Έχω την αίσθηση ότι τον Χρήστο Ζαφειράκη, οπουδήποτε και να τον έβαζες να φτιάξει κρασί, ακόμα και σε λιγότερο «προικισμένα» αμπελοτόπια, θα κατάφερνε πάντα να ξεπεράσει τις προσδοκίες. Φυσικά δεν υποτιμώ το πανέμορφο κλίμα του Τυρνάβου, με όλα τα οφέλη που προσφέρουν τα γύρω βουνά και ο ποταμός Τιταρήσιος. Εντούτοις νιώθω ότι η καθολική επιτυχία των κρασιών του οφείλεται κυρίως στον Χρήστο και στο πώς ο ίδιος μελετά επιστημονικά δεδομένα, αξιοποιεί τα πλεονεκτήματα, διαχειρίζεται τα μειονεκτήματα, θέτει όρια και στόχους.
Λακωνικός αλλά ουσιώδης, ακριβής και τολμηρός, αγαπά πολύ τη λεπτομέρεια και την τεκμηρίωση, γεγονός που γίνεται εμφανές στα κρασιά του, όπως επίσης –θεωρώ– και στον χαρακτήρα του. Βρισκόμαστε μόλις δύο χιλιόμετρα από το κέντρο του Τυρνάβου, στον αμπελώνα Παλαιόμυλο, στα 200 μέτρα. Αυτό είναι το τελευταίο πεδινό κομμάτι του θεσσαλικού κάμπου, στους πρόποδες του όρους Παπαλίβαδο. Η ανάπτυξη του αμπελώνα στους Πρόποδες του βουνού, λέξη που χαρίζει το όνομά της στο πανέμορφο Chardonnay του Κτήματος, παρέχει στον αμπελώνα ένα συνεχόμενο ρεύμα αέρα, μαζί με πολύ και καθαρό νερό. Το υγιές κλίμα της περιοχής κάνει εύκολη τη βιολογική καλλιέργεια, την οποία ακολουθεί πιστά ο παραγωγός από το ξεκίνημα.
Η οικογένεια Ζαφειράκη καλλιεργεί αμπέλια εδώ και τέσσερις γενιές, ενώ ο Χρήστος είναι ο πρώτος που αποφασίζει να καθετοποιήσει την παραγωγή, ιδρύοντας το οινοποιείο του το 2005. Μια πορεία μόλις δεκαεπτά ετών, κατά τη διάρκεια της οποίας ο παραγωγός έχει πετύχει να φέρει τα κρασιά του Κτήματος Ζαφειράκη στα χείλη των πιο απαιτητικών οινόφιλων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Με εφόδια τις σπουδές του στο ΤΕΙ Οινολογίας, τη δωδεκάμηνη παραμονή του στο Τορίνο με το πρόγραμμα Erasmus αλλά και πρακτική εργασία σε Piemonte, Alto Adige και Τοσκάνη, ο Χρήστος Ζαφειράκης ξεκίνησε ως ελπιδοφόρος παραγωγός που επιδίωκε τη φινέτσα, τις αυθόρμητες ζυμώσεις και τη λελογισμένη χρήση της δρυός από την εποχή ακόμα που οι αρετές αυτές δεν βρίσκονταν ψηλά στην ατζέντα των Ελλήνων παραγωγών.
Αμπελουργικά ακολουθεί τη λογική των παραγωγών του Bordeaux: η ανάπτυξη ενός ενιαίου, ιδιόκτητου αμπελώνα στην αυλή του οινοποιείου, ώστε να είναι εύκολη η παρατήρηση των φυτών, η καθημερινή επαφή με αυτά και η άμεση αντίδρασή του εφόσον και όπου χρειαστεί. Η ανάλυση των εδαφών αλλά και η εγκατάσταση ενός υπερσύγχρονου μετεωρολογικού σταθμού εντός του Κτήματος προσφέρουν πολύτιμα δεδομένα, ενώ τα μέσα αυτά λειτουργούν και προειδοποιητικά, με σκοπό την έγκαιρη αμπελουργική παρέμβαση. Εκτός από τη θερμοκρασία, ο σταθμός έχει εγκατεστημένο βροχόμετρο και υγρασιόμετρο, ενώ ένας υπόγειος αισθητήρας στο έδαφος μετράει την υπόγεια υγρασία και θερμοκρασία, καθορίζοντας τις αποφάσεις για πιθανά ποτίσματα σε συνθήκες αναμενόμενου καύσωνα. Μου κάνει εντύπωση ότι η επιστημονική του θεώρηση δεν είναι μυωπική. «Η τεχνολογία πρέπει να χρησιμοποιείται σε συνάρτηση με τη λαϊκή παράδοση και την παρατήρηση δεκαετιών», όπως μου αναφέρει προβάλλοντας την αξία της εμπειρίας και της παρατήρησης του τόπου από τις προηγούμενες γενιές.
