Eίναι, χωρίς αμφιβολία, η πιο επιδραστική προσωπικότητα στον χώρο του κρασιού. Συγγραφέας του «Oxford Companion for Wine» –δεν υπάρχει άνθρωπος που έχει σπουδάσει το κρασί χωρίς τη βοήθεια του τόμου αυτού– η οινογράφος και κριτικός Jancis Robinson μπορεί επιτέλους να απολαύσει λίγο ελεύθερο χρόνο, αφού τη χρονιά που μας πέρασε αποφάσισε να πουλήσει σε μια αμερικανική εταιρεία το site της, JancisRobinson.com.
Η δοκιμή μιας ερυθρής Βουργουνδίας στη διάρκεια των σπουδών της στην Οξφόρδη, όπου σπούδασε Μαθηματικά και Φιλοσοφία, ήταν αρκετή για να… αρπάξει το μικρόβιο και να αφιερώσει τη ζωή της γράφοντας για το κρασί.
Kάτι που δεν τολμούσε καν να φανταστεί πίσω στη δεκαετία του ’70, όταν, όπως λέει η ίδια, «αν έλεγα στους οικείους μου ότι ήθελα να ασχοληθώ με κάτι τέτοιο, το μόνο που θα μου έλεγαν θα ήταν: “Θα πετάξεις από το παράθυρο αυτές τις σπουδές στην Οξφόρδη για να ασχοληθείς με το κρασί και το φαγητό;”».
Στη διάρκεια ενός μεσημεριανού γεύματος που είχαμε τη χαρά να μοιραστούμε, στο περιθώριο της αναβίωσης της Vedema στη Σαντορίνη από τον όμιλο Κατοικίες σε συνεργασία με τον Γιάννη Καρακάση MW, στην υπέροχη εσωτερική αυλή του ξενοδοχείου Katoikies Garden Suites, που φιλοξενεί πλέον το εμβληματικό εστιατόριο Selene, η Jancis Robinson ξετύλιξε το νήμα της πολυετούς καριέρας της και μοιράστηκε μαζί μας τις σκέψεις της για τις νέες τάσεις και όλα όσα έχουν αλλάξει τις τελευταίες δεκαετίες.
Μας μίλησε για την Ελλάδα και τα ελληνικά κρασιά.
Είχε προηγηθεί ένα εξαιρετικό masterclass από τον Γιάννη Καρακάση ΜW και την Caro Maurer ΜW, με θέμα το Ασύρτικο και το Riesling και η Jancis αρνήθηκε να με ακολουθήσει στον χώρο της συνάντησής μας αν προηγουμένως δεν εξασφάλιζε λίγο ακόμη από το εξαιρετικό και σπάνιο Keller Nierstein Hipping 2014 που είχαμε την τύχη να δοκιμάσουμε –μεταξύ πολλών άλλων εξαιρετικών κρασιών– στη διάρκεια του masterclass.
Θάλεια Καρτάλη Στη διάρκεια της μακράς πορείας σας στον χώρο έχετε δει πολλές και διαφορετικές εξελίξεις. Ποιες είναι αυτές που σας εντυπωσίασαν περισσότερο;
Jancis Robinson Είμαι ενθουσιασμένη που έχουμε επιτέλους ξεπεράσει τη δεκαετία του ’90, όταν όλοι έπρεπε να κάνουν κρασί αντιγράφοντας τα γαλλικά, με όσο το δυνατόν περισσότερο αλκοόλ και βαρέλι. Πλέον τα κρασιά εκφράζουν περισσότερο το terroir τους χωρίς να αποτελούν κόπιες των γαλλικών, παρατηρείται μια μεγάλη στροφή στις γηγενείς ποικιλίες, υπάρχει ένα κίνημα για τα φυσικά κρασιά, το οποίο συνυπάρχει με όσους επιζητούν τις μεγάλες φίρμες.
