Η Πελοπόννησος και τα κρασιά της δεν σταματούν ποτέ να σε εκπλήσσουν. Η διαδρομή από το Κιάτο προς τη λίμνη Στυμφαλία, που περνά και από την υπέροχη λίμνη Δόξα, θεωρείται μία από τις πιο όμορφες της Πελοποννήσου.
Πρωταγωνιστές της περιοχής είναι η κορινθιακή σταφίδα και η παραγωγή χύμα κρασιού από Ροδίτη και Σαββατιανό. Ωστόσο, εδώ έχουν ριζώσει αρκετά χρόνια πλέον οινοποιοί που με μεράκι και πολλή δουλειά καλλιεργούν αμπέλια και παράγουν κρασιά αξιώσεων.
Μεγάλα υψόμετρα, απότομες κλίσεις, βαρείς χειμώνες και δροσερά καλοκαίρια είναι τα χαρακτηριστικά των αμπελώνων που βρίσκονται στην περιοχή και δίνουν ιδιαίτερα κρασιά, με τραγανές οξύτητες, κομψά, με λεπτεπίλεπτα αρώματα, αλλά και πιο γεμάτα, από ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες.
ΚΤΗΜΑ ΠΑΠΑΡΓΥΡΙΟΥ
Φτάνοντας στο Κτήμα Παπαργυρίου, πετυχαίνω τον Γιάννη Παπαργυρίου να έχει μόλις ολοκληρώσει την εμφιάλωση του Ασύρτικου του ’22, το οποίο παρέμεινε στο βαρέλι με τις οινολάσπες του για αρκετούς μήνες. Στη σύντομη ξενάγηση στους χώρους του νέου οινοποιείου, το οποίο ολοκληρώθηκε μόλις το 2019, συναντώ το παλιό κάθετο υδραυλικό πιεστήριο, το οποίο είχε αγοραστεί από τον πατέρα του τη δεκαετία του ’80 από την Ιταλία και εξακολουθεί να λειτουργεί μέχρι σήμερα.
Ο χώρος της παραγωγής φιλοξενεί, εκτός από δεξαμενές μικρές και μεγάλες, και βαρέλια γαλλικής δρυός 500άρια, αλλά και μεγάλα δίτονα και τρίτονα, τα οποία σιγά σιγά θα αυξηθούν. Το παλαιό εμφιαλωτήριο επίσης αγοράστηκε από τον πατέρα του, ο οποίος ξεκίνησε τις πρώτες του οινοποιήσεις στο υπόγειο και στην αυλή του σπιτιού του κάπου τη δεκαετία του ’80. Νεαρός γεωπόνος φύτεψε τα πρώτα 15 στρέμματα με Ασύρτικο, Μοσχάτο και Cabernet Sauvignon, αφήνοντας στην άκρη τις παραδοσιακές ποικιλίες Ροδίτη και Σαββατιανό.
Μια μεγάλη πυρκαγιά το 2000 κατέστρεψε τους αμπελώνες που βρίσκονταν κοντά στο οινοποιείο και η οικογένεια Παπαργυρίου βρέθηκε να δημιουργεί έναν νέο αμπελώνα στην περιοχή Σοφιανά, σε υψόμετρο 850 μ. Τα πρώτα 40 στρέμματα φυτεύτηκαν το 2002 με τις ποικιλίες Syrah, Μοσχάτο, Cabernet Sauvignon και Ασύρτικο, και μέχρι το 2019 όλη η οινοποίηση γινόταν στην αυλή και στα υπόγεια των σπιτιών. Σταδιακά ο αμπελώνας μεγάλωσε, φυτεύτηκαν κι άλλα στρέμματα με άλλες ποικιλίες, όπως Μαυρόστυφο, Ζακυνθινό και Γουστολίδι, αλλά και Μαυροδάφνη και Riesling.
«Πιστεύω πραγματικά στο Ζακυνθινό και στο Γουστολίδι, είναι ωραίες λευκές ελληνικές ποικιλίες με επίγευση και ωραία εξέλιξη», λέει ο κ. Παπαργυρίου. Σήμερα ο αμπελώνας είναι 170 στρέμματα, με σχέδια να μεγαλώσει κι άλλο. Ένας καλοστημένος χώρος με εξαιρετικά ενδιαφέρον μενού και πάνω από 120 ετικέτες στην κάβα. «Κρασιά που μας αρέσουν και αγαπάμε από τον ελληνικό και τον διεθνή αμπελώνα», μου εξηγεί ο κ. Παπαργυρίου καθώς με ξεναγεί στον χώρο, «και όχι μόνο τα δικά μας». «Θέλαμε να δημιουργήσουμε έναν χώρο με σωστό φαγητό, με σωστό κρασί στο σωστό ποτήρι».
