Ο τίτλος του Master of Wine δεν είναι τίτλος τιμής, αλλά αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς, πάθους και μελέτης. Μόλις 425 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν κατακτήσει μέχρι σήμερα την ανώτατη διάκριση που τους τοποθετεί στην κορυφή του οινικού στερεώματος. Και η Όλγα Καραπάνου Crawford είναι μία από αυτούς.
Με βάση τη Napa Valley στην Καλιφόρνια, ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο και πάντα επιστρέφει στη γενέτειρά της. Η Ελλάδα είναι μέσα στην καρδιά της –έρχεται για να δει όσο πιο συχνά μπορεί τους δικούς της, αλλά και λόγω της συνεργασίας της με ελληνικά οινοποιεία– και το ελληνικό κρασί βρίσκει στο πρόσωπό της μια πρέσβειρα με διεθνή εμβέλεια. Η προβολή και η προώθηση των κρασιών της χώρας μας είναι στις βασικές της προτεραιότητες, η αγάπη της για τα οινοπέδια και τις γηγενείς ποικιλίες είναι εμφανής σε κάθε κομμάτι της κουβέντας μας.
Τη συνάντησα πριν από λίγες εβδομάδες, σε ένα ραντεβού που είχε κλειστεί τον Οκτώβριο του 2023 στη Μονεμβασιά. Τότε συνόδευε μια ομάδα από Masters of Wine που είχαν έρθει από όλο τον κόσμο για να ξεναγηθούν στους αμπελώνες της Πελοποννήσου. Η συζήτησή μας στο Warehouse Assemblage, στην πλατεία της Μητρόπολης, κύλησε όπως ακριβώς τη φανταζόμουν. Είχε στη διάθεσή της μόνο μία μέρα στην Αθήνα, αλλά αφιέρωσε τον χρόνο της για να κουβεντιάσουμε, για τι άλλο; Για το κρασί! Ξετυλίγει με πάθος μέσα από την αφήγηση την πορεία της στον χώρο, με έναν τρόπο που δείχνει τις γνώσεις και τις εμπειρίες που κουβαλάει, αλλά και τη μετριοφροσύνη που τη διέπει.
Είχαμε συναντηθεί για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2019, στο Κτήμα Κοκοτού, και θυμηθήκαμε αμέσως μια φωτογραφία που είχαμε βγάλει μαζί. Ένα σπάνιο στιγμιότυπο με τους τρεις Masters of Wine της Ελλάδας. Κωνσταντίνος Λαζαράκης, Γιάννης Καρακάσης, Όλγα Καραπάνου Crawford είχαν φωτογραφηθεί για πρώτη φορά μαζί. Ήταν τον πρώτο καιρό μετά την κατάκτηση του τίτλου. Της πήρε έξι χρόνια για να φτάσει στην κορυφή, αλλά τα κατάφερε και πέρασε τις εξετάσεις το 2018.
Εκεί έκανε το Master της στην αμπελουργία και την οινολογία και, πριν τελειώσει, βρέθηκε σε ένα οινοποιείο-μύθο, στο E&J Gallo, ως βοηθός οινολόγου. Αξίζει να σταθούμε σε αυτή την εμπειρία:
«Ήταν κάτι διαφορετικό σε σχέση με ό,τι είχα συναντήσει μέχρι τότε, πήγα και πολύ σύντομα ήρθαν και μου ζήτησαν να μιλήσουμε. Φοβήθηκα ότι είχα κάνει λάθος πάνω στη δουλειά και θα με επέπλητταν, και αναρωτιόμουν τι είχε γίνει στην παραγωγή, τι στράβωσε. Κι αυτοί μου πρότειναν τη θέση της βασικής οινολόγου. Το σκέφτηκα, το συζήτησα και τελικά πήρα την απόφαση. Γνώριζα ότι αναλάμβανα μεγάλη ευθύνη, μιλάμε για ένα από τα μεγαλύτερα οινικά brand names στην Αμερική. Προχώρησα μπροστά. Μαθαίνεις πάρα πολλά σε μια τέτοια επιχείρηση, ίσως όχι τόσο για τις μικροοινοποιήσεις, αλλά αποκτάς γνώσεις για το κομμάτι της διαχείρισης και της οργάνωσης, μαθαίνεις πάρα πολύ να σκέφτεσαι και να προγραμματίζεις».