Υπάρχουν λοιπόν διαφορετικές σχολές και από την πλευρά των οινογράφων τα πράγματα επίσης έχουν αλλάξει πολύ. Δεν υπάρχει πια η σιγουριά της δημοσίευσης σε ένα μέσο το οποίο λειτουργούσε λίγο πολύ ως «Βίβλος» και κανένας δεν είχε τη δυνατότητα να το σχολιάσει. Τώρα δεχόμαστε σχόλια και πρέπει να ζούμε με αυτό και να ανταποκρινόμαστε όσο το δυνατόν καλύτερα.
ΘΚ Οι «αυθεντίες» έχουν καταργηθεί πλέον σε πολλούς τομείς. Συμβαίνει το ίδιο και στον κόσμο του κρασιού;
JR Σίγουρα, και όσο και να θαυμάζω ένα κομμάτι της δουλειάς του Robert Parker, η αλήθεια είναι ότι στον τομέα της διαχείρισης της κριτικής που του ασκήθηκε δεν τα πήγε πολύ καλά, με αποτέλεσμα τελικά να αποσυρθεί εντελώς. Πρέπει συνεχώς να τρέχεις για να μπορέσεις να σταθείς και παράλληλα το να έχεις περιεχόμενο το οποίο είναι αξιόπιστο, δεν είναι εύκολη υπόθεση όταν υπάρχει τόση πληροφορία, και μάλιστα δωρεάν, εκεί έξω.
ΘΚ Ποιος πιστεύετε ότι είναι ο ρόλος των influencers στη διαμόρφωση των νέων τάσεων στον χώρο του κρασιού;
JR Είναι σαφές ότι οι influencers είναι κάτι μεγάλο και η αλήθεια είναι ότι νιώθω μια συμπάθεια γι’ αυτούς. Είχα την τύχη να γράφω την εβδομαδιαία στήλη της κριτικής του κρασιού για τους Financial Times από το 1990 και όλοι φαίνεται να είναι ευχαριστημένοι με αυτό. Είμαι σίγουρη, όμως, ότι υπάρχουν εκεί έξω πολλοί νέοι οινογράφοι που θα ήθελαν τη στήλη αυτή, και μάλιστα σε μια στιγμή που μειώνονται ολοένα και περισσότερο οι θέσεις στα έντυπα.
Πολλοί είναι, λοιπόν, εκείνοι που μπαίνουν στον πειρασμό να γίνουν influencers.
Yπάρχουν όμως δύο κατηγορίες: εκείνοι που πληρώνονται για να προβάλουν κάποιο κρασί και εκείνοι που απλώς λένε την άποψή τους. Και δεν είμαι σίγουρη ότι η διαφορά είναι πάντα ευδιάκριτη στο κοινό. Ωστόσο, είναι και ένας τρόπος για να γίνουν γνωστοί και να μπορέσουν στη συνέχεια να βρουν δουλειά σε κάποιo ραδιόφωνο ή τηλεόραση.
ΘΚ Βλέπετε κάποια νέα τάση να διαμορφώνεται σε ό,τι αφορά το κρασί;
JR Μπορώ να πω ότι αυτό που πρέπει να γίνει είναι μια γενναία κίνηση απομάκρυνσης από τη γυάλινη φιάλη. Το γυαλί είναι απαραίτητο μόνο για τα κρασιά παλαίωσης. Από την άλλη, το γυαλί βλάπτει σοβαρά τον πλανήτη, είναι βαρύ και δύσκολο στη μεταφορά του, είναι απίστευτα ενεργοβόρο στην παραγωγή και σε πολλές χώρες δεν ανακυκλώνεται σωστά.
Τελευταία δοκιμάζω όλο και πιο καλά κρασιά σε αλουμίνιο, στις Ηνωμένες Πολιτείες το χρησιμοποιούν ευρέως και σωστά. Όσοι ασχολούμαστε χρόνια με το κρασί αναρωτιόμαστε γιατί οι νεότεροι δεν το προτιμούν. Γιατί να πληρώσουν τόσα χρήματα για μια φιάλη 750 ml, που είναι μεγάλη ποσότητα; Τo αλουμίνιο απλοποιεί τα πράγματα, δεν χρειάζονται ανοιχτήρια, δεν χρειάζεται κανείς να παιδεύεται με τον φελλό.
