Δύσκολος μήνας ο Σεπτέμβριος. Μήνας προσαρμογής μετά την ανάπαυλα του καλοκαιριού. Αρχή του Φθινοπώρου.

Το αγαπάμε το φθινόπωρο, με το κάλεσμά του να αφήσουμε την ένταση του σκληρού ήλιου του καλοκαιριού και να γλυκάνουμε, στρέφοντας για λίγο την ενέργειά μας προς τα μέσα.

Για τους ανθρώπους του κρασιού είναι, μαζί με τον Αύγουστο, ο μήνας της σκληρής δουλειάς. Αυτές τις μέρες κρίνονται οι κόποι όλης της χρονιάς. Από τα ξημερώματα στα αμπέλια για τον τρύγο, στο οινοποιείο οργασμός. Όλα δουλεύουν στο κόκκινο. Ο τρύγος είναι γιορτή, όμως κάθε χρονιά τα πράγματα γίνονται όλο και πιο δύσκολα, με τις κλιματικές συνθήκες να αλλάζουν τα δεδομένα και την ανησυχία να κορυφώνεται κάθε φορά για το πόσο σταφύλι θα πάρουν οι παραγωγοί.

Η Αττική και η Σαντορίνη είναι δύο περιοχές που κάθε χρονιά βλέπουν την παραγωγή τους να συρρικνώνεται. Κραυγές αγωνίας ακούγονται από τους παραγωγούς, που καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια να αντιμετωπίσουν τις αντίξοες συνθήκες που επικρατούν τα τελευταία χρόνια. Την απάντηση δίνει η αισιοδοξία των νέων ανθρώπων που παίρνουν τη σκυτάλη σιγά σιγά. Οι παλιοί αμπελώνες δεν θα χαθούν, υπάρχουν λύσεις, και σε αυτούς θα έρθουν να προστεθούν νέοι, πιο σφριγηλοί. «Νέα αμπέλια, τα οποία με σωστή καλλιέργεια και νερό θα έχουν μια αξιοπρεπή εικόνα ενάντια στη λυπηρή εικόνα ενός γερασμένου αμπελώνα που αγκομαχά να επιζήσει. Παππούς και εγγονός στέκονται σε έναν αγώνα δρόμου. Ο εγγονός θα κερδίσει, όμως ο παππούς κρατάει σοφία από τις εμπειρίες του και, αν τις μεταδώσει στο εγγόνι του, θα του επιτρέψει να ανθίσει. Ένας κόσμος μόνο με παππούδες σιγά σιγά θα πεθάνει. Ένας κόσμος χωρίς παππούδες δεν θα ανθίσει ποτέ»… Είναι τα λόγια του Γιάννη Μπουτάρη, εγγονού του Κυρ Γιάννη, γιου του Στέλλιου Μπουτάρη, που μοιράζεται με το Grape την εμπειρία του από τον πρώτο του τρύγο στη Σαντορίνη. Λόγια συγκινητικά ενός νέου ανθρώπου που μπαίνει τώρα στη δουλειά, ακολουθώντας τον δρόμο που χάραξαν πέντε γενιές πριν από εκείνον με ταπεινότητα και σεβασμό, έτοιμος να μάθει και να προσφέρει.