Μετά το Gallo, δούλεψε για οκτώ χρόνια σε άλλα οινοποιεία της Καλιφόρνια. Έστησε το δικό της brand και πρόσφερε –κι ακόμα το κάνει– υπηρεσίες συμβουλευτικής. Σήμερα συνεργάζεται με οινοποιεία στην Ελλάδα και την Ιταλία. Ένας τρύγος στο Marcassin Vineyards, το πιο μικρό απ’ όσα οινοποιεία έχει εργαστεί, την πήγε σε άλλη κλίμακα. Ένα cult, boutique οινοποιείο στη Sonoma Coast, το οποίο, όπως λέει, ακολουθούσε τις πιο αυστηρές διαδικασίες απολύμανσης και αποστείρωσης που έχει δει ποτέ σε οινοποιείο.
Οι αποφάσεις κατά την οινοποίηση ήταν αποτέλεσμα παρακολούθησης των ζυμών και άλλων μικροοργανισμών κάτω από το μικροσκόπιο, ενώ τα περισσότερα οινοποιεία αποφασίζουν παρακολουθώντας βασικές χημικές αναλύσεις. Το 2017 μπήκε σε μια εταιρεία start-up με έδρα τη Νέα Υόρκη, που έπιανε τον παλμό της εποχής κι είχε στήσει ένα wine club. Ανέλαβε τις εισαγωγές κρασιών απ’ όλο τον κόσμο και τη διαχείριση τεσσάρων οινοποιείων στην Καλιφόρνια. Άλλη μία καινοτομία, με τη δουλειά να γίνεται μέσω αλγορίθμου.
«Ήταν πολύ tech-based, είχαμε έναν αλγόριθμο που ενημερωνόταν από τις προτιμήσεις των καταναλωτών-μελών στα κρασιά που προσφέραμε, με βάση μια κλίμακα βαθμολογίας. Με τον data scientist αναλύαμε τις πληροφορίες και με την υπόλοιπη ομάδα επιμελούμασταν τις επιλογές των κρασιών. Ήταν για μας σαν την Pandora για το κρασί: με τη βοήθεια του αλγορίθμου δημιουργούσαμε εξατομικευμένες επιλογές κρασιών, όπως και η Pandora επιλέγει μουσική για τους χρήστες της».
Μία από τις πτυχές που δεν γνώριζα είναι οι σπουδές της στο court των Master Sommeliers. Πήγε για καιρό στο πρόγραμμα και έφτασε μέχρι το Advanced, όπου κόπηκε στο service, λογικό αν σκεφτεί κανείς ότι η εμπειρία της ήταν στην παραγωγή και όχι στη σάλα. Το πρόγραμμα για τον τίτλο της Master of Wine την τράβηξε, καθώς αγγίζει πολλούς τομείς και προσφέρει ευρύ ορίζοντα γνώσεων αλλά και πολλές διαφορετικές επιλογές. Πιάνει το marketing, την ιστορία, την αμπελουργία, τα πάντα.
Το κρασί είναι το πάθος της και το βλέπεις στον τρόπο που μιλάει για τη δουλειά της. Για την προσπάθεια να κάνει γνωστές τις ελληνικές ποικιλίες και τα ελληνικά κρασιά σε μια περιοχή που έχει παγκόσμια φήμη. Οι ΗΠΑ, και πιο συγκεκριμένα η Napa, προφανώς δεν είναι το πιο εύκολο μέρος στον κόσμο για να μιλήσεις για τα κρασιά της Ελλάδας. Ωστόσο, η πολύπλευρη προσέγγισή της στο κρασί, καθότι έχει ασχοληθεί σχεδόν με κάθε κομμάτι του, από την αμπελουργία και την παραγωγή μέχρι το marketing και τις πωλήσεις, της επιτρέπει να έχει κατασταλαγμένη σκέψη και να είναι σε θέση να χαράξει μια ολοκληρωμένη στρατηγική για ένα οινοποιείο.
«Ο ρόλος μου αρχίζει όταν κάποιο οινοποιείο θέλει να κάνει μια αλλαγή, ένα βήμα μπροστά. Αυτό που μου αρέσει πάρα πολύ είναι να μιλάω με την ομάδα, να καταλαβαίνω περισσότερο την κουλτούρα τους και αναλόγως να θέτουμε τη στρατηγική. Αν, για παράδειγμα, στόχος είναι η αύξηση των εξαγωγών, θα πρέπει να δούμε πώς θα παρουσιάζουμε τα προϊόντα, πώς θα κάνουμε το αντίστοιχο marketing, με ποιους θα συνεργαζόμαστε».
Ένα μεγάλο κομμάτι που την απασχολεί είναι το ελληνικό κρασί και η προβολή και προώθησή του. Είναι λόγω της καταγωγής, λόγω της γνώσης και της ενασχόλησης. Τα λόγια της είναι ξεκάθαρα:«Το ελληνικό κρασί έχει αλλάξει πάρα πολύ και θέλω να πιστεύω ότι και εγώ βοηθάω στο να αλλάξει, και πρέπει να κάνουμε όλοι κάτι για να δώσουμε ακόμα μεγαλύτερες ευκαιρίες. Το πιο βασικό είναι να το κάνουμε με βάση τις ελληνικές ποικιλίες. Έχουν αλλάξει οι τρόποι καλλιέργειας, η δουλειά που γίνεται στο αμπέλι αλλά και οι οινοποιητικές τεχνικές».
Νίκος Ιωαννίδης
Τι θα έβαζες στα trends της εποχής;
Όλγα Καραπάνου: Είναι ψηλά στην παγκόσμια αγορά τα low-alcohol κρασιά και κερδίζουν συνεχώς έδαφος.
ΝΙ: Η πολιτική του Donald Trump για επιβολή δασμών επηρεάζει την αγορά του κρασιού;
ΟΚ: Είμαστε ακόμα σε αναμονή, αλλά, αν υλοποιηθούν οι εξαγγελίες, μπορεί να συμπαρασύρουν και το κρασί, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την αγορά.
ΝΙ: Οι πρόσφατες φωτιές που έπληξαν την Καλιφόρνια σε έχουν επηρεάσει;
ΟΚ: Είναι πολύ σημαντικό κομμάτι σε αυτό το θέμα, το ότι οι συνθήκες ευνόησαν την εξάπλωση. Και στο παρελθόν είχαμε μεγάλες φωτιές, ίσως και μεγαλύτερες. Το ξηρό κλίμα είναι όπως στην Ελλάδα, αυτά τα πράγματα δυστυχώς είναι κομμάτι της ζωής μας.
ΝΙ: Γι’ αυτό φυτεύουν ελληνικές ποικιλίες;
ΟΚ: Η καλλιέργεια ελληνικών ποικιλιών στη Δυτική Ακτή των ΗΠΑ είναι γεγονός. Έχω δει Αγιωργίτικο αλλά και Ασύρτικο, κάτι φυσιολογικό αν σκεφτούμε τις κλιματολογικές συνθήκες και την ανθεκτικότητα αυτών των ποικιλιών.
ΝΙ: Τι είναι αυτό που σκέφτεσαι περισσότερο;
ΟΚ: Την πρωτοπορία, το τι διαφορετικό μπορούμε να κάνουμε για να πάμε το κρασί πιο μπροστά είτε αμπελουργικά είτε στον τομέα του marketing, σε οποιοδήποτε κομμάτι θα μπορούσαμε.
ΝΙ: Τι σε έχει επηρεάσει πιο πολύ;
ΟΚ: Νομίζω τα ταξίδια για μένα είναι το οξυγόνο.
ΝΙ: Τι είναι στην κορυφή της λίστας των επιθυμιών σου;
ΟΚ: Θα ήθελα να μπορέσω να δω όλες τις οινικές περιοχές της Ελλάδας, έχω πάει σε πολλές, αλλά σίγουρα όχι σε όλες.
Το ραντεβού μας ανανεώθηκε για τον προσεχή Μάιο, όταν θα έρθει και πάλι στην Ελλάδα, συνοδεύοντας ξανά ανθρώπους που θέλουν να γνωρίσουν από κοντά το ελληνικό κρασί.