Ως οικογένεια γεωπόνων, όλοι έριξαν μεγάλο βάρος στην ανάπτυξη του αμπελώνα με στόχο την παραγωγή ποιοτικών κρασιών, τα οποία σε μικρό χρονικό διάστημα και μέσα από τη συνερ- γασία με την εταιρεία Trinity βρήκαν τον δρόμο τους προς την εγχώρια αλλά και τις ξένες αγορές. Η σειρά «Le Roi de Montagne» ήταν αυτή που άνοιξε τη συνεργασία το 2014. Τον Σεπτέμβριο του 2020 έγινε η πρώτη οινοποίηση στο νέο οινοποιείο και κάπου εκεί γεννήθηκε η ιδέα για τη δημιουργία ενός εστιατορίου στον ίδιο χώρο. Παρά τις δυσκολίες που επέφερε η περίοδος του κορωνοϊού, τα έργα ολοκληρώθηκαν και η Osteria Greca άνοιξε τις πόρτες της τον περασμένο Νοέμβριο.
Όσο για τα υπόγεια των σπιτιών, όπου μέχρι πριν από λίγα χρόνια γινόταν η οινοποίηση, αυτά θα μετατραπούν σε κελάρια που θα φιλοξενούν παλαιότερες χρονιές. «Πάντα συζητάμε μεταξύ μας για το πώς θα προχωρήσουμε και θέλω σιγά σιγά τα παιδιά μου να αναλάβουν το βάρος». «Τα κρασιά μας έχουν ένα κοινό στιλ, το οποίο προσαρμόζεται ανάλογα με την ποικιλία. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να είναι φαινολικά ώριμα. Δεν είμαστε λάτρεις της αλκοόλης. Αυτό που ψάχνουμε είναι η αρμονία».
Δοκιμάσαμε
Η συζήτηση με τον Γιάννη Παπαργυρίου συνεχίζεται στην αίθουσα γευσιγνωσίας, στο βάθος του εστιατορίου. Μπροστά μας, μια φιάλη Vignerοn Grec, ένα Ασύρτικο που προέρχεται από τους αμπελώνες των 840 μέτρων, ζυμώνεται με τις φλούδες από Μοσχάτο, περνά στη συνέχεια από βαρέλι και μετά σε μια φιάλη που σφραγίζεται με βουλοκέρι και κρύβει όλη την ιδιαιτερότητα των κρασιών του Κτήματος Παπαργυρίου.
Περνάμε στη Μαυροδάφνη του Κτήματος, το Black Daphne, κι εκεί ανοίγει όλη η συζήτηση σχετικά με τις δυσκολίες που δημιουργεί στους οινοποιούς το γεγονός ότι ο νόμος απαγορεύει την αναγραφή της ποικιλίας στη φιάλη, παρότι πλέον έχει αρχίσει να καλλιεργείται σε πολλά μέρη της Ελλάδας εκτός Κεφαλονιάς και Πατρών. Για τον Γιάννη Παπαργυρίου, «πρόκειται για μια ποικιλία ελληνική μοντέρνα ερυθρή, που μπορεί να πάει το ελληνικό κρασί πολύ ψηλά στο εξωτερικό». Και η έκφρασή της από το συγκεκριμένο Κτήμα είναι πραγματικά εξαιρετική.
ΚΤΗΜΑ ΓΚΙΟΥΛΗ
Λίγο έξω από το Κιάτο, το GPS με οδηγεί εκτός εθνικής οδού και αρχίζω σιγά σιγά να ανεβαίνω προς το βουνό. Η ημέρα είναι ηλιόλουστη, αλλά καθώς η ανάβαση συνεχίζεται, κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτοι αμπελώνες πασπαλισμένοι με χιόνι, ό,τι έχει απομείνει από τη χιονόπτωση του Φεβρουαρίου, η οποία έκανε το σύντομο πέρασμά της και από την Αθήνα. Στην επικοινωνία μας η φίλη Ερμιόνη Γκιούλη με είχε προειδοποιήσει: «Μην έρθεις πολύ νωρίς, είναι όλα παγωμένα».