ΘΚ Δεν χάνει, όμως, κάτι από τη μαγεία του έτσι το κρασί;
JR Δεν το πιστεύω. Σημασία έχει το περιεχόμενο, αν είναι καλό το κρασί. Άλλωστε δεν χρειάζεται να το πίνει κανείς από το αλουμινένιο κουτί, το μεταφέρει στο ποτήρι και είναι το ίδιο. Υπάρχουν και πολλά καλά γαλλικά κρασιά που συσκευάζονται έτσι.
ΘΚ Η εκστρατεία κατά του αλκοόλ που έχει ξεκινήσει σας ανησυχεί; Πιστεύετε ότι θα επηρεάσει και τον κόσμο του κρασιού;
JR Με ανησυχεί λίγο, κυρίως η πρωτοβουλία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, και υποθέτω ότι, αν ασχολιόμουν με την πώληση του κρασιού αντί με την παρασιτική δουλειά τού να γράφω γι’ αυτό, θα ανησυχούσα για τους νέους ανθρώπους. Θέλω να πω, όσοι ασχολούνται με τις πωλήσεις πάντα ανησυχούσαν για το γεγονός ότι οι νεότερες γενιές πίνουν λιγότερο από τους γονείς τους, αλλά νομίζω ότι τα πράγματα είναι πιο σοβαρά τώρα. Οι νέοι άνθρωποι δεν πίνουν αλκοόλ και οι εναλλακτικές είναι πολύ πιο… γοητευτικές τώρα.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας μου οι πωλήσεις του κρασιού είχαν μια διαρκή ανοδική πορεία· τώρα, είτε έχουν φθάσει σε ένα επίπεδο και παραμένουν σταθερές είτε αρχίζουν σιγά σιγά να μειώνονται. Αισθάνομαι τυχερή που η καριέρα μου συνέπεσε με τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, δεν θα ήθελα να ξεκινάω τώρα ως οινογράφος.
ΘΚ Ας μιλήσουμε λοιπόν και για τα ελληνικά κρασιά…
JR Θα σας πω το εξής: Κάθε φορά που κάποιος με ρωτάει ποιες πιστεύω ότι είναι οι περιοχές των οποίων η αξία δεν έχει αναγνωριστεί, απαντώ πάντα η Πορτογαλία και η Ελλάδα, περίπου για τους ίδιους λόγους. Και οι δύο χώρες διαθέτουν πολλές γηγενείς ποικιλίες και μια νέα γενιά πολύ ταλαντούχων οινοποιών.
ΘΚ Έχετε διαπιστώσει κάποια εξέλιξη στην Ελλάδα;
JR Ω, ναι, τα κρασιά –που ήταν ήδη πολύ αξιόλογα– έχουν βελτιωθεί πολύ. Δεν θυμάμαι ακριβώς την πρώτη φορά που έγραψα για τη Σαντορίνη, βλέπω εδώ ότι μπορεί να ήταν το 2013, είμαι σίγουρη όμως ότι ήταν πολύ πριν από αυτό. Σε ό,τι αφορά τη βρετανική αγορά, είμαι πολύ χαρούμενη που βλέπω να υπάρχουν πια πολλές ελληνικές ετικέτες.
ΘΚ Υπάρχει κάποια φιάλη που θα σας μείνει αξέχαστη;
JR Υποθέτω το Cheval Blanc του 1947.
Το αυθεντικό βέβαια, γιατί έτυχε να δοκιμάσω και κάποιες φιάλες που δεν ήταν αυθεντικές. Το συγκεκριμένο, ωστόσο, ήταν μια magnum φιάλη που είχε ένας σπουδαίος συλλέκτης από το Χονγκ Κονγκ και κατά σύμπτωση τη δοκιμάσαμε στη… Βουργουνδία.
