Όταν μιλάει κανείς για την Αργεντινή και τα κρασιά της, μία λέξη έρχεται στον νου: Malbec.
Aγαπημένη ποικιλία πολλών, το Malbec αποτελεί το σήμα κατατεθέν της υπέροχης αυτής χώρας της Λατινικής Αμερικής.
Με μακρά οινοπαραγωγική παράδοση, που ξεκίνησε πριν από 450 χρόνια, η Αργεντινή είναι σήμερα η πέμπτη μεγαλύτερη χώρα παραγωγής κρασιού στον κόσμο, με μια ιδιαίτερα ισχυρή τοπική αγορά και μια διαρκώς αυξανόμενη παρουσία στη διεθνή αγορά.
Η οινική παράδοση της Αργεντινής οφείλεται κατά κύριο λόγο στα μεταναστευτικά ρεύματα από την Έυρώπη που έφθασαν στη χώρα το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Ιταλοί και Ισπανοί έφθασαν εδώ φέρνοντας μαζί τους τεχνογνωσία και φύτεψαν αμπέλια γύρω από τα αστικά κέντρα, τη Μentoza και το San Juan.
Με το άνοιγμα της σιδηροδρομικής γραμμής «Al Pacifico», που συνέδεσε τις πόλεις αυτές με το Μπουένος Άιρες, η μέχρι τότε μικρή –αν και ισχυρή– τοπική αγορά ενισχύθηκε, ενώ άρχισαν και οι πρώτες εξαγωγές. Το μεγάλο boom έγινε τη δεκαετία του ’90, όταν άρχισαν να καταφθάνουν στην Αργεντινή μεγάλα γνωστά οινοποιεία από τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ιταλία, που επένδυ- σαν στη χώρα ακολουθώντας τα βήματα που είχε πρωτοκάνει ο Οίκος Moët et Chandon στη διάρκεια της δεκαετίας του ’50.
Σήμερα η Αργεντινή δικαίως διεκδικεί ένα μεγάλο μερίδιο στην παγκόσμια αγορά με κρασιά υψηλής ποιότητας. Μεγάλες στρεμματικές αποδόσεις, χαμηλά εργατικά και ευνοϊκό κλίμα καθιστούν τη χώρα αυτή μία από τις πιο ανταγωνιστικές στον παγκόσμιο οινικό χάρτη.
ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΑΜΠEΛΟΥΡΓΙΑ
Το μεγαλύτερο μέρος των αμπελώνων της Αργεντινής βρίσκεται κοντά στις Άνδεις και εκτείνεται σε μια τεράστια περιοχή, από την επαρχία της Salta στον βορρά έως το Rio Negro και τη Neuquén στην Παταγονία.
Η βασική τους ιδιαιτερότητα είναι ότι, με εξαίρεση τους αμπελώνες στο Rio Negro και στη Neuquén, οι περισσότεροι βρίσκονται σε μεγάλο υψόμετρο, ξεκινώντας από τα 600 μ. και φθάνοντας ή και ξεπερνώντας τα 2.000 μ., γεγονός που εξηγεί τα δροσερά κλίματα παρά την εγγύτητα στον Ισημερινό. Ο ορεινός όγκος των Άνδεων εμποδίζει τις βροχοπτώσεις να φθάνουν στους αμπελώνες και για τον λόγο αυτόν η άρδευση γίνεται με τεχνητά μέσα. Το μεγαλύτερο μέρος των ποιοτικών κρασιών της Αργεντινής προέρχεται από παλαιούς αμπελώνες χαμηλών αποδόσεων και ένας αυξανόμενος αριθμός πολύ καλών ετικετών προέρχεται από νέους αμπελώνες που φυτεύονται σε μεγάλα υψόμετρα.
ΠΟΙΚΙΛIΕΣ
MALBEC — Η βασική ερυθρή ποικιλία-πρεσβευτής της Αργεντινής. Προήλθε από τη Γαλλία και έφθασε στην Αργεντινή το 1850, μαζί με τις υπόλοιπες ποικιλίες του Bordeaux. Aρχικά χρησιμοποιούνταν μόνο σε blends και, όταν ξεκίνησε η μονοποικιλιακή του οινοποίηση, τα κρασιά που έδινε ήταν γεμάτα, με πικάντικες γεύσεις ώριμου μαύρου φρούτου. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, δίνει πολύ κομψά και φρέσκα κρασιά με περισσότερα ανθικά αρώματα, τα οποία συνήθως προέρχονται από τους αμπελώνες που βρίσκονται σε μεγάλα υψόμετρα.