Στους πρόποδες του βουνού διακρίνω κάποιους από τους αμπελώνες του Κτήματος που φυτεύτηκαν από τον ίδιο τη δεκαετία του ’90. Γεωπόνος και οινολόγος με πτυχίο από το Πανεπιστήμιο του Bordeaux, φύτεψε τους πρώτους γραμμικούς αμπελώνες με Cabernet Sauvignon και ήταν από τους πρώτους που ξεκίνησε εξ αρχής με βιολογική καλλιέργεια. Το μεγάλο υψόμετρο και οι κλιματολογικές συνθήκες, με τους βαρείς χειμώνες και τα δροσερά καλοκαίρια, συμβάλλουν στην απουσία ασθενειών ευνοώντας την αποφυγή χρήσης χημικών σκευασμάτων.
Λάτρης του Cabernet Sauvignon, έφερε μαζί του από τη Γαλλία τεχνογνωσία την οποία εφάρμοσε τόσο στο αμπέλι όσο και στο οινοποιείο. Και κάπως έτσι ξεκίνησε το Κτήμα Γκιούλη στον τόπο καταγωγής του, λίγο έξω από το χωριό Κλημέντι. Σταδιακά ο ορεινός αμπελώνας επεκτάθηκε και σήμερα φτάνει τα 70 στρέμματα με ποικιλίες Chardonnay, Sauvignon Gris, Sauvignon Blanc, Cabernet Sauvignon και Αγιωργίτικο. Η συνολική παραγωγή του Κτήματος φθάνει τις 40.000 φιάλες ετησίως, ένα μεγάλο μέρος των οποίων εξάγεται, με βασική αγορά τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το εμπορικό κομμάτι έχει πια περάσει στα χέρια της Ερμιόνης, η οποία έχει σπουδάσει Διοίκηση Επιχειρήσεων και Εμπορία Οίνου στην École Supérieure de Commerce στην Dijon, ενώ ο αδελφός της Δημήτρης, με πτυχίο Οινολογίας του ΤΕΙ Αθηνών, «τρέχει» την παραγωγή, με τη συνεργασία βεβαίως του πατέρα τους, ο οποίος έχει και την ευθύνη του αμπελώνα. Ένα μικρό οικογενειακό οινοποιείο, που έχει στόχο την παραγωγή ποιοτικών κρασιών με χαρακτήρα ιδιαίτερα κομψό, τα οποία αναδεικνύουν τα χαρακτηριστικά του ορεινού αμπελώνα της περιοχής Κλημέντι.
Φιλοσοφία του Κτήματος είναι τα ντελικάτα κρασιά που διατηρούν τον αρωματικό χαρακτήρα τους με την προσεκτική χρήση βαρελιού.
ΔΟΚΙΜΑΣΑΜΕ
- Sauvignon Gris 2020 Mια σπάνια μετάλλαξη του Sauvignon Blanc με ερυθρωπές ρώγες, που βρέθηκε στα χέρια του Γιώργου Γκιούλη από έναν φίλο Γάλλο και εκείνος αποφάσισε να τη φυτέψει. Είναι από τις χαρα- κτηριστικές ετικέτες του Κτήματος, ένα ιδιαίτερο λευκό φαγητού, το οποίο παλαιώνει σε βαρέλι για τρεις μήνες. Έντονο θυμάρι και ξηροί καρποί.
- Chardonnay 2022 Ένα Chardonnay που… δεν θυμίζει Chardonnay. Πολύ ντελικάτο, ιδιαίτερα λεμονάτο, με εξαιρετική οξύτητα, την οποία χαρίζει το υψόμετρο του αμπελώνα.
- Aγιωργίτικο Cabernet Sauvignon 2020 Ένα blend 80% Αγιωργίτικο και 20% Cabernet, ένα πολύ φίνο και κομψό κρασί που διατηρεί το ντελικάτο φρούτο του και ενσωματώνει πολύ ωραία την εξάμηνη παραμονή στο βαρέλι.
ΚΤΗΜΑ ΚΙΣΣΑ
Αφήνοντας πίσω το Κτήμα Γκιούλη, κατηφορίζω και πάλι προς τη θάλασσα με κατεύθυνση προς το Κιάτο. Κάπου εκεί το GPS, οδηγώντας με από τον πιο σύντομο δρόμο, με μπλέκει σε κάτι απίστευτα στενά στο Άνω Διμηνιό και αρχίζω να ανησυχώ ότι μάλλον έχω κάνει κάτι λάθος. Φθάνοντας, ωστόσο, στην πόρτα του οινοποιείου, το οποίο βρίσκεται μέσα στο χωριό, με υποδέχεται ο Δημήτρης Κίσσας, που μου εξηγεί ότι υπάρχει και πιο απλός δρόμος, τον οποίο το GPS επιμένει να αγνοεί.