Σε αυτούς τους νέους ανθρώπους, την επόμενη γενιά, ποντάρουν όλοι. «Κανείς μας δεν λέει στα παιδιά του να μην ασχοληθούν με το αμπέλι. Ίσα ίσα είμαστε όλοι αισιόδοξοι», μας λέει η Αναστασία Φράγκου, πρόεδρος της Ένωσης Οινοπαραγωγών Αμπελώνα Αττικής, του ιστορικού αμπελώνα στις παρυφές της Αθήνας, που εκπέμπει εδώ και χρόνια SOS εξαιτίας της συρρίκνωσης που προκαλούν οι κλιματικές συνθήκες και η επέκταση του αστικού ιστού. Οι οινοποιοί της Αττικής, με το βλέμμα στο μέλλον, ξανασυστήνουν το παρεξηγημένο Σαββατιανό και βάζουν και πάλι στο τραπέζι τη ρετσίνα, με κρασιά εξαιρετικής ποιότητας, στο πλαίσιο μιας νέας εξωστρέφειας που στοχεύει στη δημιουργία των Δρόμων του Κρασιού της Αθήνας και στη θεσμοθέτηση ενός νέου ΠΟΠ, του ΠΟΠ Αθήνας. Η επιστήμη και η έρευνα είναι τα εργαλεία μέσα από τα οποία μπορούν να δοθούν απαντήσεις για τη διάσωση της αμπελουργίας στις περιοχές της Ελλάδας που κινδυνεύουν. Ο καθηγητής στο Εργαστήριο Αμπελουργίας του Τμήματος Γεωπονίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, Στέφανος Κουνδουράς, μιλάει για τον έρωτά του με το αμπέλι, για το πάθος του για τα μεγάλα κρασιά που βγαίνουν από τα μοναδικά terroir, για τον κομβικό ρόλο της αμπελουργίας στην αλυσίδα της παραγωγής κρασιών υψηλής ποιότητας, καθώς και για τη σημασία της διατήρησης των παλαιών αμπελιών.

Για τα αυτόρριζα παλαιά αμπέλια της Ελλάδας μιλάει και ένας από τους πιο γνωστούς οινολόγους, ο Πάνος Ζουμπούλης, ο οποίος επιμένει ότι «τα κρασιά από τα αυτόριζα αμπέλια έχουν κάτι στη γεύση τους, μια αίσθηση που δεν περιγράφεται με λόγια, αλλά κρύβει μέσα της μια ιστορία αιώνων». Τρύγος, ωστόσο, δεν γίνεται μόνο στην Ελλάδα αυτή την εποχή.

Η συνεργάτιδα του Grape, οινολόγος Κωνσταντίνα Ψιλιώτη, μοιράζεται μαζί μας την εμπειρία της από τον τρύγο στους αμπελώνες της Αυστρίας, εκεί όπου παράγεται το λευκό Grüner Veltliner και τα αμπέλια είναι άρτια φυτεμένα, λες και τα έχει αλφαδιάσει έμπειρος μάστορας οικοδόμος. Επίσης ο Βασίλης Ποταμιάνος μάς ταξιδεύει στο καταπράσινο Abruzzo της κεντρικής Ιταλίας και μας προτρέπει να δοκιμάσουμε τα κρασιά της περιοχής. Μήπως μετά από όλα αυτά έχει κανείς διάθεση να δοκιμάζει κρασί χωρίς αλκοόλ; Αν δεν το ξέρετε, πρέπει να το δοκιμάσατε. Αν δεν το έχετε ακούσει ποτέ, τότε διαβάστε το Taboo του Κωνσταντίνου Λαζαράκη και θα καταλάβετε… Αν όμως αναρωτιέστε τι κρασί πίνουμε το 2025 στα εστιατόρια των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων, ο Γιάννης Καϋμενάκης σάς προσφέρει ένα απολαυστικό όσο και χρήσιμο Wine-drinker’s manual. Aν πάλι θέλετε ένα απόσταγμα που θα σας αλλάξει γνώμη γι’ αυτή την κατηγορία ποτών, αναζητήστε το πολυταξιδεμένο aquavit, που κέρδισε την καρδιά της Ντένης Καλλιβωκά μετά το τελευταίο της ταξίδι στο Όσλο και την επίσκεψή της σε ένα από τα πιο fun μπαρ της νορβηγικής πρωτεύουσας, το Himkok.

Όχι λοιπόν, το φθινόπωρο δεν είναι μελαγχολικό. Είναι υπέροχο και κρύβει ατελείωτες απολαύσεις. Αρχίστε να τις ξετυλίγετε με το φθινοπωρινό Grape. ¶