BONARDA — Η δεύτερη πιο διαδεδομένη ποικιλία, η οποία δεν έχει ωστόσο ακόμη καταφέρει να βρει τη θέση της στην παγκόσμια αγορά ως μία ακόμη ποικιλία-πρεσβευτής της Αργεντινής. Δεν είναι λίγοι όμως όσοι πιστεύουν στη δύναμή της, καθώς είναι μια λιγότερο τανική ποικιλία με υψηλές οξύτητες, που δίνει κρασιά με πιο φρουτώδη χαρακτήρα και πιο ελαφρύ σώμα από το Malbec, ιδανικά για όσους προτιμούν λιγότερο βαρέλι. Τα τελευταία χρόνια, πολλά boutique οινοποιεία της Αργεντινής δίνουν έμφαση στην ποικιλία αυτή.
ΤΟRRONTES — H λευκή ποικιλία της Αργεντινής που έγινε διάσημη από τους αμπελώνες της περιοχής Cafayate, οι οποίοι βρίσκονται σε υψόμετρα που ξεπερνούν τα 2.000 μ. Οι γνώμες για την προέλευσή της διίστανται: Κατά μία εκδοχή έφθασε στην Αργεντινή με τους Ισπανούς Ιησουίτες μοναχούς της Γαλικίας τον 17ο αιώνα. Κατά μια άλλη εκδοχή, που είναι και η πιο διαδεδομένη, αποτελεί διασταύρωση Μοσχάτου Αλεξανδρείας και μιας τοπικής ποικιλίας που ονομάζεται Criolla Chica. Aνθικά αρώματα, τριαντάφυλλο και γιασεμί, καθώς και αρώματα πυρηνόκαρπων φρούτων αποτελούν τον κύριο αρωματικό χαρακτήρα αυτής της ποικιλίας.
ΑΛΛΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ
Καλλιεργούνται επίσης ευρέως διεθνείς ποικιλίες όπως Cabernet Sauvignon, Merlot και Syrah από ερυθρές, Chardonnay και Viognier από λευκές.
ΠΕΡΙΟΧΕΣ
MENDOΖΑ — Το 70% του κρασιού που παράγεται στην Αργεντινή προέρχεται από εδώ. Πρόκειται ταυτόχρονα για τη μεγαλύτερη οινοπαραγωγό περιοχή του κόσμου, με 160.000 εκτάρια αμπελώνων. Η απουσία βροχοπτώσεων εξαιτίας του ορεινού όγκου των Άνδεων στα δυτικά δημιουργεί συνθήκες ερήμου, ωστόσο το νερό από τα χιόνια των βουνών και τα μεγάλα υψόμετρα καθιστούν εφικτή την καλλιέργεια υψηλής ποιότητας αμπελώνων. Γεωγραφικά, η Mendoza δεν χωρίζεται σε υποπεριοχές, ιστορικά ωστόσο υπάρχουν κάποιες μικρότερες κοινότητες που αναπτύχθηκαν με την άφιξη των μεταναστών από την Ιταλία και την Ισπανία:
ΚΟΙΛΑΔΑ UCO — Βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της Mendoza και αποτελεί το επίκεντρο των μεγαλύτερων επενδύσεων που γίνονται στην περιοχή. Οι αμπελώνες βρίσκονται σε υψόμετρο από 1.000 έως 1.040 μ. και κυρίαρχες ποικιλίες είναι οι: Chardonnay, Torrontes, Sauvignon Blanc, Malbec, Cabernet Sauvignon, Merlot και Τempranillo. To υψόμετρο χαρίζει οξύτητα και φρεσκάδα στα κρασιά, με τα κόκκινα που παράγονται εδώ να έχουν δυναμικό παλαίωσης.
LUJAN DE CUYO — Τα περισσότερα από τα ακριβότερα κρασιά της Αργεντινής από Malbec παράγονται εδώ. Στη διάρκεια της δεκαετίας του ’80, ο δρ Nicolas Catena συνέλεξε και ταξινόμησε τους διαφορετικούς κλώνους του Malbec, προχώρησε σε πειραματικές φυτεύσεις σε διαφορετικές περιοχές και συνέβαλε έτσι στην επανάσταση παραγωγής premium κρασιών, με αποτέλεσμα πολλοί να τον αποκαλούν Mondavi της Αργεντινής. Έδώ βρίσκονται προφυλλοξηρικά, παλαιά αμπέλια Malbec, που δίνουν μερικά από τα καλύτερα κρασιά.
ΜAIPU — Βρίσκεται ανατολικά του Lujan de Cuyo, με αμπελώνες σε χαμηλότερο υψόμετρο. Syrah, Malbec και Cabernet Sauvignon είναι οι κυρίαρχες ποικιλίες. Έδώ η παραγωγή ελέγχεται κυρίως από μεγάλα παλαιά οινοποιεία, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουν εισέλθει και μεγάλες πολυεθνικές.
SAN JUAN — Βρίσκεται στα βόρεια της Μendoza και αποτελεί τη δεύτερη πιο σημαντική οινοπαραγωγό περιοχή της Αργεντινής, φιλοξενώντας το 15% της συνολικής παραγωγής της χώρας. Με συνθήκες πιο ξηρές και πιο ζεστές από τη Mendoza και χαμηλότερα υψόμετρα, είναι η καλύτερη περιοχή καλλιέργειας Syrah στην Αργεντινή, ενώ από τις λευκές φαίνεται ότι το Viognier έχει εγκλιματιστεί πολύ καλά.
SALTA — Κοντά στα σύνορα με τη Βολιβία, πρόκειται για τη βορειότερη αμπελουργική ζώνη της Αργεντινής. Έδώ συναντάμε την Cafayate, την ορεινότερη αμπελουργική περιοχή του κόσμου, όπου τα αμπέλια ξεκινούν από υψόμετρο 1.750 μ. και ξεπερνούν τα 3.000 μ. Κυρίαρχη ποικιλία εδώ είναι το Τorrοntes, με κρασιά απίστευτης οξύτητας. Μερικές από τις πιο premium ετικέτες προέρχονται από την περιοχή αυτή, ενώ εδώ βρίσκεται και το παλαιότερο οινοποιείο της Αργεντινής, το Bodega Colome.
CATAMARCA — Τρεις φορές το μέγεθος του Βελγίου και εξαιρετικά αραιοκατοικημένη, πρόκειται για μία από τις πιο απομακρυσμένες αμπελουργικές περιοχές του πλανήτη. Περίπου 2.600 εκτάρια αμπελώνων βρίσκονται σε υψόμετρο πάνω από τα 2.000 μέτρα και οι καλλιέργειες είναι σε μεγάλο βαθμό βιολογικές. Κυρίαρχη ποικιλία είναι και πάλι το Τοrrontes και ακολουθούν Malbec, Bonarda, Tempranillo και Cabernet Sauvignon.
LA RIOJA — Η τρίτη μεγαλύτερη σε έκταση αμπελουργική περιοχή της Αργεντινής δίνει κατά κύριο λόγο φθηνά χύμα κρασιά, που οινοποιούνται κυρίως από τον συνεταιρισμό La Riojana. Ένα τμήμα της παραγωγής έχει μπει στο σύστημα Fairtrade και εξάγεται σε ξένες αγορές. Τα κρασιά της περιοχής αυτής φέρουν την ονομασία Famatina, για να μην υπάρχει σύγχυση με εκείνα της περιοχής Rioja της Ισπανίας. Torrontes, Βοnarda και Syrah είναι οι βασικές ποικιλίες της περιοχής αυτής.
ΝΈUQUÉN — Η νεότερη αμπελουργική ζώνη του κόσμου, η μόνη που έχει δημιουργηθεί μέχρι στιγμής τον 21ο αιώνα. Οφείλει την ύπαρξή της σε μια μικρή ομάδα high tech οινοποιείων. Οι αμπελώνες βρίσκονται νότια της πόλης Neuquén και οι ποικιλίες που καλλιεργούνται εδώ είναι: Pinot Noir, Sauvignon Blanc, Torrontes, Malbec και Μerlot.
RIO NEGRO — Μερικά από τα πιο γνωστά ευρωπαϊκά ονόματα του χώρου του κρασιού έχουν αποφασίσει να επενδύσουν στην απομακρυσμένη αυτή περιοχή της Παταγονίας, η οποία έχει μια οινική παράδοση 100 χρόνων και φιλοξενεί αρκετά παλαιά αμπέλια και boutique οινοποιεία. Κοντά στον Νότιο Πόλο, οι δροσερές συνθήκες προέρχονται από το γεωγραφικό πλάτος όπου βρίσκεται ο αμπελώνας και όχι από το υψόμετρο, που δεν ξεπερνά τα 250 μέτρα. Sauvignon Blanc, Pinot Noir, Μalbec και Merlot οι κυρίαρχες ποικιλίες.
