Δικαιωματικά τού ανήκει ο τίτλος του «βασιλιά» της Κρήτης. Το Λιάτικο είναι μια σπουδαία ποικιλία που δίνει κρασιά Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης στη ζώνη των Δαφνών, στο Ηράκλειο, και στην περιοχή της Σητείας, στο Λασίθι.
Τα αρώματα και οι γεύσεις του θα σας «ταξιδέψουν» απευθείας στην «καρδιά» της κρητικής γης. Απόλυτα μεσογειακό, διαθέτει απαλό κεραμιδί χρώμα (σκεφτείτε το βορειοελλαδίτικο Ξινόμαυρο), μέτριες −συχνά ξηρές σε υφή− τανίνες που χαρίζουν έναν απαλά ρουστίκ χαρακτήρα, «θερμό» σε αίσθηση αλκοόλ και αρώματα γεμάτα αποξηραμένα κόκκινα φρούτα και τα μεσογειακά βότανα της Κρήτης.
Η εξέλιξη στη φιάλη είναι φανταστική, κάτι ανάμεσα στα φίνα παλαιωμένα Grenache της Νότιας Γαλλίας και τα απίθανα Barolo της Βόρειας Ιταλίας (όχι με τα ίδια επίπεδα οξύτητας), με τη μοναδική γήινη αίσθηση.
Δεν υπάρχει καλύτερη στάση στην αναζήτησή σας για τα καλύτερα Λιάτικα από τα κατάλευκα ασβεστολιθικά εδάφη των Δαφνών. Η καλλιέργεια της ποικιλίας χρονολογείται τουλάχιστον στον 2ο ή 3ο αιώνα π.Χ., με βάση τη χρονολόγηση που έχει γίνει σε υπολείμματα σταφυλιών που έχουν βρεθεί στα αρχαία πατητήρια που κατακλύζουν την περιοχή εντός της ζώνης των Δαφνών. Οι χαμηλές στρεμματικές αποδόσεις και το υψόμετρο που φτάνει έως τα 600 μ., συχνά σε αμπελώνες με έντονη κλίση που χαρακτηρίζουν την περιοχή, ενισχύουν αντιστοίχως την αρωματική συμπύκνωση και την επιθυμητή οξύτητα σε αυτά.
Τα ξηρά κρασιά των Δαφνών είναι εξαιρετικής φινέτσας και μπορούν κατ’ επιλογή να ενισχυθούν με την προσθήκη ενός μικρού ποσοστού (έως 20%) Μανδηλαριάς, αλλά η ποικιλία φτάνει πραγματικά στο απόγειο έκφρασής της στα γλυκά λιαστά κρασιά της περιοχής. Πλούσια, πυκνά και μεστά, με πολλαπλά επίπεδα αρωματικής πολυπλοκότητας, πρόκειται για πραγματικά ελιξίρια που μένουν ανεξίτηλα στη μνήμη. Σίγουρα συγκαταλέγονται ανάμεσα στα κορυφαία γλυκά κρασιά που παράγει ο αμπελώνας της Έλλάδας.
Προφανώς και τα γλυκά κρασιά μπορούν να αντέξουν με άνεση τη δοκιμασία του χρόνου. Έίναι τα σάκχαρα, είναι η συμπύκνωση αρωμάτων και γεύσεων που μπορούν να εξασφαλίσουν μια άνετη παραμονή δεκαετιών για το κρασί στη φιάλη. Δεν θυμάμαι και αν ποτέ σε όλα αυτά τα χρόνια έχω ασχοληθεί ξανά στο «Καθέτως» με μια γευσιγνωσία γλυκού κρασιού από διαφορετικές χρονιές.
Ίσως να είναι και way to obvious, θα μπορούσε να πει κάποιος. Ωστόσο, το φυσικώς γλυκό Λιάτικο από τα λιαστά σταφύλια της Ιδαίας Οινοποιητικής σε έξι διαφορετικές χρονιές ήρθε να επιβεβαιώσει στο μυαλό μου πως είναι τεράστια παράλειψή μας το γεγονός ότι βάζουμε όλο και σπανιότερα τα γλυκά κρασιά στο τραπέζι μας.
Θα μου πείτε τι θα σας έλεγε κάποιος με καταγωγή από τη Σάμο… Και όμως, η Έλλάδα είναι «φτιαγμένη» για σπουδαία γλυκά κρασιά και ο ήλιος της Κρήτης δίνει τόσες διαφορετικές και πολύπλοκες αποχρώσεις στο Λιάτικο της Ιδαίας, που πραγματικά μου πήρε το μυαλό… Α, ναι! Ακόμα και αν τα ξεχάσεις στον συντηρητή σου, δεν έχεις το άγχος του πώς θα είναι η φιάλη όταν την ανοίξεις… Έυτυχώς, γιατί έχω πολλά ξεχασμένα στον δικό μου. Σαμιώτης γαρ!
