ΣΠΥΡΟΣ ΛΑΦΑΖΑΝΗΣ

φωτο: Γ. Καπλανιδης

Όταν ολοκλήρωσε τον επαγγελματικό της κύκλο στην εφημερίδα Καθημερινή, και…

Ο Σπύρος Λαφαζάνης είναι ένας άνθρωπος που σε κερδίζει από την πρώτη στιγμή. Χαμογελαστός μάς υποδέχθηκε στο οινοποιείο της εταιρείας Λαφαζάνη στη Νεμέα και μετά τις πρώτες εισαγωγικές μας κουβέντες θέλησε κατευθείαν να μας ξεναγήσει στο καινούργιο του καμάρι, έναν νέο αμπελώνα 300 στρεμμάτων.

Ακούραστος, παρά τις πολλές δεκαετίες δουλειάς που έχει στην πλάτη –μπήκε στη δουλειά για να βοηθήσει τον πατέρα του ως νεαρός φοιτητής Χημείας – Οινολογίας–, γνωρίζει σε βάθος την πορεία του ελληνικού κρασιού, επειδή, όπως λέει ο ίδιος, «είμαι από τους λίγους που έπιασαν το νήμα από αρχή αρχή». O πατέρας του, ο μικρότερος γιος της οικογένειας Λαφαζάνη, που έφτασε στον Πειραιά από τη Μικρά Ασία, ασχολήθηκε εξαρχής με το κρασί στο υπόγειο του μικρού οικογενειακού μπακάλικου στην Κοκκινιά. Εκεί, στο υπόγειο του μπακάλικου, γεννήθηκε η εταιρεία. Η δική του διαδρομή ξεκίνησε κάπου στη δεκαετία του ’70, όταν τα πράγματα στην ελληνική οινοποιία δεν είχαν καμία σχέση με την εικόνα που βλέπουμε σήμερα. Καιροί δύσκολοι, με τα αμπέλια να καταστρέφονται από τη φυλλοξήρα και τους οινοποιούς να παλεύουν να εξασφαλίσουν σταφύλι για να προχωρήσουν στην παραγωγή. Η μετακίνηση από τα Μέγαρα στη Μαγούλα Αττικής και η δημιουργία του πρώτου μικρού, αλλά σύγχρονου για τα δεδομένα της εποχής οινοποιείου ήταν η αφετηρία.

Επόμενος σταθμός η άφιξη στη Νεμέα, κάπου στις αρχές της δεκαετίας του ’90, ένα μεγάλο σχολείο για τον Σπύρο Λαφαζάνη, όπου για πρώτη φορά ήρθε σε επαφή με τον μόχθο των αμπελουργών, τους οποίους μέσα σε όλη την επιτυχημένη πορεία της εταιρείας του δεν έπαψε ποτέ να θεωρεί ακρογωνιαίο λίθο της παραγωγής. H εταιρεία που δημιούργησε απασχολεί σήμερα 60 εργαζομένους με μια παραγωγή ενός εκατομμυρίου φιαλών τον χρόνο από τον ιδιόκτητο, αλλά κυρίως από 300 συνεργαζόμενους αμπελώνες. Στο οινοποιείο της Νεμέας έχει πλέον προστεθεί και το οινοποιείο Νέστωρ στη Μεσσηνία. Ο Σπύρος Λαφαζάνης έχει τη χαρά να μοιράζεται το όραμά του για το ελληνικό κρασί με τα τρία του παιδιά, την Αθηνά, που έχει αναλάβει την εμπορική διεύθυνση της εταιρείας, τον οινολόγο Βασίλη και τον μικρότερο Θεόφιλο –τον «αντάρτη», που δεν έχει ακόμη κατασταλάξει– και μιλάει για εκείνους με πραγματική υπερηφάνεια. Με λόγο ευθύ και χωρίς περιστροφές μάς μίλησε για τη δική του πορεία αλλά και το μέλλον του ελληνικού κρασιού όπως το αντιλαμβάνεται μέσα από την πολυετή του εμπειρία.

ΘΚ Στη Νεμέα ήρθατε το 1993. Τι είδατε να αλλάζει στην περιοχή αυτά τα 30 χρόνια που βρίσκεστε εδώ;

