Ο Γιώργος Σκούρας είναι αναμφίβολα ένας από τους πιο αναγνωρίσουμους ανθρώπους στο χώρο του ελληνικού κρασιού. Με ισχυρή παρουσία και προσωπικότητα, ανήκει στη χρυσή γενιά των Ελλήνων οινοποιών που ηγήθηκαν της λεγόμενης «επανάστασης του ελληνικού κρασιού» τη δεκαετία του 1990. Είναι επίσης, χωρίς αμφιβολία, ένας δεινός αφηγητής. Κάθε κουβέντα μαζί του είναι πραγματική απόλαυση.

«Από τη μέρα που αποφάσισα ότι θέλω να γίνω οινοποιός, η ζωή μου ήταν ένα υπέροχο ταξίδι», μου λέει καθώς ξεκινάμε τη κουβέντα μας στη λατρεμένη του Νεμέα – την αμπελουργική ζώνη που αγάπησε πριν από περισσότερα από σαράντα χρόνια. «Το πάθος μου για το κρασί δεν με έκανε ποτέ να νιώσω το επάγγελμά μου ως βάρος, παρά τις δυσκολίες. Είναι ευλογία αυτό. Ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές, ποτέ δεν ένιωσα καταβεβλημένος.»
Σε ηλικία 19 ετών, ο Σκούρας έφυγε για τη Γαλλία, όπου σπούδασε Οινολογία στο Πανεπιστήμιο της Ντιζόν στη Βουργουνδία. «Ήταν τέλη της δεκαετίας του ’70, η χρυσή εποχή για το γαλλικό κρασί», θυμάται. «Τότε, το κρασί ήταν για όλους, όχι όπως σήμερα που έχει γίνει πιο… σνομπ.»

Κατά τη διάρκεια των σπουδών του εργάστηκε σε κάθε πιθανή θέση: στο αμπέλι, στο κελάρι, ακόμα και στο μάρκετινγκ. «Έκανα τα πάντα – από το να σκουπίζω τα πεζοδρόμια του οινοποιείου μέχρι να οδηγώ ένα βαν μέσα στη νύχτα στο αεροδρόμιο του Παρισιού για να στείλω μια αποστολή κρασιών στο Χονγκ Κονγκ.»
Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, βρέθηκε στην Κεφαλονιά, όπου δούλεψε αρχικά στο οινοποιείο Καλλιγά. Εκεί γνώρισε τον Σπύρο Κοσμετάτο – ένα πρόσωπο, που όπως λέει ο ίδιος, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη ζωή του. Μαζί ίδρυσαν την Gentilini, ένα από τα πρώτα boutique οινοποιεία της Ελλάδας. Η συνεργασία τους κράτησε μέχρι το 1989.

Κατά τη διάρκεια αυτών των καθοριστικών χρόνων, γνώρισε επίσης τη σύζυγό του, την Ουρανία, και άρχισε να ονειρεύεται να φτιάξει το δικό του κρασί. Η πρώτη του οινοποίηση έγινε στο γκαράζ του πατέρα του. «Ναι, είμαι ένας “garagiste” οινοποιός», λέει γελώντας. Από εκεί, νοίκιασε χώρο σε ένα οινοποιείο της Νεμέας, νοίκιασε αμπελώνες και πήρε δάνειο: «Αυτά χρειάζεσαι για να ξεκινήσεις, έτσι δεν είναι;»
Το 1997 έχτισε ένα μικρό οινοποιείο και το 2004 ολοκλήρωσε το υπερσύγχρονο οινοποιείο του στο Μαλανδρένι. Εκεί καθιερώθηκε ως ένας από τους κορυφαίους οινοποιούς της χώρας κάνοντας παράλληλα πραγματικότητα το όνειρο του να φέρει το ελληνικό κρασί στις διεθνείς αγορές. «Το όνειρο μεγάλωσε. Οι αμπελώνες μεγάλωσαν. Φτιάχτηκαν κρασιά και μαζί με αυτά μια απίστευτη ομάδα. Έχω τη χαρά να μοιράζομαι αυτή την επιτυχία με την οικογένειά μου και με τους ανθρώπους του οινοποιείου.»