ΘΚ Ποιος άνθρωπος από όλους αυτούς που έχετε συναντήσει στον χώρο όλα αυτά τα χρόνια σάς έχει κάνει τη μεγαλύτερη εντύπωση;
JR Είμαι στον χώρο τόσα χρόνια και έχω γνωρίσει πολλούς ανθρώπους. Νομίζω ότι θα ξεχώριζα τον Robert Mondavi και τη σύζυγό του Margaret. Έχω περάσει πολύ χρόνο μαζί τους. Επισκέφθηκα τη Νapa πρώτη φορά το 1975. Ξέρεις, το στενάχωρο είναι ότι, όταν κάποιος πεθαίνει, έχω πάντα να γράψω κάτι, έχω γνωρίσει τόσο πολλούς ανθρώπους όλα αυτά τα χρόνια.
ΘΚ Ποιο κομμάτι της δουλειάς σας αγαπάτε περισσότερο;
JR Νομίζω το γράψιμο, γιατί εκεί έχω τον απόλυτο έλεγχο. Όμως είναι υπέροχο και το γεγονός ότι η δουλειά μου μου δίνει την ευκαιρία να ταξιδεύω και να συμμετέχω σε εκδηλώσεις όπως αυτή εδώ στη Σαντορίνη, και τώρα που έχω περισσότερο χρόνο μετά την πώληση του site μου, ελπίζω να το εκμεταλλευτώ περισσότερο.
ΘΚ Ποιο θα είναι το επόμενο project σας;
JR Σχεδιάζουμε να κάνουμε μια σειρά από podcasts.
Επίσης θα προχωρήσουμε στην 9η έκδοση του «World Atlas of Wine», κάτι που έχει πολλή δουλειά, και εκεί σίγουρα θα αφιερώσουμε και περισσότερες σελίδες στην Ελλάδα.
ΘΚ Άλλες ενδιαφέρουσες περιοχές που έχετε ανακαλύψει τελευταία;
JR Δεν τις έχω επισκεφθεί ακόμη, αλλά θεωρώ ότι οι Αζόρες παράγουν μερικά πολύ ενδιαφέροντα κρασιά. Πριν από μερικά χρόνια επισκέφθηκα την Baja California στο Μεξικό και τη βρήκα ενδιαφέρουσα. Επίσης, πολλές περιοχές στις Ηνωμένες Πολιτείες, πέρα από τις γνωστές, όπως για παράδειγμα το Michigan και η Arizona. Aνέκαθεν μου άρεσαν τα κρασιά από τα Finger Lakes στις Ηνωμένες Πολιτείες, παράγουν εξαιρετικό Riesling. Στην Ασία τα πράγματα έχουν ακόμη δρόμο. Πιστεύω ότι θα αρχίσουμε να βλέπουμε ολοένα και πιο ενδιαφέροντα πράγματα και από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης τώρα που αναδιοργανώνονται και υπάρχουν επενδύσεις.
ΘΚ Η Βρετανία;
JR Α, ναι! Επειδή πλέον είμαι πολύ προσεκτική με το αποτύπωμά μου στον πλανήτη, έχω περιορίσει πολύ τα ταξίδια με το αεροπλάνο και έτσι έχω την ευκαιρία αυτό το φθινόπωρο να επισκεφθώ πολλούς αμπελώνες στη Βρετανία. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το γεγονός ότι η Βρετανία παράγει πλέον αξιόλογο ξηρό κρασί, χάρη στα πιο θερμά καλοκαίρια. Υπάρχουν πια πολύ καλά Pinot Noir και Chardonnay. Είναι λίγο τρομακτικό όμως, δεν είναι; Όταν εγώ μεγάλωνα, τη δεκαετία του ’50 και του ’60, το κρασί θεωρούνταν κάτι το εξωτικό. Τώρα πια όλοι πίνουν κρασί και ολοένα και περισσότεροι πίνουν κρασί στο σπίτι.