Τα πρώτα χρόνια, τα κρασιά του Κτήματος Ζαφειράκη βασίζονταν σχεδόν αποκλειστικά σε διεθνείς ποικιλίες (Chardonnay, Merlot, Syrah, Sangiovese), πρακτική που έχει πλέον αλλάξει άρδην, καθώς την αιχμή του δόρατος σε όλες σχεδόν τις σημερινές οινοποιήσεις αποτελούν η λευκή Μαλαγουζιά και η ερυθρή Λημνιώνα. Η Λημνιώνα είναι μια τοπική ποικιλία στην οποία ο Ζαφειράκης πρώτος πίστεψε, φυτεύοντάς την από το 2002, δείχνοντας τον δρόμο σε παραγωγούς εντός και εκτός Θεσσαλίας. Σήμερα, στον εκατό στρεμμάτων αμπελώνα Παλαιόμυλο καλλιεργούνται οι ποικιλίες Μαλαγουζιά, Ροδίτης, Chardonnay και Λημνιώνα. Ένας συμπληρωματικός αμπελώνας 58 στρεμμάτων στη θέση Καμπύλαγα, επίσης σε υψόμετρο 200 μ. και αρκετά πλουσιότερος σε άργιλο, προσφέρει όψιμη ωρίμανση και αργή αποστράγγιση και καλλιεργείται με Μαλαγουζιά και Λημνιώνα. Αξίζει να αναφερθεί ότι σε συνεργασία με τα φυτώρια Μπακασιέτα, το Κτήμα Ζαφειράκη έχει συμμετάσχει στη διαδικασία αναγνώρισης και καλλιέργειας των ποιοτικών κλώνων της Λημνιώνας.
Καθεμία από τις περίπου 150.000 φιάλες που παράγονται ετησίως κομίζουν τις αρετές του Κτήματος: έμφαση στη λεπτομέρεια, κομψότητα, ισορροπία, συμπύκνωση και διάρκεια. Η δοκιμή ξεκίνησε με το Prologue, ένα αφρώδες παραδοσιακής μεθόδου με αρώματα φράουλας, ανθέων, κόκκινων μούρων και ζυμαριού από ίσες ποσότητες Ασύρτικου και Λημνιώνας. Έντονος, επίμονος, κρεμώδης αφρισμός που διατηρούσε πάχος 3-4 χιλιοστών, ακόμα και πέντε λεπτά μετά το σερβίρισμα. Η Μαλαγουζιά προσφέρεται σε δύο εκδοχές, τη Μαλαγουζιά Μικρόκοσμος και τη Μαλαγουζιά Natura.
Η πρώτη προέρχεται από ένα ενιαίο block 25 ετών και προσφέρει αρώματα από λεμόνι, lime, ιώδιο και ορυκτό αλάτι, με υψηλή οξύτητα, ισορροπημένο αλκοόλ και μακρά επίγευση· δεν είναι τυχαίο ότι σερβίρεται σε ποτήρι στο Le Pavillon στη Νέα Υόρκη. Η Μαλαγουζιά Natura, με την πολυεπίπεδη μύτη από μεσογειακά βότανα, βερίκοκο, γιασεμί και ένα ελαφρύ τοστάρισμα, προσφέρει ένταση, όγκο και μακρά επίγευση. Το εκπληκτικό Chardonnay Πρόποδες κυκλοφορεί δύο-τρία χρόνια από τον τρύγο και είναι ένα αληθινό αριστούργημα με όγκο, πληθωρικότητα και αρώματα εσπεριδοειδών, κυδωνιού, τρούφας και φουντουκόπαστας.
Η ποικιλία Λημνιώνα βρίσκει στο Κτήμα Ζαφειράκη λαμπρό πεδίο δόξης και ανεμπόδιστης έκφρασης σε ροζέ και ερυθρές οινοποιήσεις. Το Limniona Rosé παντρεύει αριστοτεχνικά κόκκινα φρούτα, αλμυρό χαρακτήρα και γεμάτο σώμα και προκαλεί να το εξερευνήσεις. Η New Age Λημνιώνα από νεαρά αμπέλια 8-12 ετών προσφέρει εξωστρέφεια και νεανικότητα με τα αρώματα από μαύρο κεράσι, βύσσινα και βιολέτες που προσφέρει. Η κλασική Λημνιώνα από αμπέλια 23 ετών προσφέρει ένταση, διάρκεια, όγκο και γευστικό μάκρος, φέρνοντας στον νου μας Pinot Noir Νέου Κόσμου.
Τέλος, η Λημνιώνα Terra Cotta προέρχεται από την ίδια πρώτη ύλη, με ωρίμανση σε πήλινους αμφορείς για 12 μήνες. Τα κόκκινα και τα μαύρα μούρα μπλέκονται με τα βύσσινα, τις βιολέτες και το δέρμα, με το στόμα να χαρίζει ευγένεια, βελούδινες τανίνες και έναν δροσερό, αέρινο χαρακτήρα. Η δουλειά του Κτήματος Ζαφειράκη μάς δείχνει τι μπορεί να καταφέρει ένας άνθρωπος αμπελουργικά μορφωμένος, με σαφή και στέρεη άποψη ως προς την ορθή λειτουργία του φυτού αλλά και μια συγκεκριμένη αισθητική ως προς τα επιθυμητά οινοποιητικά όρια. Εύχομαι να συνεχίσει για χρόνια να μας χαρίζει κρασιά αξιομνημόνευτα, με φρεσκάδα, ένταση και αληθινό χαρακτήρα.
