Καθώς ένα ακόμη καλοκαίρι «έριξε αυλαία» και έχοντας ακόμη νωπές τις αναμνήσεις από τις στιγμές που μας χάρισε, θέλω να μοιραστούμε κάποιες σκόρπιες σκέψεις που μου γεννήθηκαν αναφορικά με το κρασί και τον κόσμο του και ίσως να επιχειρήσουμε να αναζητήσουμε και μια –έστω και κάπως ανορθόδοξη– σύνδεση των σκέψεων αυτών:
Στις 15 Ιουλίου ξέσπασε πυρκαγιά στο χωριό Μέλαμπες και στη γύρω περιοχή του Νομού Ρεθύμνου στην Κρήτη, με αποτέλεσμα να καούν 300 στρέμματα αυτόρριζου αμπελώνα, την αξία του οποίου ανέδειξε πρόσφατα η νεαρή οινοποιός Ηλιάνα Μαλίχιν, επενδύοντας στην περιοχή πριν από μερικά χρόνια.
Η ιδιαίτερη αξία του αμπελώνα των Μελάμπων δεν είναι ευρύτερα γνωστή. Στη δεκαετία του 1980, η περιοχή διέθετε περισσότερα από 700 στρέμματα με αυτόρριζα κλήματα, τα οποία κατά το μεγαλύτερο μέρος τους είχαν καταστραφεί από πυρκαγιές, με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί η αμπελουργία και η οινοπαραγωγή στην περιοχή.
Το 2019, η Ηλιάνα Μαλίχιν επέλεξε να διασώσει τα αμπέλια που είχαν εγκαταλειφθεί, με προσωπικό κόπο και συντάσσοντας συμβόλαια με τους τοπικούς παραγωγούς. Επένδυσε και εγκαταστάθηκε στο χωριό Μέλαμπες φτιάχνοντας ένα οινοποιείο, δίχως ιδιαίτερες «πλάτες» και χωρίς σημαντικό κεφάλαιο, αλλά με πολλή γνώση, πλεόνασμα αγάπης για την αμπελουργία και αρκετό πείσμα. (Το οινοποιείο της Ηλιάνας Μαλίχιν είναι επισκέψιμο και σχετικό tour υπάρχει στην πλατφόρμα grapeescape.gr)
Στη συνέχεια, αφοσιώθηκε στο να πείσει νέους και παλιούς καλλιεργητές του χωριού και των γύρω περιοχών να στηρίξουν το όραμά της, ώστε να ξαναγεννηθεί ο μοναδικός αμπελώνας της συγκεκριμένης πλευράς του Ρεθύμνου. Η ίδια δημιούργησε ομάδες παραγωγών κάθε ηλικίας που καλλιεργούν με σεβασμό τη φύση και τους ζήτησε να της εμπιστευτούν κάτι πολύτιμο, τις σοδειές τους, με σχέσεις συμβολαιακής γεωργίας.
Η 28χρονη σήμερα Ηλιάνα κατάφερε, μέσα σε λιγότερο από τέσσερα χρόνια, να στήσει όχι μόνο την επιχείρησή της, αλλά και ένα δίκτυο ντόπιων παραγωγών, εξασφαλίζοντάς τους αξιόλογο εισόδημα. Έδωσε κίνητρα στους νέους να μην εγκαταλείψουν το χωριό, ενώ ταυτόχρονα τα εδάφη και το γύρω περιβάλλον, μέσω της βιολογικής αμπελουργίας, ξαναγεννήθηκαν. Τα κρασιά της Ηλιάνας Μαλίχιν έτυχαν ξεχωριστής υποδοχής από τους ειδικούς του κλάδου και εντάχθηκαν σε σημαντικές λίστες κρασιών της χώρας μας αλλά και της Αμερικής, όπου ήδη εξάγονται.
Και κάπως έτσι φτάνουμε στην Παρασκευή 15 Ιουλίου, που ξέσπασε η μεγάλη πυρκαγιά στον Νομό Ρεθύμνου, η οποία για τέσσερα εικοσιτετράωρα κατέκαψε την περιοχή και άλλαξε δραστικά όλα αυτά.