Το οινοποιείο της οικογένειας Κίσσα βρίσκεται μέσα στο χωριό του Άνω Διμηνιού από το 1949, όταν το δημιούργησε ο παππούς του Δημήτρη. Το αποτύπωμα της ιστορίας του είναι εμφανές: Οι παλαιές δεξαμενές, τεράστιες, δωμάτια ολόκληρα, είναι ακόμη εκεί και μέσα σε αυτές έχουν τοποθετηθεί οι νέες ανοξείδωτες, ενώ μπορεί κανείς να δει και τα παλαιά πιεστήρια. Ο όγκος της παραγωγής ήταν τεράστιος, με πρωταγωνιστές τον Ροδίτη και το Σαββατιανό, τις δύο βασικές ποικιλίες της περιοχής, και οι παλαιές δεξαμενές χρησιμοποιούνταν ως το 2000.
«Μια χαράδρα μάς χωρίζει από την Αιγιάλεια», μου εξηγεί ο πατέρας του Δημήτρη, Γιώργος Κίσσας, ο οποίος ανέλαβε από τον πατέρα του το οινοποιείο το 1979 και συνεχίζει μέχρι σήμερα να συνεργάζεται με όλα τα μεγάλα οινοποιεία της χώρας. «Τα ορεινά μας αμπέλια έχουν 40% κλίση, δεν βρίσκεις εκεί αμπέλια με λιγότερο από 20-30% κλίση», μου εξηγεί ενώ ετοιμάζεται να τα επισκεφθεί μετά τον χιονιά, με την ελπίδα ότι θα καταφέρει να τα προσεγγίσει.
Το υψόμετρο και εδώ φθάνει τα 1.000 μέτρα, γεγονός που διευκολύνει τη βιολογική καλλιέργεια, και ο αμπελώνας του Kτήματος Κίσσα αναμένει τώρα να πάρει και την επίσημη πιστοποίηση από τη ΔΗΩ. Η Ζήρεια προς τον νότο και το Μαύρο Όρος στον βορρά εμποδίζουν τη βροχή να φθάσει και έτσι ο αμπελώνας είναι εντελώς ξερικός.Ένα βουδιστικό κέντρο, που δίνει την αίσθηση ότι είσαι στο Θιβέτ, βρίσκεται στην περιοχή. Τα πρώτα αμπέλια φυτεύτηκαν το 2009 σταδιακά, όπως εξηγεί ο Δημήτρης, και όλη η παραγωγή από τον ιδιόκτητο αμπελώνα θα γυρίσει σε εμφιάλωση. Τα πρώτα πάντως δείγματα από τη δουλειά του είναι εξαιρετικά, με τη Μαλαγουζιά, το Ασύρτικο και το Pinot Noir να ξεχωρίζουν.
ΔΟΚΙΜΑΣΑΜΕ
- Πεντανέμι 70% Σαββατιανό, 30% Μαλαγουζιά. Μια κλασική λευκή οινοποίηση, με το Σαββατιανό να είναι το μόνο από αμπελώνες που δεν βρίσκονται σε υψόμετρο.
- Μαυριόρος 100% Μαλαγουζιά, 2022. Έντονα λάιμ αρώματα και βοτανικότητα, μια Μαλαγουζιά που αποκαλύπτει ότι προέρχεται από υψηλά υψόμετρα.
- Μικρός Δρόμος Μοσχοφίλερο λευκό, 2022. Η ετικέτα πήρε το όνομά της από τους βουδιστές της Στούπας, που βρίσκεται κοντά στον αμπελώνα. Η οξύτητα και ο αρωματικός του χαρακτήρας φανερώνουν και εδώ τα υψηλά υψόμετρα.
- Μικρός Δρόμος Μοσχοφίλερο Ροζέ, 2022. Από τον ίδιο αμπελώνα, με μια μικρή εκχύλιση στην αρχή, το ροζέ αυτό είναι πιο γεμάτο, με λιγότερη οξύτητα και αρώματα από τριαντάφυλλο.
- Στουρναρόπετρα Ασύρτικο, 2021. Ένα Ασύρτικο που ζυμώνεται με τις οινολάσπες χωρίς βαρέλι και παραμένει στη φιάλη για αρκετούς μήνες. Αρκετή ορυκτότητα αλλά και φρούτο.
- Pinot Noir Kτήμα Κίσσα Εδώ δοκιμάσαμε δύο χρονιές, το 2020 και το 2021. Έντονο φρούτο και αλκοόλ στο 14,5%, έντονες τανίνες, 12 μήνες βαρέλι. ¶