Γράφει ο Θανάσης Βαφειάδης, Export Manager της Bodegas Krontiras
Ανάμεσα στους λόφους του Lujan de Cuyo στη Mendoza της Αργεντινής βρίσκεται το οινοποιείο μας, Bodegas Krontiras. Έκεί φωλιάζει η αγάπη του Κωνσταντίνου και της Σιλβίνας Κροντηρά για το κρασί. Η ιερή γεωμετρία του αγκαλιάζει αρμονικά τους καρπούς της βιοδυναμικής καλλιέργειας των αμπελώνων.
Μέσα σε αυτόν τον πανέμορφο τόπο η φύση συνυπάρχει αρμονικά με τον άνθρωπο και δημιουργούνται τα πιο εκφραστικά κρασιά της περιοχής, από τον διακεκριμένο οινολόγο Πάνο Ζουμπούλη και τη Maricruz Antolin, την καλύτερη νέα οινολόγο της Αργεντινής για το 2022.
Η πρωινή αύρα που κατεβαίνει από τις Άνδεις αγκαλιάζει τον παλιό μας αμπελώνα στη Lunlunta, ηλικίας άνω των 120 ετών. Ο αμπελώνας φιλοξενεί το οινοποιείο και τη φάρμα μας με αγελάδες, πρόβατα, άλογα, γαϊδουράκια και λάμα. Ο νέος μας αμπελώνας στη Villa Seca, Maipu χαίρει ενός ιδιαίτερου μικροκλίματος με δροσερές νύχτες και ζεστές ημέρες, το οποίο ευνοεί τη βιολογική και βιοδυναμική καλλιέργεια.
Σχεδιασμένο από τη Σιλβίνα Κροντηρά, με πολυετή διεθνή εμπειρία στην εσωτερική διακόσμηση, το οινοποιείο μας ενσωματώνεται φυσικά και αρμονικά στο τοπίο του αμπελώνα μας στη Lunlunta. Η κατασκευή του είναι εμπνευσμένη από τις αρχές της βιοδυναμικής και τις αρχαίες αναλογίες της αρχιτεκτονικής (φ=1,618, π=3,14). Σε χώρους όπου κυριαρχούν οι καμπύλες και ελαχιστοποιούνται οι γωνίες, δημιουργείται ένα ιδανικό περιβάλλον για οινοποίηση και παλαίωση. Χρησιμοποιήσαμε φυσικά υλικά για μόνωση (άχυρο) και εφαρμόζουμε βιώσιμες μεθόδους εξοικονόμησης πόρων (φωτοβολταϊκά, ανακύκλωση αποβλήτων κ.ά.).
Από το 2005 εφαρμόζουμε με συνέπεια τις αρχές της βιολογικής και βιοδυναμικής καλλιέργειας. Το οινοποιείο έλαβε τη βιολογική πιστοποίηση το 2009 και τη βιοδυναμική (Demeter International) το 2012. Το γεγονός αυτό το καθιστά το πρώτο οινοποιείο στη Mendoza που έχει πιστοποιημένους τόσο τους αμπελώνες. όσο και τη διαδικασία οινοποίησης. Έίμαστε πιστοί στη βιώσιμη παραγωγή βιολογικών, βιοδυναμικών και φυσικών κρασιών και αποτελούμε σημείο αναφοράς σε αυτές τις κατηγορίες.
Προάγουμε τη βιοποικιλότητα στο έδαφος των αμπελώνων μας, με σκοπό τη δημιουργία ενός δυνατού και ανθεκτικού οικοσυστήματος όπου συνυπάρχουν αρμονικά φυτά, ζώα και άνθρωποι.
Το portfolio μας είναι πολυδιάστατο. Περιλαμβάνει φρέσκα και εξωστρεφή κρασιά (Doña Silvina Torrontes, Rosado, Fresh Malbec), φυσικά (Natural Malbec, Natural Aglianico, Afron Pet Nat Aglianico, Cosmic Amber Orange), παλαιωμένα κόκκινα (Doña Silvina Malbec/ Aglianico/Petit Verdot/Tempranillo/Blend) και το κορυφαίο Doña Silvina Reserva Malbec, του οποίου η σοδειά 2006 συμπεριλαμβάνεται ανάμεσα στα 10 καλύτερα Malbec του κόσμου.