2017
Σαν «μιλφέιγ» με «χίλιες» στρώσεις πολυπλοκότητας. Πολλά διαφορετικά επίπεδα αρώματων και γεύσεων. Μια μύτη υπέροχη, σύνθετη, πολύπλοκη, με αρώματα σταφίδας, σύκου και σοκολάτας, ένα στόμα μεστό, γεμάτο, με άφθονη γλύκα, αλλά με έναν μαγικό τρόπο δεν σε κουράζει. Αυτή η αναλογία τανίνης-οξύτητας-γλύκας καταφέρνει να το εξισορροπεί ιδανικά και τα πάντα συμπυκνώνονται σε ένα εντυπωσιακό τελείωμα, το οποίο δεν λέει να τελειώσει.
2016
Πολύ κοντά στο 2016, με το καφέ-κεραμιδί χρώμα του να συνοδεύεται από καραμελωμένα αρώματα, ξύσμα εσπεριδοειδών και κλασικά, σταφίδα, σύκο και αποξηραμένα φρούτα. Καραμέλα, σοκολάτα και γλυκά μπαχαρικά πλημμυρίζουν το ποτήρι. Στο στόμα, παιχνίδι ανάμεσα στα αποξηραμένα φρούτα, στη γλύκα αλλά και σε μια πιο φρέσκια αίσθηση λεμονιού και ξύσματος, πάλι σε μια ανυπέρβλητη ισορροπία. Πάνω από όλα, όμως, βάζω την πολυπλοκότητα και την επίγευση. Αν δεν κοκκίνιζε, θα έλεγα ότι θα το μπέρδευα και με Vinsanto.
2013
Μια απαλή αίσθηση πτητικής οξύτητας, όλα τα γλυκά λιαστά την έχουν, αλλά σε επίπεδο που ενισχύει την πολυπλοκότητα παρά ακούγεται ως «παραφωνία» στο σύνολο. Λάτρεψα την ξηροκαρπάτη αίσθηση στη μύτη και στο στόμα δίπλα στο εξελιγμένα αποξηραμένο φρούτο που μου έδινε το 2013. Ακόμα και αν το κρασί είναι απόλυτα ισορροπημένο, είναι το βάθος, οι εντάσεις και η γευστική συμπύκνωση που πρωτοστατούν στο στόμα. Αυτά τα στοιχεία το κάνουν αξέχαστο. Δύσκολα πας από τη μία γουλιά στην επόμενη. Θέλεις να «συνομιλήσεις» μαζί του.
2012
Κρεσέντο αρωμάτων και γεύσεων. Αυτές οι ενδιάμεσες χρονιές ήταν και οι αγαπημένες μου. Από τη μία η εξέλιξη του φρούτου, από την άλλη η ξηροκαρπάτη αίσθηση, η ισορροπία γλύκας, οξύτητας, τανινών, όλα σαν να είχαν μπει στη θέση τους. Μάλλον το πιο ολοκληρωμένο από τη σειρά για τα γούστα μου και στο σημείο που θα ήθελα πάντα να πίνω τα κρασιά μου.
2006
Έξίσου εντυπωσιακό με όλες τις προηγούμενες φιάλες. Έδώ είχα την αίσθηση στο στόμα ότι το κρασί ξεκινάει φουλ γλυκό, αλλά με κάποιον τρόπο έρχεται και σβήνει η αίσθηση της γλύκας στο τελείωμα και σου αφήνει αυτή τη μακρά ξηροκαρπάτη αίσθηση. Μέχρι να περάσουν μερικά δευτερόλεπτα, έχεις ξεχάσει ότι δοκίμαζες ένα γλυκό κρασί και είσαι έτοιμος για την επόμενη δουλειά. Στο μυαλό μου αυτός είναι ο ορισμός των σπουδαίων γλυκών κρασιών. Να καταφέρνουν να «σβήνουν» τη γλύκα τους. Καταπληκτικό…
2005
Τελευταία χρονιά και εσκεμμένα τα δοκίμασα όλα μαζί, προσπαθώντας να κουράσω όσο γίνεται τον «ουρανίσκο» μου. Να βαρεθώ και να μπουχτίσω. Και όμως δεν έγινε. Το 2005 ήταν ζεστό, σαν αγκαλιά, βελούδινο, πολύπλοκο, με παιχνίδι ανάμεσα στις «σβησμένες» τανίνες του και στη γλύκα. Γεμάτο, πλούσιο, πυκνό, ελκυστικό όσο λίγα κρασιά που θα δοκιμάσετε.
