάκινου, αχλαδιού και μεταλλικότητας. Στο στόμα, η συνδυαστική της οξύτητα και η μεταλλικότητα δίνουν ένταση στο κρασί, μια τυπική Σαντορίνη. Το κρασί είναι ακόμα νέο, έχει τουλάχιστον δυνατότητα για παλαίωση τουλάχιστον 5 με 6 χρόνια.
- TERASSEA 2020 Ασύρτικο 100%, προερχόμενο από σταφύλια που καλλιεργούνται στη Θηρασιά. Το 80% ζυμώνει σε ανοξείδωτες δεξαμενές και το 20% σε δρύινα βαρέλια. Ένα έντονο κρασί, που είναι ακόμα πολύ νέο, με αρώματα αχλαδιού, κίτρου και τροπικών φρούτων να κυριαρχούν και στόμα αρωματικό, ελαφρώς αλμυρό, με μακρά μεταλλική επίγευση.
- ΝΥΧΤΕΡΙ 2020 Η προσέγγιση του οινοποιείου σε αυτό το παραδοσιακό κρασί της Σαντορίνης, γίνεται από σταφύλια όψιμου τρύγου, από τρεις ποικιλίες: Ασύρτικο, Αϊδανι και Αθήρι. Ζυμώνουν μαζί και ωριμάζουν σε δρύινα βαρέλια για τουλάχιστον 3 μήνες. Τα τυπικά χαρακτηριστικά του Ασύρτικου όπως η μεταλλικότητα και η συμπύκνωση ισορροπούν τέλεια με τον ήπιο χαρακτήρα που έχει το Αθήρι και την ανθική, αρωματική πολυπλοκότητα που συναντάμε στο Αϊδάνι. Αυτό το Νυχτέρι έχει μακρά επίγευση και δυνατότητα παλαίωσης για τουλάχιστον 8-10 χρόνια.