Γράφει ο Μανώλης Λεονάρδος, Wine Taster & Traveller, ιδρυτής της Hebe Wines
Γνωρίζοντας τη λαχτάρα μου από παιδί να ταξιδέψω στην Αργεντινή, μου είχαν χαρίσει, όταν τελείωσα το Δημοτικό, μια γιγαντοαφίσα με ένα τοπίο της Παταγονίας. Και ξαφνικά στα 29 μου, ύστερα από μια σύντομη, αλλά μοιραία αλληλουχία γεγονότων, βρέθηκα να οδηγώ κυριολεκτικά μέσα στο τοπίο της παιδικής μου αφίσας. Αυτό κι αν ήταν déjà vu…
Η πρώτη περίοδος γνωριμίας με την Αργεντινή περιλάμβανε ανθρώπους και τοπία, μουσική, φαγητό και άπειρα χιλιόμετρα. Η δεύτερη φάση είχε κρασί. Kαι πώς θα γινόταν αλλιώς, όταν σε κάθε σπίτι υπάρχει πάντα διαθέσιμη μία φιάλη Malbec; Αργότερα το επαλήθευσα αυτό, βλέποντάς το να υπάρχει σε κάθε τραπέζι, σκέτο ή ακόμα με σόδα ή παγάκια, δεν έχει τόση σημασία.
Το κρασί εκεί είναι γαστρονομικός πολιτισμός, αλλά σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Για να κάνουμε την αναγωγή, φανταστείτε σε κάθε σπίτι στην Αθήνα να υπάρχει ένα Αγιωργίτικο για ώρα ανάγκης. Το ίδιο επιβεβαίωσε με το πρόσφατο διάταγμα 1800 του 2010 η κυβέρνηση της Αργεντινής, ανακηρύσσοντας το κρασί ως εθνικό τους ποτό, έναν μήνα πριν πατήσω το πόδι μου εκεί για πρώτη φορά. Γεμάτα αφίσες τα αεροδρόμια, το κρασί ήταν κι επίσημα γιορτή.
«Τι πίνετε εδώ;» ρώτησα τον μελλοντικό μου πεθερό κάνοντας νοήματα. Torrontes όσο ψήνουμε και Malbec με το φαγητό. «Torrontes bien frio», ξεκαθάρισε αυστηρά κουνώντας το δάχτυλο, δηλαδή κρύο όσο μια μπίρα. Αρκετά λευκά ήταν με βιδωτό πώμα από τότε, όχι επειδή ήξεραν ήδη τις ευεργετικές ιδιότητες του πώματος, αλλά για να κάνει πιο εύκολο το άνοιγμά τους.
Τότε στην Έλλάδα περνούσαμε τη φάση «ας δοκιμάσουμε Ξινόμαυρα», αλλά τίποτα ιδιαίτερο, του σούπερ μάρκετ. Δοκιμάζοντας το πρώτο μου Malbec, αυτό το υγρό βελούδο γεμάτο φρουτάκια και σοκολάτες, με την ελάχιστη εμπειρία που είχα τότε, έπαθα κατευθείαν «Αργεντινή». Ήταν εμφανές ότι το στιλ του μπορούσε να «παίξει μπάλα» με πολλά διαφορετικά φαγητά. Το generic στιλ του όμως, διότι όταν αρχίζεις να ταξιδεύεις για να το γνωρίσεις καλύτερα, έρχεσαι αντιμέτωπος με την πραγματικότητα: για να αλλάξεις οινοπαραγωγό ζώνη, χρειάζεσαι αεροπλάνο!
Η τεράστια Ruta 40 των 5.200 χλμ., από τον βορρά έως τον νότο, περνάει από τροπικά σε ηπειρωτικά, έρημο, στέπα, ζούγκλες, πεδινά και καταλήγει σε πολικά κλίματα. Πόση πολυμορφία να χωρέσει σε μία χώρα; Τόσα είναι και τα στιλ, απλώς εδώ φτάνουν συνήθως τα πιο crowd pleasers.
Βγαίνω πάλι από την αφίσα, πατάω αγαπημένο ελληνικό χώμα. Αγαπάω τις στροφές της Πίνδου, αλλά πάντα αναπολώ τις ατελείωτες ευθείες της Αργεντινής, ιδίως αυτές που εκατέρωθεν έχουν αποτυχημένες μπορντολέζικες ποικιλίες.
