Οι καταστροφικές πλημμύρες που έπληξαν τη Θεσσαλία, αφήνουν πίσω τους θύματα και ανυπολόγιστες ζημιές σε κατοικίες, επιχειρήσεις και υποδομές.
Ο “κάμπος” αποτελούσε το 23% της συνολικής γεωργικής παραγωγής της χώρας κι ένα σημαντικότατο κομμάτι της κτηνοτροφίας. Σιτηρά, βαμβάκι, όσπρια και κηπευτικά αλλά και φρούτα ήταν φυτεμένα στη Λάρισα, την Καρδίτσα, τα Τρίκαλα και τη Μαγνησία.
Μεγάλες είναι οι καταστροφές και στους αμπελώνες. Κυρίως στο νότιο κομμάτι του κάμπου στα χωριά που είναι κοντά στον Δομοκό, αλλά και στην Νέα Αγχίαλο, την Καρδίτσα. Τα αμπέλια του κάμπου πλημμύρισαν και εκεί που δεν έχει αποτραβηχτεί το νερό δεν μπορεί να γίνει εκτίμηση ακόμα. Οι αμπελώνες που δεν βρίσκονται στον κάμπο, αλλά στις βουνοπλαγιές, στους λόφους και σε χαμηλά υψόμετρα 200 με 500 μέτρα έχουν γεμίσει με φερτά υλικά από τους χειμάρρους.
Πιο σοβαρή ζημιά έχουν υποστεί οινοποιεία που επλήγησαν τόσο στις εγκαταστάσεις όσο και στα αμπέλια από τις πλημμύρες.
Σοβαρές ζημιές έχουν υποστεί τα περισσότερα οινοποιεία και αποστακτήρια της Καρδίτσας. Ο Κοντοζήσης που είναι κοντά στην Καρδίτσα μιλάει για ολική καταστροφή σε αμπέλια και μεγάλες ζημιές σε εγκαταστάσεις. Ίδια είναι η εικόνα και στα πιο ορεινά και πιο βόρεια κομμάτια. Στη Ραψάνη χτυπήθηκαν αμπελώνες που έχουν κυρίως Ξινόμαυρο και οι ζημιές κι εκεί είναι μεγάλες για τα μικρά οινοποιεία Χρυσοχόου και Λιάπη που έπαθαν ζημιές και στα κτίρια και στα αμπέλια.
Ο Θάνος Καραθάνος είναι οινοποιός και αποσταγματοποιός, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και μέλος του ΔΣ του Συνδέσμου Οινοποιών Θεσσαλίας. Μας δίνει μία πρώτη εικόνα μετά την πρώτη επαφή που είχε με συναδέλφους του στην Καρδίτσα και σε άλλα σημεία της Θεσσαλίας.
“Αυτό που προέχει είναι η ασφάλεια των συνανθρώπων μας και μετά να δούμε πως μπορούν να αποκατασταθούν οι ζημιές. Υπάρχουν συγκεκριμένα προβλήματα κατά τόπους και συνάδελφοι μας οινοποιοί και αμπελοκαλλιεργητές που έχουν υποστεί ολοκληρωτική καταστροφή. Εκεί, τα αμπέλια δεν πρόκειται να τρυγηθούν φέτος και η έκταση των ζημιών είναι τέτοια που θα πρέπει να δούμε πως θα μπορέσουν να βρουν αυτοί οι άνθρωποι το κουράγιο να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους. Καταλαβαίνετε, ότι η απογοήτευση είναι το κύριο συναίσθημα που επικρατεί”.
Η Ένωση Οινοποιών Θεσσαλίας έχει αρχίσει την καταγραφή των ζημιών που έχουν υποστεί τα μέλη της και με βάση αυτή την καταγραφή θα ζητήσει τη στήριξη από την πολιτεία. “Η ενίσχυση των αμπελουργών, οινοποιών και αποσταγματοποιών πρέπει να είναι άμεση, για τις ζημιές, αλλά πρέπει να δούμε και το μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, γιατί το αμπέλι θα μπορεί να γίνει σε ένα ή δύο χρόνια. Κι αν απαιτούνται νέες φυτεύσεις σε κάποιες περιοχές, θα πρέπει να δούμε πως θα προχωρήσουν”, λέει ο Θάνος Καραθάνος.
Ο Βάιος Γκανής οινοποιός από τον Δομοκό κάνει λόγο για ανεπανόρθωτες ζημιές. Τα αμπέλια του στο χωριό Βαρδαλή όπως και όλα τα κτήματα έχουν γεμίσει με λάσπη, πέτρες και όλα τα φερτά υλικά που κατέβασε το βουνό. Οι χείμαρροι ισοπέδωσαν 4 χωριά με 8.000 στρέμματα καλλιεργήσιμη έκταση και οι αγρότες εκτιμούν ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον μία πενταετία για να μπορέσουν να καλλιεργήσουν και πάλι τα κτήματά τους.