ΣΛ Είδα πολλά να αλλάζουν προς το καλύτερο και αρκετά να αλλάζουν προς το χειρότερο. Όταν έφτασα εδώ, διαπίστωσα ότι οινοποιοί δεν μιλούσαν μεταξύ τους. Ήθελα να τους γνωρίσω όλους και πήρα τηλέφωνο αυτούς που ήξερα και ειδοποίησα και έμμεσα κάποιους που δεν ήξερα. Θυμάμαι εδώ στο οινοποιείο που ήταν γιαπί, έγινε η πρώτη συγκέντρωση οινοποιών Νεμέας. Να μιλήσουμε, να ανταλλάξουμε απόψεις. Τι είναι η Νεμέα; Το πρώτο που έχει πλήξει τη Νεμέα και δεν την έχει αφήσει να εξελιχθεί όσο θα μπορούσε είναι το ότι δεν έχει ξεκάθαρη εικόνα. Ενώ είναι μια Ονομασία Προέλευσης, της έλειπε ο έλεγχος. Οι υπηρεσίες δεν λειτουργούν, οι υπηρεσίες του ελληνικού κράτους ιδιαίτερα στον κλάδο του κρασιού έχουν προκαλέσει μεγάλη ζημιά. Τώρα τελευταία έχει κινητοποιηθεί ο Σύνδεσμός μας, ο Σύνδεσμος Οινοποιών Νεμέας, και προσπαθούμε να εφαρμόσουμε τους κανόνες μαζί με την τροποποίηση που έχει γίνει τώρα στη Νεμέα. Στις 15 του μηνός θα έχουμε πανηγυρική εξαγγελία των όρων για την περιοχή της Νεμέας. Περιλαμβάνουν τη νομοθεσία για τις υποζώνες αλλά και αυτό που μας έλειπε πάντα, τη διαβάθμιση.

Πλήρη συνεννόηση δεν έχουμε βρει ακόμη, γίνεται όμως προσπάθεια. Η επόμενη γενιά είναι εκείνη που θα έχει συνεννόηση. Είναι η καλή γενιά. Και νομίζω ότι θα κάνει θαύματα. Πρέπει όμως να κοιτάξει και λίγο προς τα πίσω. Επιμένω ότι οι παράγοντες του κλάδου και οι υπεύθυνοι από τη μεριά του κράτους και οι υπηρεσίες να κοιτάξουν και λίγο προς τα πίσω. Όλη την αλυσίδα. Αυτή τη στιγμή ο πιο ευαίσθητος κρίκος στην αλυσίδα του κρασιού είναι ο παραγωγός. Πιστεύω ότι, για να αναπτυχθεί μια περιοχή, θα πρέπει όλοι οι συντελεστές και οι παράγοντες να είναι χαρούμενοι. Οι αμπελουργοί πρέπει να αμείβονται σωστά. Τώρα πουλάνε όλοι τα αμπέλια τους. Εμένα αυτό δεν με κάνει χαρούμενο, τα οινοποιεία μαζεύουν αμπέλια και οι αμπελουργοί μένουν άνεργοι, ούτε αγαπούν τον τόπο τους ούτε θέλουν να μείνουν στον τόπο τους. Το μέλλον της Νεμέας βασίζεται σε όλους.

ΘΚ Έχετε σπουδάσει χημικός-οινολόγος. Η σχέση σας με το αμπέλι ποια είναι;

ΣΛ Κάποτε όλα τα σταφύλια της εταιρείας αγοράζονταν από τους αμπελουργούς, εμείς δεν είχαμε ούτε μία σπιθαμή γης. Και τότε έλεγα, και το πίστευα και το λέω ακόμη, ότι όλα τα μεγάλα οινοποιεία ξεκίνησαν με σταφύλια που αγόραζαν, πάντα έλεγα ότι ο οινοποιός κάνει καλό κρασί και ο αμπελουργός κάνει καλό σταφύλι. Κάποτε οι αμπελουργοί μας το κάθε κούτσουρο το γνώριζαν. Όταν ήρθα εδώ και γνώρισα τους παλιούς αμπελουργούς, μίλαγαν για κάθε πρέμνο και κάθε κούτσουρο σαν να ήταν μια ξεχωριστή προσωπικότητα. Τότε ήμουν σίγουρος ότι ο αμπελουργός κάνει καλύτερο σταφύλι από τον οινοποιό που έχει και ένα αμπέλι. Τώρα όμως τα πράγματα άλλαξαν.

ΘΚ Εκτός από οινοποιός, είστε και ένας πολύ δυνατός επιχειρηματίας στον χώρο του κρασιού.

ΣΛ Είχα πάντα ένα όραμα, να κάνω μια πολύ δυνατή οινοποιία. Η εταιρεία έγινε δύο κομμάτια το 2008, είχαμε όμως φτάσει να είμαστε μέσα στις δέκα μεγάλες οινοποιίες της Ελλάδας. Μετά τη διάσπαση ακολουθήσαμε έναν δρόμο πολύ δραστήριο, εξαγοράσαμε το οινοποιείο Νέστωρ, πιο πολύ από μεράκι βέβαια, δεν ήταν τόσο απαραίτητο για την ανάπτυξή μας, απλώς την περιοχή την αγαπούσα γιατί έκανε πολύ καλό Cabernet και πάρα πολύ καλό Chardonnay. Ήταν η περιοχή όπου αυτές οι ποικιλίες ήταν πια γηγενείς, γιατί φυτεύτηκαν εκεί πριν από 60 χρόνια. Αλλά διέγνωσα και κάτι άλλο: ένα ιστορικό οινοποιείο κατέρρεε και είχε αρχίσει και το πλιάτσικο και διαισθάνθηκα ότι έπρεπε να το σώσω χωρίς να το έχω απόλυτη ανάγκη. Μετά από πολύ κόπο μπήκε στις ράγες, σώθηκε και πιστεύω ότι και στο μέλλον θα προχωρήσει.

Το νέο απόκτημα, ένας αμπελώνας 300 στρεμμάτων.