ΘΑΛΕΙΑ ΚΑΡΤΑΛΗ
Πότε για πρώτη φορά πιστέψατε ότι το ελληνικό κρασί μπορεί να σταθεί στις διεθνείς αγορές;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΟΥΡΑΣ
Από την αρχή! Σπούδασα στο εξωτερικό, οπότε οι προσδοκίες μου ήταν υψηλές από την πρώτη στιγμή. Ίσως ήταν πρώιμο να σκέφτομαι έτσι, αλλά από την πρώτη μέρα ο στόχος μου ήταν να γνωρίσω το ελληνικό κρασί στον υπόλοιπο κόσμο. Γι’ αυτό και όλη μου η καριέρα βασίζεται στις εξαγωγές. Ξεκίνησα να εξάγω μόλις τρία ή τέσσερα χρόνια αφού έφτιαξα το πρώτο μου κρασί.

ΘΑΛΕΙΑ ΚΑΡΤΑΛΗ
Πού εξάγατε το κρασί σας για πρώτη φορά;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΟΥΡΑΣ
Στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ξεκίνησε μέσω μιας φιλίας. Γνώρισα τον Ted Diamantis, που παραμένει στενός μου φίλος, σε ένα μπαρ στην Κεφαλονιά. Η γυναίκα μου γνώριζε την αδελφή του και έτσι γνωριστήκαμε κι εμείς. Έχουμε περάσει τα πάντα μαζί. Ο Ted αφιέρωσε τη ζωή του στο να βοηθήσει την αμερικανική αγορά να ανακαλύψει και να αγαπήσει το ποιοτικό ελληνικό κρασί· έγινε πρεσβευτής του. Η αφοσίωσή του είναι αξιοθαύμαστη. Εγώ του έδωσα την ιδέα κι εκείνος την υλοποίησε, συχνά με μεγάλο προσωπικό κόστος. Κάποια στιγμή δούλευε τρεις δουλειές για να τα βγάλει πέρα, εμπορευόμενος κρασιά από όλο τον κόσμο για να μάθει την αγορά. Η πρώτη μας εξαγωγή ήταν ένα κοντέινερ με το εμβληματικό μας κρασί, το Μέγας Οίνος, στο Σικάγο. Όταν έφτασε, διαπίστωσε ότι οι ετικέτες ήταν λάθος. Τις άλλαξε όλες στο χέρι, βρίζοντάς με, φυσικά!

ΘΑΛΕΙΑ ΚΑΡΤΑΛΗ
Και μετά;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΟΥΡΑΣ
Το 1992 ή το 1993 – δεν θυμάμαι ακριβώς – ο Μέγας Οίνος κέρδισε απροσδόκητα ένα βραβείο σε έναν διαγωνισμό στο Wine America, μια έκθεση που πλέον δεν υπάρχει. Δεν το περιμέναμε καθόλου. Θυμάμαι να επιστρέφω στην Ελλάδα και να με περιμένουν στο αεροδρόμιο η γυναίκα μου και φίλοι με σημαίες. Είχε οργανώσει και πάρτι-έκπληξη· όταν μπήκα στο σπίτι, νόμιζα ότι μας είχαν διαρρήξει! Δεν πίστευα τη χαρά που ζήσαμε. Δόξα τω Θεώ που έχουμε τέτοιες στιγμές. Αλλιώς, θα ήμασταν απλώς βαρετοί οινοποιοί.

