Ο τρύγος σε πολλές περιοχές έχει ολοκληρωθεί, υπάρχουν ωστόσο και αρκετές άλλες ζώνες στις οποίες συνεχίζεται, ενώ όσο προχωράμε στον Σεπτέμβρη μπαίνουμε σε φάση συγκομιδής και στις πιο ψυχρές και ορεινές περιοχές αλλά και στις όψιμες ποικιλίες.
Το Grapemag.gr συνεχίζει την καταγραφή της φετινής χρονιάς και τα συμπεράσματα με όσους ανθρώπους έχουμε μιλήσει είναι κοινά.
Αμπελουργοί, οινολόγοι και οινοποιοί μας λένε ότι είναι μία χρονιά που έχει πρώιμη ωρίμανση των σταφυλιών στις περισσότερες ζώνες που φτάνει ακόμα και τις 15 ημέρες σε σχέση με πέρσι. Οι περισσότεροι λένε ότι η παραγωγή είναι μικρότερη ποσοτικά σε σχέση με τα συνηθισμένα επίπεδα, αλλά η ποιότητα σε πολλές περιπτώσεις είναι πολύ καλή. Στην τρίτη ανταπόκριση από το μέτωπο του τρύγου ταξιδεύουμε στην Ήπειρο, τη Λακωνία, την Αττική και τη Σαντορίνη.
Το Κτήμα Κοκοτού βρίσκεται στη Σταμάτα της Αττικής, μια περιοχή που αντιμετώπισε φέτος σοβαρά προβλήματα με τις πυρκαγιές στην περιοχή.
«Κάποια από τα αμπέλια χτυπήθηκαν από τη φωτιά της Σταμάτας στις 30 Ιουνίου, δεν καταστράφηκαν όμως και σε ένα μήνα είχαν επανέλθει πλήρως», μας λέει η Ανν Κοκοτού. Στην μεγάλη φωτιά του Βαρνάβα οι φλόγες έφτασαν και πάλι κοντά στο κτήμα, αλλά δεν έκαψαν αμπέλια ή εγκαταστάσεις του. Την περιγραφή για τον δύσκολο φετινό τρύγο μας τη δίνει η οινολόγος Χριστίνα Γκαϊτανά: «Την αμπελουργική χρονιά του 2024 θα την χαρακτηρίζαμε απαιτητική και αρκετά δύσκολη για το Κτήμα Κοκοτού, αλλά ταυτόχρονα πολλά υποσχόμενη ως προς την ποιότητα των κρασιών.
Ο ήπιος χειμώνας, πράγμα ασυνήθιστο για την περιοχή της Σταμάτας, σε συνδυασμό με τις χαμηλές βροχοπτώσεις και τις εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες, οδήγησαν σε έναν πολύ πρώιμο τρύγο με αρκετά μειωμένες ποσότητες (περίπου 30%) . Σε αυτά ήρθαν να προστεθούν οι πυρκαγιές που έπληξαν την γύρω περιοχή επηρεάζοντας τον αμπελώνα Gewϋrztraminer του κτήματος. Το αμπέλι δεν κατάφερε να τρυγηθεί αλλά ευτυχώς, για πρώτη φορά μετά τον εμβολιασμό, μπήκε στην παραγωγή ένας νέος αμπελώνας Gewϋrztraminer. Παρά τις δυσκολίες, το πρόσημο είναι θετικό. Τα σταφύλια είναι σε πολύ καλή κατάσταση, χωρίς ασθένειες και τα πρώτα σημάδια στις δεξαμενές δείχνουν ότι θα έχουμε ποιοτικά και αρωματικά κρασιά. Ολοκληρώνουμε το φετινό τρύγο με τις ποικιλίες Ροδίτη, Σαββατιανό, Αγιωργίτικο και το Cabernet Sauvignon του Κτήματος, οδεύοντας έτσι, σχεδόν 20 μέρες νωρίτερα, προς το τέλος του».
Για προκλήσεις και αισθητά μειωμένη παραγωγή κάνει λόγο ο Άρης Τσέλεπος με την ολοκλήρωση του τρύγου στη Σαντορίνη:
«Το 2024 ήταν μια χρονιά με ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες, οι οποίες οδήγησαν σε μείωση της παραγωγής, κατά περίπου 30-35% σε σύγκριση με πέρσι. Οι φετινές αποδόσεις στο κρασί ήταν κάτω από 100 κιλά το στρέμμα. Η ήδη μειωμένη παραγωγή από την περσινή χρονιά, η οποία ήταν εξίσου δύσκολη, επιδεινώθηκε περαιτέρω φέτος λόγω των ακραίων καιρικών συνθηκών. Οι δυνατοί άνεμοι την άνοιξη επηρέασαν την καρποφορία και το δέσιμο των σταφυλιών. Οι συνεχείς ζέστες με τις υψηλές θερμοκρασίες σε συνδυασμό με την έλλειψη νερού, ζόρισαν το σταφύλι, και οδήγησαν σε έναν από τους πιο πρώιμους τρύγους της τελευταίας πενταετίας με την τελευταία συγκομιδή στις 14 Αυγούστου. Επιπλέον, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά έριξε χαλάζι την άνοιξη, μειώνοντας ακόμη περισσότερο την παραγωγή».
Στο ίδιο πνεύμα είναι και ο Βαγγέλης Γαβαλάς, οινοποιός πέμπτης γενιάς στο Οινοποιείο Γαβαλά που βρίσκεται στο Μεγαλοχώρι Σαντορίνης και κουβαλάει μια οινική ιστορία 300 ετών: «Ήταν με διαφορά ο πιο συμπυκνωμένος, και ένας από τους πιο πρώιμους τρύγους για το νησί τα τελευταία χρόνια. Το οινοποιείο μας ξεκίνησε τρύγο πριν καν μπει Αύγουστος – συγκεκριμένα στις 28 Ιουλίου και ολοκληρώθηκε στις 19 Αυγούστου. Έχοντας ήδη μία πολύ δύσκολη χρονιά το 2023 (όπου η παραγωγή του νησιού ανήλθε στο 50% μιας ‘κανονικής’ χρονιάς), όλοι μας γνωρίζαμε εκ των προτέρων ότι πάμε για πιο δύσκολες καταστάσεις, μιας και πέρασε ένας ακόμα χειμώνας χωρίς βροχοπτώσεις και με πολύ υψηλές θερμοκρασίες.
Το αποτέλεσμα ήταν ίσως βέβαια χειρότερο από αυτό που όλοι περίμεναν, μιας και η παραγωγή ανήλθε περίπου στο 25-30% με πολλά αμπέλια να μην φτάνουνε ούτε τα 50 κιλά / στρέμμα. Οι τιμές για άλλη μια χρονιά εκτοξεύτηκαν. Συγκεκριμένα από περίπου 5.50 – 6 ευρώ / κιλό το 2023 σε πάνω από 8 ευρώ φέτος, μια αύξηση της τάξης του 50%. Αυτό προσθέτει άλλη μια σπαζοκεφαλιά για τα οινοποιεία του νησιού, καθώς πέρα από την εξαιρετικά δύσκολη διαχείριση της ποσότητας και της βιωσιμότητας του οινοποιείου, θα πρέπει να γίνουν για ακόμα μία φορά σοβαρές ανατιμήσεις, κάτι το οποίο η αγορά (εγχώρια και διεθνής) έχει δείξει ότι ήδη ζορίζεται να δεχθεί».
Ο τρόπος με τον οποίο κλείνει την «ανταπόκριση» του από τη Σαντορίνη ο Βαγγέλης Γαβαλάς δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας:
«Αντί επιλόγου, το χειρότερο δεν είναι ότι μια χρονιά ήταν και θα περάσει. Αντίθετα όλα δείχνουν ότι το κλίμα πλέον πάει προς τα εκεί (αύξηση μέσης θερμοκρασίας – μείωση βροχοπτώσεων), το νησί ολοένα και χτίζεται, οπότε θα χρειαστεί να παρθούν ρηξικέλευθες αποφάσεις όσον αφορά στην δόμηση αλλά και τους τρόπους καλλιέργειας αν θέλουμε να συνεχίσουμε να υπάρχει αμπελώνας άρα και κρασί στο νησί»
«Πλέον, το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν θα πλήττουμε σε κάθε καλλιεργητική περίοδο», λέει ο οινοποιός Πάνος Τζίμας περιγράφοντας τις συνθήκες του φετινού τρύγου. «Τις περσινές υψηλές βροχοπτώσεις και τις χαμηλές θερμοκρασίες διαδέχθηκε μια χρονιά έντονης ξηρασίας με απανωτά κύματα καύσωνα, που ξεκίνησαν από νωρίς το καλοκαίρι. Ο τρύγος μετατοπίστηκε ασυνήθιστα νωρίς, στον Αμβρακικό κόλπο δεκαπέντε ημέρες νωρίτερα, ενώ στα χωριά της Ζίτσας περίπου ένα εικοσαήμερο. Αυτό μεγεθύνθηκε από την απόφαση μας να τρυγήσουμε σε πιο πρώιμο στάδιο ωρίμανσης του φρούτου προκειμένου να αποφύγουμε εκτίναξη σακχάρων και διατήρηση οξέων και φρεσκάδας που άλλωστε είναι βασική στοιχείο της οινοποιητικής μας προσέγγισης. Στο οινοποιείο για ακόμη μια χρονιά εφαρμόσαμε διάφορες τεχνικές που θα αυξήσουν την πολυφωνία των κρασιών που θα συμμετάσχουν στα τελικά χαρμάνια κατά το assemblage και θα οδηγήσουν σε νέες ετικέτες.
Και για το κάθε κρασί ακολουθείται μια διαφορετική προσέγγιση όπως λέει στο grapemag: Με τη μέθοδο του appassimento θα φτιαχτεί το Merlot σε ελεγχόμενες συνθήκες, ζύμωση σε αμφορείς για το ροζέ που φέτος περιέχει και μικρό ποσοστό από Ντεμπίνα, ζύμωση τριών παλιών αμπελώνων Ντεμπίνας σε δρύινο βαρέλι 20hL, ζύμωση orange Ντεμπίνα σε αμφορέα, μερική ενσωμάτωση whole bunch με punching down για το Βλάχικο, και πειραματική οινοποίηση για Βερτζαμί από αμπελώνες που φυτεύτηκαν το 2021 στον Αμβρακικό κόλπο, είναι κάποιές από τις οινοποιήσεις που γίνονται αυτή τη στιγμή στο κελάρι μας. Πλέον, το σίγουρο είναι ότι τα «vintages», ακόμη και για τα Μεσογειακά κλίματα, αποκτούν χαρακτήρα με έντονες διαφοροποιήσεις κρατώντας οινοποιούς και αμπελουργούς σε εγρήγορση τόσο στο αμπέλι όσο και στο κελάρι».
Στη Μονεμβασιά της Λακωνίας, η οικογένεια Τσιμπίδη έχει επενδύσει κυρίως στις τοπικές ποικιλίες με την Κυδωνίτσα φυσικά να ξεχωρίζει. Η οινοποιός και οινολόγος Μαριαλένα Τσιμπίδη στην Οινοποιητική Μονεμβασιάς, περιγράφει στο grapemag τον φετινό τρύγο και τις δυσκολίες του, οι οποίες στην δική τους περίπτωση είχαν να κάνουν και με εξωγενείς παράγοντες του ζωικού βασιλείου: «Ο τρύγος φέτος ήταν σχετικά πρώιμος. Είχαμε δυσκολίες και απώλειες λόγω των καυσώνων και της ξηρασίας αλλά και λόγω των επιδρομών αγριογούρουνων και πουλιών. Η παραγωγή αυξημένη ελαφρώς σε σχέση με πέρσι 20-50% (ανάλογα την ποικιλία και το αμπελοτόπι), μια μικρή αύξηση σε σχέση με πέρσι που ήταν ιδιαίτερα μειωμένη. Από άποψη ποιότητας των σταφυλιών, είμαστε ευχαριστημένοι, δεν είχαμε προβλήματα με ασθένειες. Οι ωριμάνσεις ικανοποιητικές έως πολύ καλές ανάλογα με την ποικιλία. Συνολικά είμαστε αισιόδοξοι όσον αφορά την ποιότητα των κρασιών σε μια ακόμα ομολογουμένως δύσκολη χρονιά».