Λίγο πιο ανατολικά στο Ναρθάκι, βρίσκεται το οινοποιείο Αρλεκοίνων Χώρα του Κωνσταντίνου Λιάπη. “Τα νερά πέρασαν μέσα από τους αμπελώνες και μας έκαναν μεγάλες ζημιές. Από την πλημμύρα, χάσαμε ένα αμπέλι με Μαλαγουζιά κι ένα με Λημνιώνα. Σε μια χρονιά που ήταν έτσι κι αλλιώς δύσκολη με τις βροχές του Μαΐου που έφεραν τις ασθένειες και τον καύσωνα του Ιουνίου, δεν περιμέναμε ότι θα γίνονταν χειρότερα τα πράγματα κι όμως συνέβη όλο αυτό”. Πολύ σημαντική παράμετρος που μας την αναφέρει ο Λιάπης είναι ο χρόνος που θα χρειαστεί για να επανέλθει το έδαφος στο σημείο που ήταν. “Ακομα και όταν απομακρυνθούν όλα τα υλικά που έχουν πέσει στο αμπέλι και φύγουν και τα νερά, το χώμα δεν θα είναι υγιές όπως ήταν πριν για να δώσει ποιοτικούς καρπούς”.
Υπάρχουν και πολλές περιπτώσεις όπου τα οινοποιεία δεν έχουν ζημιές και τα σταφύλια στα αμπέλια σώθηκαν, όμως η πρόσβαση είναι αδύνατη λόγω των ζημιών στο αγροτικό οδικό δίκτυο και έτσι δεν μπορεί να προχωρήσει η συγκομιδή.
Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός της Νέας Αγχιάλου “Η Δήμητρα” είχε υποστεί σοβαρές ζημιές από τις πυρκαγιές του Ιουλίου και τις εκρήξεις στο γειτονικό στρατόπεδο. Οι άνθρωποι του όμως είχαν καταφέρει να υπερκεράσουν τις δυσκολίες, επισκεύαζαν το οινοποιείο και είχαν μπει σε φάση τρύγου, όπως έγραφε στο αφιέρωμα του grapemag.gr για τον φετινό τρύγο, ο Γιάννης Μουρατίδης. “Τώρα, μπήκαν νερά μέσα στις εγκαταστάσεις ενώ παράλληλα τα περισσότερα από τα μέλη μας δεν είναι σε θέση να τρυγήσουν τα αμπέλια τους και όπως φαίνεται σε πολλές περιπτώσεις δεν θα έχουμε συγκομιδή σταφυλιών”, μας λέει ο Γιάννης Δημάκης, οινολόγος του Συνεταιρισμού και συμπληρώνει: “Η παραγωγή κρασιού και τσίπουρου όχι μόνο για τον Συνεταιρισμό, αλλά για όλη τη Θεσσαλία φέτος θα είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Οι καλλιεργητές και οι παραγωγοί θα πρέπει να ενισχυθούν για να μπορέσουν να συνεχίσουν”.
Μικρότερες ζημιές κυρίως σε εγκαταστάσεις έχει υποστεί το οινοποιείο του Ανδρέα Πατιστή στην Αργαλαστή. “Σε σύγκριση με αυτά που μου λένε οι άλλοι οινοποιοί, εμείς εδώ δεν έχουμε πάθει κάτι τρομερό. Είχαμε ζημιές σε δεξαμενές και στα κτίρια αλλά μπορούν να επιδιορθωθούν. Στα αμπέλια που δεν είχαμε τρυγήσει με Ροδίτη, Ξινόμαυρο και Ασσύρτικο δεν νομίζω ότι θα μπορέσουμε να πάρουμε φρούτο, αλλά θα τα καταφέρουμε. Αυτά ξαναγίνονται. Οι ζωές που χάθηκαν δεν επανέρχονται και οι καταστροφές στις υποδομές, κυρίως σε δρόμους είναι πολύ δύσκολο να αποκατασταθούν”.
Σοβαρές ζημιές υπέστη και το οινοποιείο Παπαθανασίου στα Φάρσαλα. Τα δύο αδέρφια ο Γιώργος 32 ετών, γεωπόνος και ο Θανάσης 33 ετών οινολόγος, έχουν αναλάβει το οινοποιείο που έφτιαξε ο πατέρας τους το 2000. Καλλιεργούν βιολογικά 75 στρέμματα με και παράγουν περίπου 50.οοο φιάλες ετησίως.
