Τα τελευταία χρόνια διακρίνω έναν αναβρασμό στην παραγωγική διαδικασία του κρασιού τόσο στις παραδοσιακές ευρωπαϊκές χώρες όσο και στις χώρες του Νέου Κόσμου, ο οποίος νομοτελειακά θα επηρεάσει το κρασί που θα κυλήσει στα ποτήρια μας και πιστεύω πως αξίζει τον κόπο να τον ψηλαφήσουμε.
Πιο συγκεκριμένα, παρατηρώ συντηρητικές οινικές περιοχές του Παλαιού Κόσμου να αποτινάσσουν τον χιτώνα της Ονομασίας Προέλευσης σε μια πιο Vin de Liberté διάθεση και ταυτόχρονα περιοχές του Νέου Κόσμου να προσπαθούν να χτίσουν πιο εξειδικευμένα brand names-τοπωνύμια, αλλάζοντας την πιο γενική μέχρι πρότινος προσέγγιση της εξωστρέφειάς τους. Ταυτόχρονα εμφανίζονται και στο ήδη υπάρχον οινικό status χαρμάνια που, για να είμαι ειλικρινής, δυσκολεύομαι να καταλάβω τον λόγο ύπαρξής τους. Προφανώς και δεν αναφέρομαι σε περιοχές που παραδοσιακά και σε μεγάλο βάθος χρόνου έχουν κατασταλάξει στη συνύπαρξη ποικιλιών όπως το Cabernet Sauvignon με το Merlot με τα υπόλοιπα παρανυφάκια στο Bordeaux, ούτε στο πολυποικιλιακό χαρμάνι του νότιου Ροδανού με τα δεκατρία διαφορετικά σταφύλια, που –μεταξύ μας– περισ- σότερη χρησιμότητα έχει στις γραπτές εξετάσεις των οινοχόων παρά στη γευστική αρμονία του κρασιού. Είναι κοινό μυστικό πως σε κάθε Châteauneuf-du-Pape το Grenache παίζει τον πρωταγωνιστικό ρόλο με τα Syrah, Cinsault και Mourvèdre να συμπληρώνουν το χαρμάνι. Απλώς δυσκολεύομαι να καταλάβω τον λόγο συνύπαρξης Chardonnay και Sauvignon Blanc στην ίδια φιάλη, όπως επίσης και τα πολυποικιλιακά ερυθρά του Νέου Κόσμου με βάση το Cabernet Sauvignon, το Merlot, το Syrah, το Carménère και το Malbec, μεταξύ άλλων. Μπορεί να είναι μια προσπάθεια να ξαναγραφτεί η ιστορία, μπορεί να είναι μια μόδα που θα περάσει. Όπως και να έχουν τα πράγ- ματα, αξίζει τον κόπο να εξετάσουμε την κάθε περίπτωση ξεχωριστά.
Ξετυλίγοντας το κουβάρι της ιστορίας μας από τη Γαλλία, παρατηρώ και δοκιμάζω τα τελευταία χρόνια Merlot από την Avignon, Gamay από το Languedoc, Verdejo από τον Λίγηρα και γενικώς βλέπω μια διάθεση να απαλλαγούν από τον κορσέ της εκάστοτε Ονομασίας Προέλευσης. Φυσιολογικό εν μέρει, αφού οι Γάλλοι έχουν υπάρξει υπερβολικά συντηρητικοί και κατά καιρούς προβλέψιμοι. Οι γενιές αλλάζουν, τα παιδιά των οινοπαραγωγών σπουδάζουν και κάνουν την πρακτική τους εξάσκηση σε πιο απελευθερωμένες οινικές πατρίδες και μοιραία εναποθέτουν την επιρροή που εισέπραξαν και τις πρακτικές στις οποίες εκπαιδεύτηκαν στη Νέα Ζηλανδία ή στην Καλιφόρνια σε αμπελοτόπια αυστηρά και δογματικά, όπως της Βουργουνδίας ή της Αλσατίας. Παρενθετικά η ιστορία μού θυμίζει την περίπτωση του Telmo Rodriguez, του enfant terrible του ισπανικού αμπελώνα. Επιστρέφοντας γεμάτος ιδέες και ενθου- σιασμό από το ταξίδι οινικής ενηλικίωσης στο πατρικό του κτήμα, το Bodegas Remelluri στη Rioja, προσπάθησε να πείσει τον πατέρα του να ακολουθήσουν πιο ριζοσπαστικές για την εποχή τεχνικές στην παραγωγή του παραδοσιακού κατά τα άλλα κρασιού τους. Το μόνο που κατάφερε ήταν να τον αποκληρώσει και να διακόψουν τις σχέσεις τους για κάποια χρόνια. Δυστυχώς ή ευτυχώς, οι επαναστάσεις έχουν και απώλειες. Πιστεύω πως το γαλλικό κρασί υπήρξε υπερβολικά ακαδημαϊκό, πράγμα που πλήρωσε ειδικά στην κατηγορία της καθημερινής- απενοχοποιημένης κατανάλωσης με την είσοδο των κρασιών του Νέου Κόσμου. Στις μέρες μας υπάρχει αρκετό νέο αίμα, που προσδίδει πιο σύγχρονα κρασιά, κάποια εκ των οποίων ξαναγράφουν την ιστορία.