Κι εδώ ανοίγει το επόμενο αξιοθαύμαστο κεφάλαιο της ιστορίας της αναβίωσης του αμπελώνα των Μελάμπων και της νεαρής οινοποιού που πρωτοστατεί σε αυτό. Αντί να υποκύψει στην απογοήτευση και την ηττοπάθεια που συχνά μας διακρίνει ως λαό, σε λίγες μόνο ώρες, και χωρίς να πτοηθεί από το μέγεθος της καταστροφής, προχωρά σε εκτίμηση της κατάστασης, αναδιάταξη των τοπικών δυνάμεων και δημιουργία crowd funding μέσω της ελληνικής πλατφόρμας give&fund.
H αρχική εκτίμηση είναι ότι, για να επανέλθει η αμπελουργική δραστηριότητα σε κάποια αξιοπρεπή επίπεδα, πρέπει να συγκεντρωθεί το ποσό των 55.000 ευρώ, τα οποία θα διατεθούν για την ανασύσταση του αμπελώνα και την κάλυψη των εξόδων των παραγωγών, οι οποίοι θα απολέσουν το εισόδημά τους τα επόμενα πέντε χρόνια εξαιτίας της πυρκαγιάς, ενώ θα υποχρεωθούν σε ιδιαίτερες καλλιεργητικές τεχνικές.
Τα χρήματα αυτά θα διατεθούν για αγορές νεαρών κλημάτων, αγορές υλικών για την πρόληψη, την καταστολή πυρκαγιών και την αντιμετώπιση τυχόν μελλοντικών απειλών. Και βέβαια, για την πρόσληψη εργατικού δυναμικού για εργασίες αποκατάστασης του παλιού αμπελώνα και για κάθε καλλιεργητική εργασία και φροντίδα των αμπελιών.
Ας συγκρατήσουμε παρακαλώ το ποσό-στόχο των 55.000 ευρώ. Είναι προφανές ότι πρόκειται για μια σεμνή και ορθολογική προσέγγιση της κατάστασης, πολύ μακριά σε νοοτροπία από τα εκατομμύρια ευρώ των αποζημιώσεων και των επιδοτήσεων που συχνά ζητούνται σε αντίστοιχες περιπτώσεις από το κράτος. Σήμερα έχουν συγκεντρωθεί περίπου 38.000 ευρώ, δηλαδή περίπου το 70% του στόχου, και η πλατφόρμα θα είναι ανοιχτή για τον σκοπό αυτόν ως το τέλος Σεπτεμβρίου.
Αναγέννηση λοιπόν είναι ο στόχος της Ηλιάνας των Μελάμπων, και είναι τόσο συνυφασμένος και αλληλένδετος με τον κόσμο του κρασιού αλλά και με την ίδια τη δημιουργία του, γιατί, αν από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και από τις αναφορές του Ομήρου μέχρι την παγκόσμια λογοτεχνία ο τρύγος θεωρείται γιορτή, είναι γιατί συμβολίζει και αποτυπώνει αυτή την αέναη αναγέννηση του αμπελιού, που μας δίνει κάθε φορά τους καρπούς του.
Όμως η πορεία προς την αναγέννηση δεν είναι πάντα εύκολη και «στρωμένη με ροδοπέταλα». Οι φετινές έντονες βροχές σε πολλές περιοχές της χώρας μάς οδήγησαν σε έναν δύστροπο και προβληματικό τρύγο, που πιθανώς με τη σειρά του θα έχει επιπτώσεις στο κόστος ή και στην ποιότητα της φετινής εσοδείας. Και ίσως εδώ ανοίξει και πάλι η συζήτηση για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μικροί οινοποιοί, που δεν έχουν τον όγκο παραγωγής που τους επιτρέπει να απορροφούν σημαντικές αυξομειώσεις στο κόστος παραγωγής, οι οποίες προκύπτουν από αθέμιτες και απρόβλεπτες αιτίες.
Σε κάθε περίπτωση, το φετινό παράξενο καλοκαίρι θα μας οδηγήσει σε έναν απρόβλεπτο χειμώνα, όπου η αλληλεγγύη και η ενσυναίσθηση οφείλουν να είναι διαρκώς παρούσες και να καθοδηγούν τις σκέψεις αλλά και τις πράξεις μας.