ΘΚ Ποια είναι η άποψή σας για την πορεία του ελληνικού κρασιού;

ΣΛ Τα πράγματα δεν είναι τόσο ρόδινα όσο νομίζουμε στο ελληνικό κρασί. Κάθε χρόνο παράγονται στην Ελλάδα 700.000 τόνοι. Δηλώνονται επισήμως 200.000 και οι υπόλοιποι λειτουργούν λαθρεμπορικά. Όλοι ασχολούνται με το επώνυμο ελληνικό κρασί –εγώ είχα εξαρχής διαφωνήσει με τη λέξη «επώνυμο»– και το καράβι από κάτω βουλιάζει. Για μένα το μεγάλο λάθος του κλάδου ήταν το ότι διαχώρισε το κρασί σε ένα είδος πολυτελείας που αντιπροσωπεύει μόνο ένα μικρό κομμάτι της παραγωγής και άφησε το υπόλοιπο στην τύχη του. Χαίρομαι γιατί η επιχείρησή μας είναι μια επιχείρηση νοικοκυρεμένη, προκόψαμε, αλλά για το ελληνικό κρασί δεν μπορώ να πω ότι είμαι ικανοποιημένος. Θα ήθελα τελειώνοντας την καριέρα μου ως οινοποιός να πω ότι το ελληνικό κρασί νοικοκυρεύτηκε. Όπως νοικοκυρεύτηκε η δική μου επιχείρηση. Από το πιο ακριβό μας μπουκάλι μέχρι το πιο φθηνό, που είναι σε ασκό, είναι όλα πολύ καλά δουλεμένα, σωστά τιμολογημένα. Δεν ισχύει, δυστυχώς, το ίδιο για το σύνολο του ελληνικού κρασιού. Καμαρώνουμε όλοι για το κομμάτι του ελληνικού κρασιού που πρόκοψε, εγώ όμως θα ήθελα να καμαρώνω για όλο το οικοδόμημα.

ΘΚ Μιλήσατε προηγουμένως για την καλή νέα γενιά που αναλαμβάνει δυναμικά τα ηνία στη Νεμέα. Τι έχετε να πείτε σε αυτά τα παιδιά;

ΣΛ Να πω κατ’ αρχάς ότι γνωρίζω τα παιδιά όλων των συναδέλφων μου και είναι εξαιρετικά παιδιά. Εμείς είμαστε η γενιά που έδωσε αυτή την καινούργια εικόνα, αλλά έκανε και το μεγάλο λάθος που ανέφερα: αγνόησε το υπόγειο. Εμείς όλοι έχουμε παιδιά στην ίδια περίπου ηλικία, είναι όλα διαμάντια. Μεγάλωσαν σε καλές οικογένειες, έχουν καλλιέργεια, καλές σπουδές, είναι εξαιρετικά παιδιά. Εκεί βλέπω ένα καλό μέλλον. Θα ήθελα όμως να έχουν και ένα ευρύτερο πνεύμα, όχι κάνω 100.000 φιάλες στο κτήμα μου, παίρνω βραβεία και είμαι ικανοποιημένος. Θα ήθελα οι ορίζοντές τους να περιλαμβάνουν όλο το ελληνικό κρασί. Τα νέα παιδιά έχουν όραμα. Πίνω τα κρασιά του γιου μου Βασίλη και τρελαίνομαι. Ελπίζω να πάεικαλά όλο το ελληνικό κρασί.

ΘΚ Καλές ή κακές στιγμές που θυμάστε;

ΣΛ Τα θυμάμαι όλα με πολλή νοσταλγία. Θυμάμαι ότι η κούραση ήταν απίστευτη. Όλα πέρναγαν από το χέρι μου. Πολύ μικρός ήθελα να εργάζομαι σκληρά και να βοηθάω τον πατέρα μου, θυμάμαι πόσο δύσκολη και κουραστική ήταν η δουλειά του οινοποιού, πόσο φτωχή ήταν. Θυμάμαι όλους τους σταθμούς, τη Νεμέα, απ’ όπου ξεκίνησε μια νέα εποχή για μένα. Ήρθα εδώ, ξεκίνησα και κόλλησα. Έγινα ένα με όλη την αμπελουργία και την οινοποιία από τα μέσα της. Εδώ ένιωσα τον μόχθο του αμπελουργού. Πριν ήμασταν και λίγο έμποροι, εδώ κατάλαβα πόσο κοπιάζουν για να παραγάγουν καλό σταφύλι. Το συνειδητοποίησα όταν ήρθα και έγινα ένα μαζί τους.

ΘΚ Τι συμβουλή θα δίνατε στα παιδιά σας;

ΣΛ Φτιάχνουν ένα προϊόν που απευθύνεται σε ανθρώπους και θα πρέπει να το κάνουν με πολύ σεβασμό προς εκείνον που θα το καταναλώσει. Να ικανοποιηθεί και για τα λεφτά που θα πληρώσει, και γι’ αυτό που θα νιώσει όταν θα το απολαμβάνει στο ποτήρι του.

Καλάθι

Καλάθι

Καλάθι

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER