Τι δουλειά έχει ένας Ολλανδός να φτιάχνει κρασί στο Αμύνταιο; Και μάλιστα όχι οποιοδήποτε κρασί, αλλά αφρώδες με την παραδοσιακή μέθοδο, αυτήν που χρησιμοποιούν στην Καμπανία; Ποιος είναι ο άνθρωπος που βρίσκεται πίσω από την ετικέτα του Κτήματος Καρανίκα και πώς βρέθηκε στην Ελλάδα;
Ο Λώρενς, που έγινε Λαυρέντης, με καταγωγή από τον Βόλο, προσγειώθηκε μαζί με τη γυναίκα του Annette το 2006 στην περιοχή του Αμυνταίου, έχοντας στο μυαλό του να φτιάξει κρασιά που να θυμίζουν αυτά που έπινε ως νεαρός φοιτητής στην Ολλανδία. Και το κατάφερε.
Πνεύμα ανήσυχο, κάπου στις αρχές της δεκαετίας του 2000 ο Λώρενς Χάρτμαν αποφάσισε να εγκαταλείψει τη θέση του ως διευθυντικό στέλεχος σε μεγάλη εκδοτική εταιρεία στην Ολλανδία και να πάρει τη ζωή του αλλιώς. Η μεγάλη αγάπη του για το κρασί –το οποίο γνώρισε όσο σπούδαζε– που τον είχε οδηγήσει με μια παρέα συμφοιτητών του πολλές φορές στις διάσημες περιοχές της Γαλλίας να δοκιμάζει τα κρασιά που είχαν, όπως λέει χαρακτηριστικά, «φτιαχτεί στη διάρκεια της δεκαετίας του ’70 και δεν θυμίζουν σε τίποτα τα κρασιά του σήμερα», λειτούργησε καταλυτικά στην απόφασή του να εγκαταλείψει την Ολλανδία και να αρχίσει να αναζητεί το ιδανικό σημείο για να φτιάξει το οινοποιείο που είχε στο μυαλό του.
Με συνοδοιπόρο τη γυναίκα του, που είχε μεγαλώσει σε μια μικρή φάρμα στην Ολλανδία, και μετά από πολλές αναζητήσεις σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης, έτυχε να δοκιμάσει ένα Ξινόμαυρο του Αμυνταίου και να βρεθεί έτσι στην περιοχή που θα γινόταν το νέο του σπίτι.
Την Ελλάδα τη γνώριζε μέσα από τα καλοκαίρια που περνούσε στον Βόλο, τόπο καταγωγής της μητέρας του. Δεν είχε φανταστεί όμως ότι θα ερχόταν ποτέ εδώ για να φτιάξει κρασί. Στο μυαλό του είχε τα κρασιά των διάσημων περιοχών της Γαλλίας, που θεωρούσε ότι αποτύπωναν το terroir χωρίς τις παρεμβάσεις οι οποίες, όπως λέει, χαρακτηρίζουν τα κρασιά του σήμερα. Έψαχνε να βρει τον τόπο και το σταφύλι που θα τον οδηγούσαν στο προϊόν που ήθελε να φτιάξει και όχι αντίστροφα.
ΘΑΛΕΙΑ ΚΑΡΤΑΛΗ Πώς επιλέξατε την Ελλάδα;
ΛΩΡΕΝΣ ΧΑΡΝΤΜΑΝ «Ζούσα στο Άμστερνταμ και δούλευα στο Ρότερνταμ. Τα ωράρια δύσκολα, δεκάδες ώρες στον δρόμο. Κάπου εκεί με βρήκε το middle age crisis. Άρχισα να αναζητώ περιοχές όπου θα μπορούσα να φτιάξω τα κρασιά που ονειρευόμουν. Είχα στο μυαλό μου τα κρασιά που είχα γνωρίσει πριν η τεχνολογία εισβάλει στον χώρο της οινοποίησης…
Η Ελλάδα δεν ήταν σε καμία λίστα. Για μένα η Ελλάδα, σε ό,τι αφορούσε το κρασί, ήταν η Ελλάδα του Συνεταιρισμού «Δήμητρα», δεν θεωρούσα ότι μπορούσε να φτιάξει ποιοτικό κρασί. Ώσπου έτυχε να δοκιμάσω ένα κρασί από Ξινόμαυρο, το οποίο βρήκα πολύ ενδιαφέρον. Βρέθηκα στη Νάουσα, δοκίμασα τα Grande Reserve του Μπουτάρη, ένα ροζέ του Χρυσοχόου που μου άρεσε πολύ, άρχισα να ρωτώ αν υπάρχει καμιά πιο ψυχρή περιοχή που να βγάζει Ξινόμαυρο.
Μου μίλησαν για το Αμύνταιο, αλλά όλοι μου είπαν: «Μην πας, είναι χάλια, τα σταφύλια δεν ωριμάζουν, είναι δύσκολα εκεί τα πράγματα». Τώρα, αν έχεις βλάχικη καταγωγή και είσαι και Ολλανδός, όσο πιο χάλια σού περιγράφουν μια κατάσταση, τόσο πιο ενδιαφέρουσα τη βρίσκεις.
Και ήρθαμε στο Αμύνταιο. Μιλήσαμε με αγρότες, επισκεφθήκαμε τον συνεταιρισμό, για πρώτη φορά νιώσαμε ευπρόσδεκτοι και αποφασίσαμε ότι εδώ θα φτιάξουμε το κρασί που είχαμε στο μυαλό μας. Είχα υποσχεθεί στη γυναίκα μου ότι θα κάνουμε κάτι σοβαρό, ποιοτικό, αλλά δεν θέλαμε να κάνουμε επιχείρηση. Θα δουλεύαμε οι δυο μας.»
ΘΑΛΕΙΑ ΚΑΡΤΑΛΗ Το αφρώδες ήταν από την αρχή στο μυαλό σας;
ΛΩΡΕΝΣ ΧΑΡΝΤΜΑΝ Όχι. Αλλά όταν μεγαλώνεις με αγάπη για τη Βόρεια Γαλλία, ξέρεις ότι όταν η χρονιά δεν είναι καλή, θα κάνεις αφρώδες. Καταλάβαμε γρήγορα ότι καλό κόκκινο θα κάναμε μία φορά στα τρία-τέσσερα χρόνια. Έπρεπε λοιπόν να βρούμε κάτι πιο σίγουρο, γιατί έπρεπε να ταΐσω και την οικογένεια. Καλές οι φακές και οι ελιές από το Πήλιο, αλλά δεν βγάζεις μια ζωή. Τα πρώτα χρόνια ήταν δύσκολα, αλλά ήταν τα ωραιότερα της ζωής μου. Δουλεύαμε και οι δύο στο αμπέλι, με το παιδί στην κούνια μέσα στο αμπέλι. Έρχονταν οι ντόπιοι αγρότες και μου έλεγαν: «Αυτήνα πού τη βρήκες, οι δικές μας ούτε το χωράφι δεν βρίσκουν»… Για εμάς το στοίχημα ήταν να αποδείξουμε ότι το Ξινόμαυρο μπορεί να βγάλει ποιοτικό αφρώδες κρασί. Πίστευα ότι είχε τις δυνατότητες του Pinot Noir. Ως άνθρωπος προερχόμενος από το μάρκετινγκ, ήξερα συγκεκριμένα τι ήθελα να φτιάξω. Και ήξερα ότι ήθελα να φτιάξω κρασί που να μου θυμίζει τα κρασιά που δοκίμαζα ως φοιτητής. Χωρίς παρεμβάσεις. Ένα κρασί που να αντανακλά το terroir του. Το Ξινόμαυρο πέτυχε. Κάνει μαγικά για αφρώδες. Έχει δυνατότητα παλαίωσης 30-40 χρόνια. Δεν είμαι εγώ μάγος, το Ξινόμαυρο είναι αυτό που βρήκε την έκφρασή του σε αυτά τα αφρώδη κρασιά.
ΘΑΛΕΙΑ ΚΑΡΤΑΛΗ Τι είναι αυτό που έχει συμβάλει περισσότερο στην επιτυχία των κρασιών που παράγετε;
ΛΩΡΕΝΣ ΧΑΡΝΤΜΑΝ Είμαστε μανιακοί με την ποιότητα. Αξιολογούμε το κάθε αμπελοτόπι χωριστά και αποφασίζουμε ποιο αμπελοτόπι ταιριάζει σε ποια ετικέτα. Έχουμε δει ότι τα καλύτερα αμπέλια της περιοχής, όπως το Ράστο και το Ξινό Νερό, δεν είναι τα καλύτερα για αφρώδες. Εκεί που ξεχωρίζουμε, ωστόσο, είναι στο ότι δεν φεύγει ούτε ένα μπουκάλι που να μην έχει ελεγχθεί ότι είναι εντάξει. Είμαστε ψυχαναγκαστικοί με την προσέγγιση της παραγωγής, γιατί δουλεύουμε στα τυφλά. Εδώ δεν έχεις να κάνεις με μια δεξαμενή που τη δοκιμάζεις, δουλεύουμε στα τυφλά και δεν μπορούμε να αφήσουμε τίποτα στην τύχη.
ΘΑΛΕΙΑ ΚΑΡΤΑΛΗ Η κλιματική αλλαγή σάς απασχολεί;
ΛΩΡΕΝΣ ΧΑΡΝΤΜΑΝ Είναι ένα θέμα, αλλά το παλεύουμε. Βλέπω πολλούς παραγωγούς να αγχώνονται, αλλά δεν ψάχνουν να βρουν λύσεις. Υπάρχουν, δεν είναι μόνο το πότισμα. Μπορούν, για παράδειγμα, να επιστρέψουν στη διαμόρφωση του αμπελώνα σε κύπελλο. Θεωρώ ότι πρέπει να προσαρμοζόμαστε στις νέες συνθήκες. Κάποιες ποικιλίες δεν θα αντέχουν, το Ξινόμαυρο δείχνει να αντέχει ακόμη. Όμως δεν φτάνει απλώς να τρυγάμε πιο νωρίς. Πρέπει να σκεφτούμε και άλλα πράγματα. Εγώ δεν γεννήθηκα οινοποιός, άρα μπορώ να αναρωτιέμαι αν όλα αυτά που μαθαίνω είναι σωστά. Είναι και στη φύση μου να αμφισβητώ τα πράγματα…
ΘΑΛΕΙΑ ΚΑΡΤΑΛΗ Τι σκέφτεται ένας Γάλλος όταν δοκιμάζει αφρώδες Καρανίκα;
ΛΩΡΕΝΣ ΧΑΡΝΤΜΑΝ Ταξιδεύω στην Καμπανία δύο φορές τον χρόνο. Έχω κι εγώ τους ήρωές μου εκεί. Λοιπόν, οι αντιδράσεις είναι ανάμεικτες. Κάποιοι δεν πιστεύουν καν ότι δοκιμάζουν Ξινόμαυρο, θεωρούν ότι «κλέβω» Pinot Noir. Κάποιοι άλλοι το βρίσκουν πολύ ενδιαφέρον και ψάχνουν να δουν αν μπορούν εκεί να φυτέψουν πειραματικά Ξινόμαυρο. Συνολικά το βρίσκουν ενδιαφέρον, δεν τους αφήνει αδιάφορους. Μπορώ να πω ότι ανάβει φωτιές, είτε αρνητικά είτε θετικά. Η αλήθεια είναι ότι, όταν ένα αφρώδες αυτού του επιπέδου βρεθεί στο ποτήρι, είναι γιατί έχει κάτι να πει. Ένα αφρώδες που διεκδικεί με αξιώσεις τη θέση του τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδος, ένα κρασί με τη δική του ιστορία, που κερδίζει τις προτιμήσεις όσων αγαπούν τα αφρώδη, δημιούργημα ενός ιδιαίτερου και τολμηρού ανθρώπου που έβαλε ένα στοίχημα και… του βγήκε.