ΘΑΛΕΙΑ ΚΑΡΤΑΛΗ
Πώς ήταν η εμπειρία σας στις ΗΠΑ;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΟΥΡΑΣ
Εκπληκτική. Ήταν πραγματικό σχολείο. Εκεί συνειδητοποίησα το πραγματικό μέγεθος του ανταγωνισμού. Είναι εύκολο να νομίζεις ότι τα πηγαίνεις περίφημα στο χωριό σου, αλλά όταν πας στην Αμερική και βλέπεις εκατοντάδες κρασιά στην ίδια τιμή αλλά καλύτερα, ξυπνάς. Είναι πρόκληση. Κρίνεσαι συνεχώς – κάθε μέρα, κάθε ώρα. Κάθε φορά που επισκεπτόμουν τις ΗΠΑ, ο Τεντ – που μάθαινε κι αυτός – με πήγαινε σε κάβες και αγορές για να δω τι πουλάει, τι μόδες υπάρχουν, ποιες ετικέτες αλλάζουν. Ακόμα και τώρα, κάθε φορά που επιστρέφω από την Αμερική, επιστρέφω σοφότερος. Τα πράγματα εξελίσσονται συνεχώς, και πρέπει να συμβαδίζουμε.

ΘΑΛΕΙΑ ΚΑΡΤΑΛΗ
Πού βρίσκεται το ελληνικό κρασί σήμερα;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΟΥΡΑΣ
Σε πολύ καλό σημείο. Θυμάμαι την πρώτη μου διεθνή έκθεση στο Μπορντό, πριν πάω στις ΗΠΑ. Οι επισκέπτες έλεγαν: «Σοβαρά τώρα; Φτιάχνετε κρασί στην Ελλάδα;» Νόμιζαν ότι είχαμε μόνο ρετσίνα. Γι’ αυτό δημιούργησα ένα χαρμάνι Αγιωργίτικου με Cabernet Sauvignon. Το Cabernet ήταν το διαβατήριό μας για τις διεθνείς αγορές, αφού κανείς δεν ήξερε το Αγιωργίτικο τότε. Αυτά ανήκουν πια στο παρελθόν. Η γενιά μου είχε σπουδαίους οινοποιούς, εκπαιδευμένους στο εξωτερικό, που συνεργάστηκαν για να βάλουν το ελληνικό κρασί στον παγκόσμιο χάρτη. Συστηθήκαμε στον κόσμο με τέσσερις λέξεις: Αγιωργίτικο, Ασύρτικο, Μοσχοφίλερο και Ξινόμαυρο. Αυτές είναι πλέον οι πρεσβευτές μας. Πολλές ακόμη ποικιλίες ακολούθησαν, γιατί ο πραγματικός πλούτος της Ελλάδας είναι οι πάνω από 300 γηγενείς ποικιλίες της.

ΘΑΛΕΙΑ ΚΑΡΤΑΛΗ
Σας ανησυχούν οι αντι-αλκοολικές εκστρατείες;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΟΥΡΑΣ
Κάθε προϊόν έχει την καλή και την κακή του εκδοχή. Πλέον υπάρχει πλήρης διαφάνεια στις ετικέτες – τα QR δείχνουν όλα τα συστατικά, οπότε ο καταναλωτής ξέρει τι πίνει. Στις ΗΠΑ υπάρχουν προειδοποιήσεις για την υγεία εδώ και χρόνια, κι όμως οι πωλήσεις κρασιού έχουν αυξηθεί. Έτσι λειτουργεί.

ΘΑΛΕΙΑ ΚΑΡΤΑΛΗ
Αλλά οι νέες γενιές πίνουν λιγότερο. Δεν σας ανησυχεί;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΟΥΡΑΣ
Όλα κινούνται σε κύκλους. Η ιστορία μας διδάσκει τι να περιμένουμε. Το κρασί είναι στην κουλτούρα μας χιλιάδες χρόνια. Περάσαμε κρίσεις, ειδικά στην Ελλάδα – την οικονομική κατάρρευση του 2010, τα capital controls, την πανδημία. Επιβιώσαμε. Θα προσαρμοστούμε ξανά.

ΘΑΛΕΙΑ ΚΑΡΤΑΛΗ
Ποια η γνώμη σας για τα κρασιά με χαμηλό ή καθόλου αλκοόλ;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΟΥΡΑΣ
Ίσως είναι αναγκαία. Σκέψου μια νεαρή έγκυο γυναίκα που θέλει να διασκεδάσει με φίλους αλλά δεν πρέπει να πιει. Γιατί να μην υπάρχει ένα μη αλκοολούχο κρασί; Ποιος λέει ότι αυτά τα κρασιά θα κυριαρχήσουν; Οι τάσεις έρχονται και φεύγουν. Δέκα χρόνια πριν ήταν το κόκκινο, μετά το ροζέ, τώρα το λευκό, αύριο τα χωρίς αλκοόλ. Δεν πρέπει να τις αγνοούμε, πρέπει να προσαρμοζόμαστε.

ΘΑΛΕΙΑ ΚΑΡΤΑΛΗ
Τι γνώμη έχετε για τους δασμούς;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΟΥΡΑΣ
Με εξοργίζουν. Όχι μόνο επειδή υπάρχουν. Όλοι εξοργίζονται. Το θέμα είναι το αποτέλεσμα. Αυτή τη στιγμή είναι στο 10%, και κάποιοι εισαγωγείς απορροφούν αυτό το κόστος. Αλλά αν φτάσουν στο 20%, 30% ή 40%; Για μένα οι εξαγωγές είναι το 15% της δουλειάς μου. Για κάποιους εισαγωγείς όμως είναι το 100%. Πώς θα επιβιώσουν; Είναι δική τους η ζημιά. Οι Αμερικανοί θα συνεχίσουν να θέλουν αυτά τα κρασιά – απλώς θα πληρώσουν περισσότερο. Δεν βγάζει νόημα. Βέβαια, υπάρχει ανισορροπία στο εμπόριο ΗΠΑ-Ευρώπης, αλλά αυτά δεν λύνονται από τη μια μέρα στην άλλη. Εμείς πρέπει να συνεχίσουμε να δουλεύουμε. Θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε τους πελάτες μας εκεί, κι εκείνοι εμάς. Δεν μπορώ να φανταστώ να χαθούν 30-40 χρόνια δουλειάς στις ΗΠΑ. Έχω αφιερώσει τη ζωή μου στο να χτίσω αυτή την παρουσία, ταξιδεύοντας σε όλες τις γωνιές της Αμερικής. Αν μείνεις εκτός για τρεις μήνες, τελείωσες. Όχι! Θα επιμείνουμε.

ΘΑΛΕΙΑ ΚΑΡΤΑΛΗ
Έχετε νέα πρότζεκτ; Πέρσι αποκτήσατε ένα οινοποιείο στη Μαντινεία.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΟΥΡΑΣ
Ναι. Πέρσι, από αγάπη για την Πελοπόννησο, αγοράσαμε ένα παλιό οινοποιείο στη Μαντινεία. Ήδη κυκλοφορήσαμε την πρώτη μας ετικέτα από την περιοχή και τώρα ανακαινίζουμε τις εγκαταστάσεις. Γιατί; Γιατί θέλουμε να στηρίξουμε τη μοναδική ποικιλία Μοσχοφίλερο. Οινοποιώ Μοσχοφίλερο από το 1989 και έχω πουλήσει περισσότερο στις ΗΠΑ παρά στην Ελλάδα – όπως και με το Αγιωργίτικο. Πήραμε το οινοποιείο σε μια περίοδο που η Μαντινεία ξαναζωντανεύει μετά από μακρά παρακμή. Πολλοί νέοι έχουν ασχοληθεί και ήδη ξεχωρίζουν. Ο Γιάννης Τσέλεπος και η εταιρία Μπουτάρη έχουν συμβάλει καθοριστικά. Για εμάς, αυτό το πρότζεκτ είναι και επιχειρηματική κίνηση και συνέχεια της δέσμευσής μας στον πελοποννησιακό αμπελώνα.