Στα δικά μας ελληνικά δρώμενα πιστεύω πως τα έχουμε πάει αρκετά καλά. Αναπόφευκτα το μυαλό μου γυρνάει στη δεκαετία του ’90 και πιο συγκεκριμένα σε δύο πολύ ιστορικές ετικέτες που επηρέασαν με τον δικό τους τρόπο τον ρου της ιστορίας του ελληνικού κρασιού. Αναφέρομαι στον Μέγα Οίνο του Κτήματος Σκούρα και στο Γιαννακοχώρι του Κτήματος Κυρ-Γιάννη. Για τα δεδομένα της εποχής τους πιστεύω πως ήταν κρασιά-σημεία αναφοράς. Σε μια εποχή που η εξωστρέφεια του ελληνικού κρασιού δεν ήταν στα καλύτερά της, τόσο η ανάμειξη του Αγιωργίτικου με το Cabernet Sauvignon στη Νεμέα, όσο και του Ξινόμαυρου με το Merlot στη Νάουσα βοήθησε τόσο επικοινωνιακά όσο και στην επιρροή των επόμενων γενεών. Και οι δύο προσπάθειες γεννήθηκαν από την ανάγκη να προσθέσουμε πολυπλοκότητα και μακροβιότητα στο Αγιωργίτικο και να λειάνουμε τον τανικό χαρακτήρα του Ξινόμαυρου αντίστοιχα και, κατά την προσωπική μου γνώμη, αναφερόμαστε σε δύο σπουδαία κρασιά. Με την πάροδο του χρόνου το Syrah κέρδισε τον δικό του χώρο στο χαρμάνι και με τις δύο κυρίαρχες ελληνικές ποικιλίες, με αξιοθαύμαστα αποτελέσματα οφείλω να παραδεχτώ, ενώ στην Κρήτη ένα τοπωνύμιο με αρκετά κοινά στοιχεία με αυτά της κοιλάδας του Ροδανού, το Κτήμα Μανουσάκη, διακρίνεται με μια Rhone Ranger έκφραση σωστά μελετημένη και εκτελεσμένη.
Στις χώρες του Νέου Κόσμου η Αυστραλία κινείται μεθοδικά με μακρόπνοες έρευνες και φρεσκάρει το προφίλ των κρασιών της, βάζοντας και νέες ποικιλίες στο προσκήνιο που καταφέρνουν να κινήσουν την περιέργεια των οινόφιλων. Η Νέα Ζηλανδία προσπαθεί να δραπετεύσει από τη μονοτονία του πολύ καλοφτιαγμένου Sauvignon Blanc, με αιχμή του δόρατος το Pinot Noir, που κατά την προσωπική μου άποψη δεν θα καταφέρει να μας συστηθεί ως υποκατάστατο της Βουργουνδίας. Ηνωμένες Πολιτείες, Χιλή και Αργεντινή κάνουν τη δική τους προσπάθεια επανασύστασης με έμφαση στον τοπωνυμιακό χαρακτήρα, χωρίς ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα μέχρι στιγμής. Παραδέχομαι βέβαια πως είμαι αφόρητα Francoholic και ίσως να μην είμαι ο πιο αντικειμενικός-κατάλληλος άνθρωπος για να αφουγκραστώ τη διαφορετικότητα της Sonoma County από το Paso Robles στο ποτήρι μου.
Κλείνοντας, πιστεύω πως πρέπει να είμαστε επιεικείς και λογικοί απέναντι στα νέα ήθη του κρασιού. Δεν αποτελεί πανάκεια η δογματική κατανάλωση μονοποικιλιακών, πολυποικιλιακών, επιτραπέζιων, τοπικών ή ΠΟΠ κρασιών. Θυμίζω και την περίπτωση του Chardonnay Αντωνόπουλου (του ακριβότερου και σπουδαιότερου, για πολλούς, ελληνικού λευκού κρασιού) που μεσουρανούσε πριν από κάποια χρόνια κάτω από τη χαμηλότερη ιεραρχικά ομπρέλα του επιτραπέζιου οίνου. Ιστορικά οι ανακατατάξεις σε όλους τους τομείς χρειάστηκαν τον χρόνο τους. Μπορεί να μην τα καταφέρνει πάντα ο πρώτος, το σίγουρο είναι πως ο αναβρασμός μόνο καλά θα μας χαρίσει. Αλίμονο αν δεν υπήρχαν ανήσυχα πνεύματα ανάμεσά μας.