ΘΚ Μαθηματικά, φιλοσοφία και κρασί. Τι συνδυασμός!
JR Η αλήθεια είναι ότι η μόνη φορά που με βοήθησε ο συνδυασμός μου αυτός με το κρασί ήταν όταν ο εκδοτικός οίκος του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης (Οxford Univerisity Press) μου ζήτησε να αναλάβω τη συγγραφή του «Oxford Companion for Wine». Τέσσερις χιλιάδες λήμματα τα οποία έπρεπε να μπουν σε αλφαβητική σειρά, να χωριστούν σε θεματικές και να χρησιμοποιηθούν παράλληλα και λέξεις-κλειδιά που θα βοηθούσαν τους αναγνώστες να τα αναζητήσουν. Η λογική σκέψη ήταν αυτό που με βοήθησε.
ΘΚ Πώς αποφασίσατε έχοντας τελειώσει την Οξφόρδη να γίνετε οινογράφος;
JR Αποφοίτησα το 1971 και την εποχή εκείνη, όσο απίστευτο κι αν φαίνεται, ο τομέας της γαστρονομίας και του κρασιού ήταν απολύτως ανύπαρκτος. Αν τολμούσα να πω ότι θα ασχοληθώ με κάτι τέτοιο, θα με θεωρούσαν ανόητη που πετώ από το παράθυρο τις σπουδές μου. Αποφάσισα να ασχοληθώ με τα ταξίδια και άρχισα να δουλεύω σε ένα μεγάλο ταξιδιωτικό πρακτορείο της εποχής, το μετέπειτα TUI.
Σύντομα όμως κατάλαβα ότι δεν μου πήγαινε καθόλου – αυτό που δεν άντεχα ήταν οι πολύωρες συσκέψεις, ακόμη δεν τις αντέχω, αντιπαθώ τα Zoom… Παραιτήθηκα και βρέθηκα στη Γαλλία, στην Ρrovence, όπου έμενα σε μια καλύβα χωρίς ρεύμα και με δικό της πηγάδι. Ήξερα ότι κάποια στιγμή έπρεπε να επιστρέψω στο Λονδίνο και να βρω δουλειά. Όμως εκεί βρέθηκα περιτριγυρισμένη από ανθρώπους που θεωρούσαν το φαγητό και το κρασί τη χαρά της ζωής.
Επιστρέφοντας, ήμουν αποφασισμένη να ασχοληθώ με κάποιον τρόπο με τη γαστρονομία ή το κρασί. Με κέρδισε το κρασί.
ΘΚ Ο σύζυγός σας, όμως, ασχολείται με τη γαστρονομία και είναι κριτικός εστιατορίων για τους Financial Times, σωστά;
JR Γνωριστήκαμε με τον Νick στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Άνοιγε τότε ένα εστιατόριο στο Λονδίνο, το περίφημο Escargaux, το οποίο επί σειρά ετών ήταν το απόλυτο στέκι. Εκείνος μάλιστα είχε την ιδέα να σερβίρει αποκλειστικά κρασί από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στα εγκαίνια του εστιατορίου ήρθε ο Robert Mondavi, ο οποίος είχε ακούσει ότι θα άνοιγε ένα εστιατόριο που θα σέρβιρε αποκλειστικά αμερικανικό κρασί. Το εστιατόριο πουλήθηκε το 1988 και το 1989 ο Νick ανέλαβε τη στήλη της κριτικής στους Financial Times.
ΘΚ Food and wine pairing μέσα στο σπίτι σας, λοιπόν…
JR Είμαστε πολύ τυχεροί γιατί μπορούμε να ταξιδεύουμε μαζί και ο καθένας να ασχολείται με τον δικό του τομέα. Εγώ λατρεύω το φαγητό, αλλά σπάνια το θυμάμαι, θυμάμαι μόνο τα κρασιά που το συνοδεύουν.
ΘΚ Μαγειρεύετε;
JR Μαγειρεύει αποκλειστικά ο Νick. Και ψωνίζει! ¶