“Δεν φύγαμε για να μεταναστεύουμε, σπουδάσαμε και αποφασίσαμε να μείνουμε εδώ, μας λέει ο Θανάσης Παπαθανασίου. “Θέλαμε να αναδείξουμε τη Θεσσαλία που δεν είναι τόσο γνωστή για τα κρασιά της. Είχαμε σχεδία για νέο μεγαλύτερο οινοποιείο. Θέλουμε να αναπτύξουμε τον αγροτουρισμό με επισκέψιμες εγκαταστάσεις γευσιγνωσίας, βόλτες με τα θεσσαλικά άλογα και πολλά άλλα. Τα σχέδια μας όμως ανατράπηκαν. Το νερό μπήκε στο οινοποιείο και πλημμύρισε τις αποθήκες. Δεν είχαμε αρχίσει τον τρύγο, καθώς η χρονιά ήταν όψιμη. Δεν θα πάρουμε φρούτο από τα αμπέλια μας. Χάσαμε 6 παλέτες με κρασιά και πολλές παλαιωμένες φιάλες από το 2006 μέχρι σήμερα. Καταστράφηκε εξοπλισμός όπως οι αντλίες αλλά και βαρέλια ενώ μικροζημιές υπέστησαν και οι κτιριακές εγκαταστάσεις”.
Η αισιοδοξία που τον χαρακτηρίζει δεν τον αφήνει να σκεφτεί ότι θα κάνει πίσω: ¨Θα συνεχίσουμε, θα το παλέψουμε γιατί έχουμε πάρει την απόφαση αυτή και δεν πρέπει τώρα να λυγίσουμε. Είναι όλη μας η ζωή εδώ”, λέει εμφανώς απογοητευμένος ο Θανάσης.
Και στην δική τους περίπτωση τα αμπέλια είναι γεμάτα με πέτρες και άλλα φερτά υλικά που κατέβασαν οι χείμαρροι και θα χρειαστούν εντατικές χωματουργικές εργασίες για να τα αποκαταστήσουν.
Στη Λάρισα, στο χωριό Φαλλάνη είναι το οινοποιείο του Δημήτρη Αλατά. Αν και στις εγκαταστάσεις δεν είχαν ζημιές, ένας αμπελώνας με έκταση 43 στρέμματα παραμένει κάτω από το νερό. “Είναι βυθισμένο το αμπέλι στο νερό, δεν μπορούμε να φανταστούμε τι θα βρούμε όταν υποχωρήσουν τα νερά που τώρα είναι κοντά στα 2,5 μέτρα από το έδαφος” μας λέει συντετριμμένος ο οινοποιός. Το αμπέλι που φυτεύτηκε με ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες το 2007, έδινε ποιοτικό σταφύλι για τα κρασιά του οινοποιείου. Οι ετικέτες τους περιλαμβάνουν Syrah, Μαλαγουζιά, Cabernet Sauvignon, Malvasia και Merlot αλλά και άλλες . Τώρα, όπως μας λένε οι άνθρωποι εκεί, ψάχνουν να βρουν τη δύναμη για να συνεχίσουν την προσπάθεια.
Τα αποσταγματοποιία του Τυρνάβου σε σχέση με τις άλλες επιχειρήσεις, δεν αντιμετώπισαν σοβαρά προβλήματα. Όπως μας είπε ο Νίκος Κατσάρος, γ.γ. του Συνδέσμου Ελλήνων Παραγωγών Αποσταγμάτων και Αλκοολούχων Ποτών, το βασικό πρόβλημα για την επιχείρησή του όπως και για τις άλλες αποσταγματοποιίες του Τυρνάβου είναι η πρόσβαση στις εγκαταστάσεις και στα αμπέλια. “Τα προβλήματά μας δεν είναι τόσο μεγάλα όσο σε άλλες περιοχές. Έχει διακοπεί η κυκλοφορία στους περισσότερους δρόμους που οδηγούν στο αποσταγματοποιείο αλλά θεωρώ ότι αυτό θα λυθεί. Μεγάλο θέμα είναι τα ατρύγητα σταφύλια σε αμπελώνες που δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε λόγω των ζημιών στο οδικό δίκτυο. Δυστυχώς μεγάλη ποσότητα σταφυλιών θα πάει χαμένη”, μας λέει χαρακτηριστικά.
Η συνολική έκταση των αμπελώνων στη Θεσσαλία, υπολογίζεται στα 43.000 στρέμματα (σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, 2020) που αντιστοιχεί περίπου στο 7% του αμπελώνα της χώρας. Οι ποικιλίες που καλλιεργούνται προς οινοποίηση αλλά και απόσταξη, είναι: Ασύρτικο, Ροδίτης, Μπατίκι, Σαββατιανό αλλά και Chardonnay και Sauvignon Blanc στα λευκά, ενώ στις ερυθρές κυριαρχεί το Μοσχάτο Αμβούργου που αποτελεί το 40% των συνολικών φυτεύσεων και ακολουθεί η τοπική Λιμνιώνα και ενώ βρίσκουμε και Cabernet Sauvignon, Syrah και άλλες.
