Λοιπόν, είναι περίπλοκο – αλλά απλώς πιάσε ένα μπουκάλι!
‘Εχει συμβεί σε όλους μας. Σας έχουν καλέσει για δείπνο άνθρωποι που γνωρίζετε σχετικά καλά. Μπορεί να είναι ακόμα και η οικογένειά σας! Τότε κάνετε ή λέτε κάτι. Δεν σταματάτε να το σκεφτείτε πριν το κάνετε, επειδή φαίνεται ασήμαντο. Αλλά δεν είναι. Μέσα σε δευτερόλεπτα, το δωμάτιο γεμίζει με ένταση, τα πρόσωπα γίνονται σοβαρά, ή θυμωμένα, ή και τα δύο. Το κυριακάτικο γεύμα έχει καταστραφεί. Και αναρωτιέστε: «Τι συνέβη;»
Αν επισκέπτεστε την Ελλάδα και σας αρέσει το κρασί (αν διαβάζετε αυτό, τότε οι πιθανότητες να πληρείτε και τα δύο αυτά κριτήρια είναι αρκετά καλές), μπορεί να βρεθείτε σε μια κατάσταση όπως αυτή όταν παραγγείλετε μία καράφα κρασί. Ή ένα μπουκάλι κρασί. Αναρωτιέστε γιατί; Εξηγούμαι αμέσως.
Οι Έλληνες πίνουν κρασί εδώ και τουλάχιστον πέντε χιλιάδες χρόνια, πιθανώς και περισσότερο. Κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου μέρους αυτού του χρόνου, το κρασί σε καράφα ήταν το μόνο που υπήρχε – εκτός αν πάμε πολύ πίσω στον χρόνο όταν είχαμε κρασί σε αμφορείς (πριν γίνει μόδα) και κρασί σε κύλικες.
Για το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα, οι κανάτες κρασιού ήταν σχεδόν η μόνη επιλογή. Πήγαινες σε μια ταβέρνα και υπήρχαν μερικά βαρέλια κρασί στο πίσω δωμάτιο ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακριβώς πάνω από το κεφάλι σου. Ζητούσες κρασί, και οι κανάτες γέμιζαν από το βαρέλι και τοποθετούνταν στο τραπέζι, συνήθως δίπλα σε χαμηλά, άσχημα, χωρίς πόδι, χοντρά ποτήρια. Τα τελευταία σαράντα χρόνια, ευτυχώς, οι επιλογές για τους εστιάτορες άρχισαν να βελτιώνονται. Το εμφιαλωμένο κρασί έγινε συνήθεια, με τιμές που κυμαίνονται από αρκετά προσιτές έως εξαιρετικά υψηλές. Τα παλιά, ογκώδη βαρέλια, που ήταν δύσκολο να συντηρηθούν, έγιναν πιο σπάνια, ενώ οι ασκοί έγιναν ξαφνικά μια σταθερή παρουσία στα ψυγεία των εστιατορίων. Ωστόσο, τόσο η κανάτα όσο και το άσχημο ποτήρι παρέμειναν εκεί, εκνευριστικά επίμονα.
Ορισμένα εστιατόρια, συνήθως -αλλά όχι αποκλειστικά- τα πιο ακριβά, εξοστράκισαν το χύμα κρασί για πάντα, υιοθετώντας μια λίστα κρασιών με πολλές επιλογές. Άλλα, τα πιο χαλαρά εστιατόρια, παρέμειναν πιστά στη «λατρεία της καράφας». Υπάρχουν επίσης και υβρίδια – μέρη που προσφέρουν λίστα κρασιών αλλά στη συνέχεια, στο κάτω μέρος της σελίδας, προσθέτουν τη φράση «μισό λίτρο λευκό κρασί». Για τα συγκεκριμένα μέρη, αυτό ήταν ένα πολύ μεγάλο βήμα.
Από τη μία πλευρά έχουμε τους παραδοσιακούς. Υποστηρίζουν ότι το χύμα κρασί είναι το αυθεντικό, “αληθινό” κρασί, και ότι το εμφιαλωμένο κρασί είναι “βιομηχανικό” και “γεμάτο χημικά”. Ο παράγοντας της τιμής παίζει επίσης ρόλο. Οι πελάτες μπορεί να θέλουν να επιλέξουν την πιο οικονομική επιλογή. Οι ιδιοκτήτες εστιατορίων μπορεί να φοβούνται ότι αν έχουν μόνο εμφιαλωμένο κρασί, θα αυξήσουν την τιμή ανά άτομο. Το χύμα κρασί τους επιτρέπει να κρατούν χαμηλά τα κόστη, ειδικά αν το αραιώνουν με λίγο νερό! “Τίποτα κακό σε αυτό! Και οι αρχαίοι Έλληνες το έκαναν!”
Από την άλλη πλευρά, έχουμε τους επαγγελματίες του κρασιού και τους καταναλωτές, που έχουν επενδύσει πολλά στην εκπληκτική πρόοδο του ελληνικού κρασιού τα τελευταία σαράντα χρόνια. Για αυτούς, το χύμα κρασί είναι ο αρχι-εχθρός. Είναι ο χειρότερος πρεσβευτής των κρασιών της χώρας μας, ένα προϊόν χωρίς φιλοδοξίες ποιότητας. Είναι ένα ανώνυμο και άχρηστο κρασί, εκτός από το ρόλο του στο να σε μεθάει. Το κρασί σε καράφα είναι το σημείο όπου το μισό λίτρο γίνεται “σκουπίδι”. Κάνει μεγάλη ζημιά σε όλους όσους κατάφεραν να κάνουν το ελληνικό κρασί από τα καλύτερα στον κόσμο.
Δεν είμαι σίγουρος ποια πλευρά βρίσκεται σε χειρότερο στάδιο άρνησης. Πιθανώς και οι δύο. Εδώ μπαίνετε εσείς στην εικόνα. Και σας ξέρω. Ξέρω ότι δεν αναζητάτε μόνο γεύσεις και αρώματα, αλλά και εμπειρίες. Θέλετε να νιώσετε τον τόπο που επισκέπτεστε, ακόμα κι αν αυτό περιλαμβάνει πράγματα που δεν θα κάνατε ποτέ στον τόπο σας. Βγάλατε τα παπούτσια σας όταν μπήκατε σε εκείνο το σούσι μπαρ στο Κιότο, έτσι δεν είναι; Έτσι, λαμβάνοντας υπόψη αυτό, το κρασί σε καράφα ταιριάζει τέλεια στην προσπάθειά σας να ανακαλύψετε την τοπική κουλτούρα.
Αλλά οι εμπειρίες έχουν σημασία όταν προέρχονται από κάπου, όχι από οπουδήποτε. Ένα κρασί που χύνεται από ένα τενεκεδένιο σωλήνα έχει λαογραφική αξία, αλλά όχι ταυτότητα. Ένα μπουκάλι ελληνικό κρασί φέρνει στο τραπέζι σας έναν συγκεκριμένο τόπο, μια συγκεκριμένη ποικιλία σταφυλιού (έχουμε πολλές για να ανακαλύψετε), και μια ολόκληρη φιλοσοφία για το τι είναι το κρασί. Θα είναι επίσης ένα καταπληκτικό κρασί για να απολαύσετε. Και, αν το ερωτευτείτε, οι πιθανότητες είναι ότι μπορείτε να το βρείτε ακόμα και πίσω στο σπίτι σας. Δοκιμάστε το με μια καράφα.
